Airbus: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
DaBler (besprekings | bydraes) k WP:WCW: náhrady HTML entit, opravy nadpisů, odstranění <br/> na konci odrážek |
|||
Lyn 28:
'''Airbus S.A.S.''' is die vliegtuigvervaardiger dogtermaatskappy van [[EADS|EADS N.V.]], 'n pan-Europese lug-en-ruimtevaart maatskappy. Dit is in [[Toulouse]], [[Frankryk]] gesetel met beduidende bedrywe in ander Europese lande. Airbus produseer ongeveer die helfte van die wêreld se straalvliegtuie, met die meeste van die res wat deur die maatskappy se [[VSA|Amerikaanse]] mededinger [[Boeing Commercial Airplanes]] vervaardig word.
== Oorsig ==
Airbus is in 2001 onder die Franse reg gestig as 'n "Vereenvoudigde gesamentlike-effekte-maatskappy" of ''S.A.S.'' ([[Frans]]: ''Société par Actions Simplifiée''). Airbus het tevore bekend gestaan as ''Airbus Industrie.'' Die naam word uitgespreek as {{IFA|air-bus}} in [[Engels]], [[Image:ltspkr.png]][[Media:Airbus2.ogg|{{IPA|/ɛʁbys/}}]] in [[Frans]], en {{IPA|/ˈɛːɐbʊs/}} in [[Duits]].
Lyn 35:
Airbus het 55 000<ref name=AB-successstory>[http://www.airbus.com/ Airbus], [http://www.airbus.com/en/corporate/people/company_evolution/index.html The success story of Airbus], Besoek op 11 Augustus 2007</ref> werknemers by sestien terreine in vier Europese lande: [[Duitsland]], [[Frankryk]], die [[Verenigde Koninkryk]], en [[Spanje]]. Finale aanmekaarsit vind in [[Toulouse]] (Frankryk) en [[Hamburg]] (Duitsland) plaas. Airbus het ook drie dogtermaatskappye in die [[USA]], [[Japan]] en [[Sjina]].<ref name=AB-worldwide>[http://www.airbus.com/ Airbus], [http://www.airbus.com/en/worldwide/ Airbus worlwide], Besoek op 12 Augustus 2007</ref>
== Geskiedenis ==
''Airbus Industrie'' het begin as 'n konsortium van Europese lugvaartmaatskappye om met [[VSA|Amerikaanse]] maatskappye soos [[Boeing]], [[McDonnell Douglas]], en [[Lockheed Corporation|Lockheed]] mee te ding. In die 1960's het Europese vleigtuigvervaardigers met mekaar sowel as met die Amerikaanse reuse gekompeteer. In die middel van die 1960's het tentatiewe gesprekke aangaande Europese samewerking begin.<ref name =CHEAR/>
Met die herlewing wat Europa na die [[Tweede Wêreldoorlog]] ondervind het, het talle kenners klem gelê op die potensiaal wat samewerking in hoë-tegnologie sou hê vir die hervestiging van Europa se plek aan die sy van die [[VSA]]. Te midde van gunstige ekonomiese toestande het die ontwikkeling en vervaardiging teen 'n snelle pas gevorder en is dit gekenmerk deur sterk groei in lugverkeer (15% to 20% per jaar), tegnologiese vooruitgang en kennis wat opgedoen is in die burgerlike en militêre vragvliegtuie en die program vir die ontwikkeling van 'n supersoniese passasiersvliegtuig (sien [[Concorde]]).<ref name =CHEAR/>
=== Aanvanklike Beplanning en Internasionale Onderhandelinge ===
