Vonkprop: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
No edit summary
No edit summary
Lyn 3:
'n '''Vonkprop''' is 'n elektriese toestel wat in die [[silinderkop]] van sommige [[binnebrandmotor]]s inskroef en is verantwoordelik vir die ontsteking van die saamgeperste brandstof-lugmengsel deur middel van 'n elektriese vonk. Vonkproppe het 'n geïsoleerde middelste elektrode wat deur middel van 'n goed geïsoleerde draad aan 'n [[induksie|induktiewe]] stroombaan buite die enjin gekoppel is. Die stroombaan wat deur 'n geaarde terminaal na die basis van die vonkprop bedraad is word deur 'n [[vonkgaping]] aan die binnekant van die silinder onderbreek. Een van die eerste vonkproppe wat uitgevind is, is deur [[Nikola Tesla]] ontwikkel, [http://patft.uspto.gov/netacgi/nph-Parser?Sect1=PTO1&Sect2=HITOFF&d=PALL&p=1&u=/netahtml/srchnum.htm&r=1&f=G&l=50&s1=609250.WKU.&OS=PN/609250&RS=PN/609250 VSA patent no. 609,250,] ([[1898]])
 
[[Interne verbrandingsmotorBinnebrandmotor]]s kan verdeel word in ''vonkonsteekte enjins'', wat 'n vonk benodig om verbranding aan die gang te sit en ''kompressie-ontstekingsenjins'' ([[diesel enjins]]), wat die lug-brandstofmengsel saampers totdat dit warm genoeg is om spontaan te ontbrand. Kompressie-ontstekingsenjins gebruik soms 'n [[gloeidraad]] om die aanskakeling in koue weer te vergemaklik.
 
Vonkproppe kan ook soms in ander toepassings aangewend word soos in industriële oonde waar 'n brandbare mengsel ontsteek moet word.
 
==Bedryf==
Die spanningsval tussen die elektrode en die basis word deur die induksieklos opgewek en kan duisende volt bereik. Aanvanklik sal geen stroom vloei nie, aangesien die gaping 'n weerstand bied teen stroomvloei bied. Wanneer die spanning egter sodanig styg om die [[dielektriese sterkte]] van die gasse te oorskry, word die gas [[ionisasie|geïoniseer]] en gelei die gasse elektrisiteit wat dan die vonk tot gevolg het. Die stroom elektrone wat oor die gaping vloei laat die temperatuur styg tot so hoog as 60 000 [[Kelvin|K]]. Die intense hitte in die vonk veroorsaak dat die gas vinnig uitsit en basies 'n ontploffing in die kleine. Die vonk wat waargeneem word is niks anders as die geïoniseerde gas wat lig uitstraal vanweë die opwekking en terugval van elektrone rondom die kern nie.
 
Die hitte en drukkrag veroorsaak dat die gasse met mekaar reageer en lei tot die vorming van 'n klein vuurbal in die [[vonkgaping]]. Die grootte van die vuurbal hang af van die samestelling van die mengsel tussen die elektrodes en die mate van turbulensie in die verbrandingskamer ten tye van die vonk. 'n Klein vlamkern sal veroorsaak dat die enjin sal loop asof die tydreëling vertraag is en 'n groter een sal hom laat loop asof die tydreëling vervroeg is vir daardie spesifiek verbrandingsiklus.
Lyn 24:
 
====Isolator====
Die isolator word tipies gemaak van 'n [[aluminiumoksied]] gebaseerde [[keramiek]] wordwat ontwerp word om temperature van so hoog as 650°C en 60 000 [[Volt|V]] te weerstaan. Dit strek vanaf die metaalomhulsel tot binne in die verbrandingskamer. Die presiese samestelling en lengte van die isolator bepaal deels die hitte bestek van die vonkprop.
 
====Seëls====
Die vonkprop het word ook van 'n seëls voorsien om te verhoed dat daar geen lekkasie vanuit die verbrandingskamer by die vonkprop se skroefdraad verbylek nie.
 
