Misdaad: Verskil tussen weergawes

== Wat is misdaad? ==

'n Misdaad kan die oortreding van van die wet wees. Volgens [[Westerse beskawing|Westerse]] [[regsleer]], moet daar 'n gesamentlike [[sameloop]] van beide ''[[actus reus]]'' (''skuldige handeling'') en ''[[mens rea]]'' (''skuldige gewete'') wees vir 'n misdaad om gepleeg te geword het; behalwe in die geval van [[streng aanspreeklikheid]]. As 'n vereiste vir vervolging verg sekere wette 'n bewys van 'n [[oorsaaklike verband]] tussen die [[beskuldigde]] se handelinge en die kriminele oortreding onder oorweging. Verder vereis sekere wette dat [[aanleidende omstandighede]] moes plaasgevind het vir 'n misdaad om gepleeg te gewees het. Verder vir 'n misdaad om [[vervolging|vervolg]] te kan word moet ''[[corpus delicti]]'' (of ''[[bewys]] van 'n misdaad'') vasgestel word. Die oortreding van die wet kan ook die [[voorneme]] wees om die wet te oortree of om ander in die proses te ondersteun; in sommige [[stelsel]]s kan die eenvoudige [[asssosiasie]] vir die [[organisasie|organisering]] van 'n misdaad gestraf word, selfs as die feit nie bevestig is nie en vir baie misdade word die poging daartoe ook gestraf, selfs al is die misdaad nie deurgevoer nie (in Kalifornië kan die straf daarvoor soveel as die helfte wees as vir die misdaad self [http://caselaw.lp.findlaw.com/cacodes/pen/654-678.html]).

Misdaad word beskou as oortredings teenoor die [[gemeenskap]] en word as sulks deur die staat gestraf. Hulle kan skolasties onderskei word afhangende van die passiewe teiken van die misdaad (die [[slagoffer]]), of teenoor die geskende belange, as misdade teen:

Oor die algemeen vereis die definise van 'n misdaad, in die meeste [[westerse samelewing|westerse]] stelsels, die voorneme (''voluntas necandi'') van die oortreder om dit te doen, daarom word dit gewoonlik nie bestraf wanneer die voorneme nie teenwoordig is nie of wanneer die oortreder nie by sy volle [[verstand]] of onder 'n sekere [[ouderdom]] is nie.

In baie stelsels is die strafregtelike [[aanspreeklikheid]] persoonlik, en word terrugwerkende strafreg verbied en kan niemand vervolg word vir 'n misdaad waar die strafreg nie die misdaad as sulks ten tye van die oortreding beskryf het nie.

Die definisie van 'n misdaad weerspieël die teenswoordigende heersende houdings in 'n [[samelewing]]. Die besit van [[dwelm]]s was byvoorbeeld nie altyd 'n misdaad nie en tydens die drankverbod era in die V.S.A was [[alkohol]] onwettig.

Aangeleenthede met betrekking tot kriminele gedrag in 'n samelewing word bestudeer in die veld van [[sosiologie]] en die onderafdeling van [[kriminologie]] en persone wat die vakgebied bestudeer word [[kriminoloog|kriminoloeë]] genoem. Die geestestoestand en helderheid van gees word deur [[sielkundige]]s bepaal, veral in sake waar 'n [[kranksinnigheid verweer]] gebruik word.

Die eerste beskawings het regskodes gehad al was dit nie altyd opgeteken nie. Die vroegste bekende geskrewe kodes is geskryf deur die antieke [[Sumer|Sumeritane]]itane en dit was waarskynlik hul koning [[Ur-Nammu]] (wat in [[Ur]] in die 21ste eeu vC geregeer het) die eerste wetgewer van wie ons 'n formele stelsel van 32 artikels ontvang het.

'n Alternatiewe siening van misdaad word uit die [[natuurlike wet]] teorie afgelei. Volgens hierdie oogpunt, is 'n misdaad die miskenning van [[indiwiduele regte]]. Aangesien regte as natuurlik, eerder as mensgemaak beskou word, word die klassifisering van wat 'n misdaad verteenwoordig ook as 'n natuurlike gegewe beskou. [[Adam Smith]] het hierdie oogpunt geïllustreer deur die voorbeeld van 'n [[smokkelary|smokkelaar]] 'n voortreflike burger sou wees as die wette van sy land 'n misdaad maak van iets wat die natuur nooit so bedoel het nie.

Natuurlike wet teorie onderskei dus tussen kriminalitet en [[wet|onwettigheid]], waar die eersgenoemde spruit uit die menslike natuur en die laasgenoemde spruit uit die belange van diegene wat die magsposisies beklee. Die twee begrippe word soms uitgedruk deur die frases "''[[malum in se]]''" en "''[[malum prohibitum]]''". Hierdie standpunt lei tot die oënskynlike [[teenstrydigheid]], dat 'n handeling wat onwettig is nie noodwendig 'n misdaad is nie, terwyl 'n misdadige handeling selfs wettig kan wees.

== Malum in Se en Malum Prohibitum ==

== Tipe misdade ==

Misdade kan verdeel word in verskeie (oorvleuelende) kategorieë: [[rekenaarmisdaad|rekenaar]] oortredings, misdade teen [[mens|persone]], misdaad teenoor [[eiendom]], misdaad teen die [[staat]]s[[veiligheid]], [[dwelm]]oortredings, [[seks|seksuele]]uele oortredings en [[wapen]]oortredings.

Misdade word ook gegroepeer volgens die graad van ernstigheid, sommige algemene kategorieë is: [[misdryf|misdrywe]], [[strafbare oortreding]]s, [[skending]]s, [[wangedrag]] en [[summiere oortreding]]s '''nie seker oor hierdie vertaling nie'''. 'n [[gepoogde oortreding]] is 'n beplande of beoogde misdaad, wat die oortreder nie kon deurvoer voor sy [[arrestasie]] nie.

== Sien ook ==

[[CategoryKategorie:Regte]]

[[CategoryKategorie:Kriminologie]]