[[Beeld:AvionCaravelle.jpg|thumb|right|250px|Sud Aviation Caravelle in die kleure van SABENA]]
[[Beeld:Trident.arp.750pix.jpg|thumb|right|250px|Hawker-Siddeley Trident]]
Op die inisiatief van [[Air France]] se direkteur-generaal, Joseph Roos, is daar in Oktober [[1965]] 'n simposium tussen elf Europese lugrederye en vervaardigers uit Frankryk, Brittanje en Duitsland in [[Londen]] gehou. Die samesprekings het tot die gevolgtrekking gekom dat daar 'n behoefte was aan 'n groot vliegtuig met tussen 200 en 300 sitplekke aangepas vir gebruik in Europa. [[Lufthansa]] was ten gunste van 'n aantal sitplek aan die onderkant van die skaal, BEA (British European Airways, die voorloper van [[British Airways]]) se voorkeur was iewers in die middel en Air France se voorkeur was vir 'n groter vliegtuig.<ref name =CHEAR>[http://www.chear.defense.gouv.fr/ Le Centre des Hautes Etudes de l'Armement], [www.chear.defense.gouv.fr/fr/pdef/histoire/nv_avions_civils_II_airbus.pdf SOMMAIRE DU VOLUME II LES PROGRAMMES AIRBUS], Afgelaai op 12 Augustus 2007</ref>
In Mei [[1966]] kondig Edgar Pisani en Brittanje se Fred Mulley in die openbaar hulle voorneme om 'n vliegtuigontwikkelingsprogram te loods in die aan en versoek industrie om voorstelle in die verband te maak. In Julie 1966 wys hulle Sud-Aviation en Hawker Siddeley Aviation (HSA) aan as die Franse en Britse vennote in die onderneming. Op [[9 Mei]] [[1967]] vind 'n vergadering van die Franse minister van Buitelandse Sake, André Bettencourt, Britse Minister van Tegnologie, John Stonehouse, en die Duitse Minister van Ekonomie Johänn Schollhorn in [[Parys]] plaas waar regering finansiering ter waarde van 190 M£ vir die vliegtuig en en 60 M£ vir enjin toegeken word. Die bedrag vir die vliegtuig word op 'n tweede ministeriële vergadering, die keer tussen Jean Chamant, John Stonehouse en Klaus Schnetz, op [[25 Julie]] na 130 M£ verhoog.<ref name =CHEAR/> Planne is in Julie aangekondig vir die bou van 'n Europese vliegtuig. In 'n gesamentlik verklaring het die regerings verklaar dat hulle ooreengekom het om "met die doel om Europese samewerking te versterk in die gebied van lugvaattegnologie en daardeur ekonomiese en tegnologiese vooruitgang in Europa te bevorder, gepaste maatstawwe te onderneem vir die gesamentlike ontwikkeling en vervaardiging van 'n Airbus."<ref name=ABtydlyn>[http://www.airbus.com/ Airbus], [http://www.airbus.com/en/corporate/people/company_evolution/index.html The success story of Airbus - Discover the Airbus adventure], Besoek op 12 Augustus 2007 - skuif die venster oor die regte jaar en klik op die gepaste merke om die gegewe vir spesifiek gebeurtenisse te lees</ref> Die onderneming was ook daarop gemik om die Amerikaanse oorheersing van die lugvaartindustrie uit te daag.