====Metaalomhulsel====
Lyn 44:
Vonkproppe word tipies ontwerp om 'n vonkgaping te hê wat deur 'n werktuigkundige wat die installasie doen, verstel kan word deur eenvoudig die grondelektrode te buig om dit verder of nader aan die middel-elektrode te bring. Daar kan nie aanvaar word dat vonkproppe in die fabriek reeds korrek verstel is nie aangesien baie vonkproppe veeldoelige aanwendings het en in verskeie enjins met verskillende gapingvereistes gebruik kan word. Doelgemaakte [[Meting|maatstafies]] is beskikbaar om die presiese gaping vas te stel (Let wel die stafies is rond en word verkies bo die [[maatplaatjie]]s met die plat lemme wat tipies gebruik word om [[vonkverdeler]]s se punte of [[stootklep|stootklepslag]] te meet vanweë die vorm van die elektrodes). Met moderne enjintegnologie waar elektroniese vonkverdelers en gerekenariseerde [[brandstofinspuiting]] algemeen aangewend word, is die gapings heelwat groter as in die tydperk van [[vergasser]]s en stroombreker vonkverdelers, tot so 'n mate dat vonkprop maattoerusting van daardie era gans te klein is om die gapings op 'n moderne motor se vonkproppe te meet.
 
Die verstelling kan redelik krities wees en 'n enjin met swak verstelde vonkproppe kan sleg loop of selfs glad nie. 'n Te nou gaping mag 'n te klein of swak vonkie afgee wat onvoldoende kan wees om die lug-brandstof mengsel behoorlik te ontsteek, terwyl 'n te wye gaping kan verhoed dat die vonkprop glad nie vuur nie. In ieder geval kan 'n vonkprop wat slegs met tussenposes faal nie dadelik opgemerk word nie maar net waarneembaar wees in die verswakking van die enjin se werkverrigting en brandstofverbruik. Soos die vonkprop ouer word en die punt van die metaalelektroedemetaalelektrode verweer sal die gaping neig om groter te word en daarom sal ervare werktuigkundiges die gaping op die vervaardiger se minimum vereiste gaping stel eerder as in die middel van die aanvaarde bestek om 'n langer lewensduur vir die vonkprop te verseker.
 
===Variasies in vonkprop ontwerp===
Lyn 55:
 
===Uitsteek van punt ===
Die lengelengte van die skroefdraad gedeeldte van die prop moet ook pas by die dikte van die silinderkop. As 'n vonkprop te ver in die verbrandingskamer insteek mag dit deur die suier getref word en interne skade veroorsaak. Indien die vonkprop nie deur die suier getref word nie kan die skerp rande van die skroefdraad as puntbronne vir hitte dien wat vroeë ontsteking in die hand werk; verder kan neerslae in die voë van die skroefdraad dit moeilik maak om die vonkprop te verwyder tot so 'n mate dat die aluminium silinderkoppe beskadig kan word tydens die verwydering daarvan. Die vonkprop se werkverrigting kan ook negatief daardeur beïnvloed word.
 
==Hitte bestek==
Lyn 66:
==Foutsporing deur bestudering van vonkproppe==
[[Beeld:2spark plug viewers.jpg|thumb|right|Toerusting waarmee vonkproppe bestudeer kan word]]
Die vonkprop word deur die interne omgewing van die verbrandingskamer beïnvloed. Aangesien die vonkprop maklik vir inspesksieinspeksie doeleindes verwyder kan word, kan die verbrandingseienskappe van die enjin bestudeer word aan die hand van hoe die prop daaruitsien. Enjin- en vonkpropvervaardigers publiseer dikwels inligting aangaande die kenmerklike tekens om na uit te kyk. (bv. 'n algemene
 
'n Ligte bruin verkleuring van die punt toon goeie bedryf; ander toestande mag foute aandui. 'n Prop wat lyk of hy gesandstraal is beteken dat die enjin voortdurend besig is om te klop (dit mag selfs dikwels onhoorbaar wees). Dieselfde skade wat aan die punt van 'n vonkprop waargeneem word kan binne in die silinder te wagte wees. As die prop te koud is sal daar baie neerslag teenwoordig wees op die neus van die prop. Andersyds as die prop te warm is sal die porselein poreus lyk wat dui op neerslae wat gesmelt het in die omgewing van die middel-elektrode.