Gottlob Frege: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
k Verwysings
Sobaka (besprekings | bydraes)
taal
Lyn 1:
[[Image:Gottlob Frege.jpg|thumb|right|Gottlob Frege]]
'''Friedrich Ludwig Gottlob Frege''' ([[8 November]] [[1848]], [[Wismar]], [[Mecklenburg-Schwerin]] – [[26 Julie]] [[1925]], [[:de:Bad Kleinen|Bad Kleinen]], [[Duitsland]]) ({{IPA2|ˈgɔtlop ˈfʁeːgə}}) was 'n [[Duitse taal|Duits-sprekende]] [[wiskunde|wiskundige]] wat 'n [[logika|logikus]] en [[filosofie|filosoof]] geword het. Hy het 'n belangrike rol gehadvervul in die stigting van beide [[wiskundige logika]] en [[analitiese filosofie]], en is een van die groot forstegeeste van 20ste eeuse filosofie.
 
==Werk as 'n logikus==
Ten spyte daarvan dat Frege opgelei is en oorspronklik gewerk het as 'n wiskundige, veral in [[meetkunde]], het hy baie gou begin om sy aandag te gee aan logika, veral die gronding van wiskunde in logika. Sy [[1879]] werkboek ''Begriffsschrift'' (''Begripskrif'') was 'n draaipunt in die geskiedenis van logika, wat onder andere 'n omvattende besprekeking rondomvan wiskundige funskies en veranderlikes bevat. In sy poging om wiskunde in logika te grond, ontwikkeldra hytot logikadie verontwikkeling verbyvan watlogika toeby. beskikbaar was, en sySy innovasies word gou die standaard in wiskunde en logika. In dié boek los hy ook 'n ou probleem op, die "probleem van veelvoudige veralgemening", waar a'n stelling logiese onanaliseerbaar was as dit meer as een vorm van veralgemening, soos "soms" of "altyd", het. "Soms" en "altyd" is logiese terme, soos "en", "of", "nie" en "as...dan", maar voor Frege was die gedragrol van die veralgemeners "soms" en "altyd" onduidelik. Hy analiseer hulle deur middel van ''kwantifiseerders'', moontlik sy belangrikste bydrae tot logika. 'n Kwantifiseerder bepaal dat daar items van 'n tipe is, en dat wat veralgemeen word van die tipe hou of die heel tyd, vir "altyd", óf ten minste een keer, vir "soms". Bv. "alle katte slaap soms" word nou geanaliseer as "vir alle items van die eerste tipe, as dit 'n kat is, dan slaap dit by ten minste een voorbeeld van die twedetweede tipe". Met dié innovasie kan enige hoeveelheid veralgemenings in een stelling geanaliseer word. InMet dié en ander maniereinovasies skep Frege die fondamente vir logika soos dit vandag beoefen word.
<ref>[http://plato.stanford.edu/entries/frege-logic/ Frege's Logic, Theorem, and Foundations for Arithmetic (Stanford Ensiklopedie van Filosofie)]</ref>
 
==Werk as 'n filosoof==
Frege is een van die stigters van analitiese filosofie, grotendeels te danke aan sy bydrae tot die [[taalfilosofie]]. In dié veld dra hy die volgende by: hy analiseer [[proposisie]]s in termterme van wiskundige funksies; hy onderskei tussen begrippe en voorwerpe; hy argumenteer dat die waarheid van 'n stelling 'n funksie van die waarheid van die komponente van die stelling is; en dat 'n woord se betenis slegs in die konteks van 'n proposisie verskyn; verder maak hy die onderskeiding tussen die sinvolheid van 'n term en die beduidingbetekenis daarvan . Al hierdieHierdie word voor geargumenteerberedeneer in sy baanbrekendebaanbreker [[1892]] artikels ''Über Sinn und Bedeutung'' ("Aangaande sin en beduiding"), ''Über Begriff und Gegenstand'' ("Aangaande begrip en voorwerp") en sy [[1893]] boek ''Grundgesetze der Arithmetik, Band I'' ("GrondleggingsGrondbeginsels van Rekenkunde, Vol. I"). In die laaste van dié drie probeer hy ook wys hoe rekenkunde uit logika uit volg, maar dié projek, [[logisisme]], word omgekeer deur [[Russell se paradoks]]. Tog was dit 'n merkwaardige bydrae tot logika, die filosofie van logika en die filosofie van wiskunde. Frege se werk was eers moeilik in Engels bekombaar en het net stadig begin invloed haalbehaal, maar deur die werk van [[Bertrand Russell]], [[Ludwig Wittgenstein]] en sy student [[Rudolf Carnap]] word Frege se innovasies meer bekend en populêr.
<ref>[http://plato.stanford.edu/entries/frege/ Gottlob Frege (Stanford Ensiklopedie van Filosofie)]</ref>