Op [[26 September]] [[1967]] het ministers Jean Chamant, John Stonehouse en Klaus Schnetz die Franse, Britse en Duitse regerings in [[Lancaster Huis]] in Londen 'n ooreenkoms onderteken vir die ontwikkeling van 'n nuwe 300-sitplek wye-romp passasiersvliegtuig wat die Europese Airbus genoem sou word.<ref name =CHEAR/><ref name=ABtydlyn/> Die ooreenkoms het beide die ontwikkeling van die Airbus vliegtuig en die Rolls Royce RB207 enjin wat spesifiek daarvoor ontwerp is voorsien. Die vliegtuig wat voorgetsel is moes 'n kapsitiet van tussen 250 en 300 sitplekke met "vermiderde gemak" hê, 'n rykwydte van 2 000 km teen volle lading, 30% laer bedryfskoste as die Boeing 727-100 en gerdees wees vir ingebruikneming in die noordelike lente van [[1973]].<ref name =CHEAR/>
Gedurende die daaropvolgende spesifikasiebepalingsfase toon gesprekke met lugrederye spoedig aan dat die spartaanse gemak spesifikasies nie aanvaarbaar is nie. Die herspesifikasie van die vliegtuig om passasiers gemak te verbeter het tot vermeerdering in gewig en prys van die vliegtuig gelei. Die bedryfskoste per passasier wat ooreengekom is kon net gehaal word deur groter kapasiteit, wat weer sterker enjin sou benodig. Die nuwe spesifikasies sou slegs haalbaar wees met met die beplande RB207 wat die programontwikkeling geheel en al afhanklik van [[Rolls-Royce plc|Rolls-Royce]] en die Britse regering sou maak.<ref name =CHEAR/>
In die twee jaar wat op die ooreenkoms gevolg het, het beide die Franse en Britse regerings hulle twyfel oor die projek uitgespreek. Teen die begin van [[1969]] is die projek byna as doodgebore beskou en was dit slegs die Duitse vennote wat nog aan die samewerking geklou het. Die Britte het nie vertroue in die Franse owerhede en industrie gehad nie. In Frankryk is die projek geaffekteer deur die onrus van 1968 en die Franse regering was reeds tot die Concorde projek en Dasualt se Mercure verbind. Die nuwe president van Sud Aviation, Henri Ziegler, het egter nie die sentiment gedeel nie en was vasberade om die uitdaging aan te pak. In die lente van 1968 poog Roger Béteille, in samewerking met Jean Forestier om 'n oplossing te vind vir die probleem van 'n A300 toegerus met die RB207 enjin. Hulle loods 'n projek wat een van die enjins wat vir die Amerikaanse projekte ontwerp is (JT9D, CF6 of RB211) kon gebruik deur die dimensies van die vliegtuig met 'n faktor 0,9 te verminder waarmee die kapasiteit teruggebring word na 250 sitplekke; wat aanleiding gee tot die geheime A250 kodenaam vir die projek. Deur Ziegler se toedoen het die Franse en Britse venootmaatskappye, [[Sud Aviation]] en [[Hawker Siddeley]], die voorstel vir die aangepaste 250 sitplek konfigurasie Airbus ontwikkel. Op [[10 Desember]] 1968 word die projek as die A300B aan die amptenare van die drie regerings aangebied. Slegs die Britse owerheid verwerp die inisiatief en, in wat as vertragingstaktiek beskou is, word die BAC311 in deur hulle in die gesprek gebring. Die projek word hierna as 'n Franse-Duitse samewerking onderneem.<ref name =CHEAR/>
Lyn 57:
Gegee die deelname van Hawker Siddeley tot op daardie stadium was Frankryk en Duitsland huiwerig om die vlerkontwerp oor te neem. Die Britse maatskappy is dus toegelaat om as 'n hoof subkontrakteur voort te gaan.<ref name =CHEAR/>
=== Vorm van Airbus en bekendstelling van die A300 ===
[[Beeld:SuperGuppy-F-BPPA.jpg|thumb|right|250px|'n Super Guppy by die Paryse lugskou in 1981]]
[[Image:Airbus A300 B2 Zero-G.jpg|thumb|250px|left|[[Airbus A300]], die eerste vliegtuig model wat deur Airbus vrygestel is.]]
[[Beeld:Airbus-A300B4-605R-D-AIAW.jpg|thumb|left|250px|'n Lufthansa Airbus A300B4]]
in September [[1970]] het Airbus sy eerste potensiële bestelling ontvang in die vorm van 'n "letter of intent" van [[Air France]] vir die koop van ses A300B2's. Airbus Industrie is formeel in Desember [[1970]] gestig na 'n ooreenkoms tussen [[Sud-Aviation]] ([[Frankryk]]) en Deutsche
In November [[1971]] word [[Air France]] amptelik Airbus se eerste kliënt met die bestelling van ses A300B2's en nog ses opsies. Die A300B2 was 'n 270-sitplek verlengde weergawe van die A300B wat deur Air France versoek is. Die volgende bestelling sou eers in Mei [[1973]] deur die Duitse Lufthansa vir drie vliegtuie en vier opsies wees.<ref name="flugrevue_airbus_story"/> Ook in November 1971 het Airbus die eerste [[Super Guppy]]-vragvleigtuig in gebruik geneem. die vliegtuig wat 'n gebaseer was op die Boeing 377 Stratocruiser het 'n oplossing gebied vir die logistieke uitdaging om groot vliegtuigonderdele uit verskillende dele van Europa vir finale montering na [[Toulouse]] te vervoer.<ref name=ABtydlyn/>
In Januarie [[1972]] word die A300B4, 'n langer-afstand weergawe van die A300 geloods en in September van dieselfde jaar verskyn die eerste A300B1 voor 'n groot skare uit die monteerlyn in Toulouse in 'n seremonie waarin die [[Concorde|Concorde 02]] ook sy verskyning maak. Op [[28 Oktober]] [[1972]] het die A300 se nooiensvlug plaasgevind. Dit is gevolg deur die nooiensvlug van die A300B2 in Junie [[1973]].<ref name=ABtydlyn/>
Die eerste produksie model, die A300B2 is op 10 Mei [[1974]] aan Air France afgelewer en op [[23 Mei]] is dit in diens geneem met 'n vlug van [[Parys]] na [[Londen]]. Dit was die wêreld se eerste wyeromp twee-gang kommersiële vliegtuig en die vrystelling daarvan sou moderne lugvaart vir altyd verander. Die A300B en die opvolgers daarvan, die A300-600 en die A310, het 'n stadige begin gehad. In September 1974 het Korean Airlines die eerste nie-Europese lugredery geword om 'n Airbus bestelling te plaas, vir vier A300B4's. In Desember 1974 vlieg die langer-afstand A300B4 vir die eerste keer. Die A300B se reputasie vir ekonomie en betroubaarheid het geleidelik onder lugrederye versprei. Die volgende bestelling was in April [[1975]] Indian Airlines vir drie A300B2s in 'n mark wat te vore deur Amerikaanse produkte gedomineer is. 'n Belangrike deurbraak was die eerste bestelling uit [[VSA|Amerika]] toe Eastern Airlines, met die voormalige ruimtevaarder Frank Borman aan die hoof daarvan, vier A300's in Mei [[1977]] bestel het. Dit is gevolg deur'n Eastern Airlines bestelling van 23 A300's en nog nege opsies in Maart [[1978]]. Teen [[1979]] was daar 81 Airbus-vliegtuie in gebruik. Die vliegtuig het 'n markleier vir kort tot medium afstand passasiersvliegtuie geword en was die beste vragvleigtuigverkoper van alle tye.<ref name=ABtydlyn/>
Lyn 75:
In [[1980]] toets Airbus die gebruik van saamgestelde materiale in sekondêre strukture op 'n A300. Koolstofveselverterkte plastiek onderdele word later vir plunderaars, lugremme en rigtingsroer in die A310-200 gebruik.
=== Die Airbus A320 ===
[[Beeld:Air Berlin Airbus A320-200 EC-KBQ DUS.jpg|thumb|left|250px|Air Berlin Airbus A320-200]]
[[Beeld:Airbus-a321-100-lufthansa.jpg|thumb|right|250px|Airbus A321-100 van Lufthansa wat by Kopenhagen land]]
Lyn 89:
'n Kleiner weergawe van die A320, die A319, sou later ook ontwikkel word. Die 124-sitplek weergawe is vir die eerste keer in Augustus [[1995]] voltooi. Die A319 se nooiensvlug het op [[25 Augustus]] [[1995]] in [[Hamburg]] plaasgevind.
=== A330-300, die A340-200, die A340-300 en die Beluga ===
[[Beeld:Airbus Beluga fcm.jpg|thumb|250px|left|Airbus Beluga bo [[Hamburg]], 13 September 2005]]
[[Beeld:Aircanada.a330-300.c-ghkr.arp.jpg|thumb|250px|'n Air Canada Airbus A330-300 wat in Londen by Heathrow Lughawe land.]]
Lyn 95:
In Junie [[1987 ]] het Airbus sy produkreeks uitgebrei met die loods van drie nuwe vleigtueie, die A330-300, die A340-200 en die A340-300. Die twee-motorige A330-300 was gemik daarop om Airbus se posisie in medium tot lang-afstand mark te versterk en die viermotorige A340 modelle was daarop gemik om Airbus vir die eerste keer in staat te stel om die baie-lang-afstand mark aan te spreek.
Die A330-300, A340-200 en die A340-300 kom in baie opsigte ooreen. Die vliegtuie het byna dieselfde stelsels, lugraam, vliegdek en vlerke. Die belangrikste verskil tussen die A330 en die A340 is dat die A340 vier motore het. Die A330-300 is dan ook Airbus se grootste twee-motorige vliegtuig. Ander verskille tussen die A330 en A340 is klein verskille in die vlerkontwerp en brandstoftenks. Die A330 en A340 gebruik van die tegnologië wat vir die eerste keer op die A320 gebruik is soos die EFIS vleigdek met systuurstange en gerekenarisseerde elektroniese vlugbeheer. Die vliegtuie is in parallel ontwikkel. Die A340-300 se eerste vlug het op [[25 Oktober]] [[1991]] plaasgevind, die A340-200 op [[1 April]] 1992 en die A330-300 se eerste vlug op [[2 November]] [[1992]].<ref>[http://www.airliners.net/ Airliners.net], [http://www.airliners.net/info/stats.main?id=27 The Airbus A340-200/300], Besoek op 18 Augustus 2007</ref><ref>[http://www.airliners.net/ Airliners.net], [http://www.airliners.net/info/stats.main?id=25 The Airbus A330-300], Besoek op 18 Augustus 2007</ref>
In Augustus [[1991]] is die A300-600 Super Transporter, wat as die [[Airbus Beluga|Beluga]] bekend sou word, as gevolg van die kenmerkende vorm van die vliegtuig, geloods. Die Beluga is 'n aangepaste A300 wat ontwikkel is om komponente van Airbus vliegtuie tussen verskillende fabrieke in Europa te vervoer. Die Beluga is twee keer so groot as die [[Super Guppy]] wat dit voorafgegaan het. Dit kan die onderdele van 'n hele A340 in 19 vliegure hanteer teenoor die Super Guppy wat 54 ure geneem het.
[[Image:A340600JM.jpg|thumb|250px|Airbus A340-600 by die Farnborough Lugskou, 2006.]]
=== Airbus A340-500/600 ===
[[Beeld:South African AW A340-600 ZS-SNE.jpg|thumb|left|250px|Suid-Afrikaanse Lugdiens A340-600 in Frankfurt (EDDF)]]
Die A340-500 en A340-600 is twee nuwe ultralangafstand weergawes van die Airbus A340 familie. Die A340-600 9,07m langer as die A340-300 wat dit toelaat om 372 passasiers in 'n tipese drie-klas konfigurasie te vervoer. Met die vliegtuig het Airbus 'n ware mededinger vir die Boeing 747 bekom, met soortgelyk vlugbereik, maar met beter bedryfskoste per sitplek. Die A340-500 is slegs 3,19m langer as die A340-300 met 313 passasiers in drie kalsse, maar met reuse vlugbereik van 15,740 km - die grootste van enige kommersiële vleigtuig ter wêreld. Die A340-500 kan onderbroke van [[Los Angeles]] na [[Singapoer]] vlieg.
Lyn 106:
Die twee nuwe A340 modelle deel dieselfde vlerk wat op die A330/A340 se vlerk gegrond is, maar 1,6m langer is en 'n "tapered wingbox insert" het wat die vlerkoppervlak en brandstofkapasiteit vermeerder. Die vleigtueie gebruik ook Airbus se tweeman vliegdek met 'n aantal verbeteringe op ouer modelle soos [[vloeikristal]]vertone en meer moderne stelsels. Die A340-500/600 is in [[1997]] by die Paryse Lugskou bekendgestel. In Desember 1997 het Virgin Atlantic agt A340-600's bestel en 'n opise uitgeneem vir nog agt. Die A340-600 se nooiensvlug het op [[23 April]] [[2001]] plaasgevind en die A340-500 op [[11 Februarie]] [[2002]].
=== Stigting van EADS en die A380 program ===
Airbus was 'n redelik los alliansie tot in [[2000]] toe groot samesmeltings in die industrie plaasgevind het. [[DaimlerChrysler Aerospace]] (opvolger tot Deutsche Airbus), [[Aérospatiale-Matra]] (opvolger tot Sud-Aviation) en CASA het saamgesmelt om [[EADS]] te vrom. In [[2001]] het BAE Systems (voorheen British Aerospace) en EADS die '''Airbus Integrated Company''' gevorm wat saamgeval het met die ontwikkeling van die nuwe [[Airbus A380]] wat 845 passasiers sal kan vervoer en die grootste kommersiële passasiersstraler sal wees wanneer dit laat in [[2007]] ingebruik geneem sal word<ref>[http://www.airbus.com/en/presscentre/pressreleases/pressreleases_items/06_10_03_a380_delays_company_restructuring_plan.html Airbus confirms further A380 delay and launches company restructuring plan] - airbus press release</ref>.
=== Airbus A350 ===
Die Airbus A350XWB is 'n nuwe lang-afstand, medium-grootte, ekstra-wyeromp vleigtuigfamilie wat tans deur Airbus ontwikkel word. Dit is bedoel om met die [[Boeing 777]] en [[Boeing 787]] te mee te ding. Die vliegtuig wat beplan word vir ingebruikneming in 2013 het 'n geheel en al nuwe ontwerp met 'n wyer en hoër romp vir ekstra spasies en passasiersgemak.<ref name=AB-A350>[http://www.airbus.com/ Airbus], [http://www.airbus.com/en/aircraftfamilies/a350/ A350XWB Xtra Wide Body], Besoek op 18 Augustus 2007</ref>
Drie passasiers weergawes word deur Airbus aangebied, die A350-800 met 'n vlugbereik van 15 380 km en 270 passasiers in drie-klas konfigurasie, die A350-900 met 314 passasiers en die A350-1000 wat 350 passasiers sal kan vervoer. 'n Ultra lang-afstand weergawe, die A350–900R, sal selfs verder kan vlieg. 'n Vragvleigtuig weergawe, die A350–900F word ook beplan.<ref name=AB-A350/>
Lyn 117:
Aeroflot, Finnair, Kingfisher Airlines, International Lease Finance Corporation, Singapore Airlines, Aer Lingus en TAM het reeds ooreenkomste met Airbus geteken vir bestellings van A350XWB vliegtuie. In totaal is 109 A350-800's, 99 A350-900's en 20 A350-1000's reeds bestel<ref>[http://www.eads.com/ EADS], [http://www.eads.com/1024/fr/gallery/airbus/a350.html A350 Xtra Wide Body], Besoek op 18 Augustus 2007</ref> <ref>[http://www.airbus.com/ Airbus], [http://www.airbus.com/en/aircraftfamilies/a350/index.html A350 Xtra Wide Body], Besoek op 18 Augustus 2007</ref>
== Verwysings ==
{{Reflist|2}}
| |||