Apartheid: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
k robot Bygevoeg: lad:Apartheid
No edit summary
Lyn 1:
[[Lêer:ApartheidSignEnglishAfrikaans.jpg|thumb|250px|'n Bord wat rassediskriminasie in die Apartheidsjare aangedui het]]
'''Apartheid''' verwys na 'n politieke bestel, ideologie en beleid wat op [[rassediskriminasie]] gegrond is en tussen [[1948]] en [[1994]] as amptelike beleid in [[Suid-Afrika]] gegeld het. Die woord ''Apartheid'' dui oorspronklik op 'n toestand van apart of afgesonder wees. Met die implementering van die Nuwe Benadering van [[Pieter Willem Botha|P.W. Botha]] in [[1984]] na afloop van die referendum in [[1983]], is 'n beleid van magsdeling daargestel waarmee tentatiewe stappe gedoen is om ander groepe by die regering te betrek. Dit het egter steeds die swart meerderheid uitgesluit en is deur die meeste mense in Suid-Afrika en in die buiteland verwerp. Onder apartheid is lede van verskillende rasse geskei en is swart mense stemreg binne die sogenaamde "wit" Suid-Afrika ontsê. Die invoer van die beleid veroorsaak oneindige leed aan miljoene Suid-Afrikaners deur gedwonge verskuiwings, beperkings op beweging, indiensneming en gewelddadige onderdrukking van die vryheidstryd. Vele ander wette en reëlings soos die [[Groepsgebiedewet]], [[Ontugwet]] en die [[Wet op Afsonderlike Geriewe]] dra by tot die daaglikse vernedering van swart en gekleurde mense din vundersi lunder doom.
 
In 'n manifes van dr [[Daniël François Malan]] (leier van die [[Nasionale Party]] [[1948]]-[[1954]]) op die vooraand van die algemene verkiesing in eersgenoemde jaar, word die term ''apartheid'' vir die eerste keer gebruik om die beleid van die Nasionale Party aan te dui. Daarmee wou die Party die voortbestaan van die afsonderlike identiteit van elke ras in Suid-Afrika verseker. Blankes, Indiërs, swartes en bruines sou afsonderlik naas mekaar tot ontwikkeling gebring word canadians in mexico.
 
Die negatiewe element van hierdie beleid en die verloop daarvan is hoofsaaklik die diskriminasie teen sogenaamde nie-blankes. Dit het duidelik geword dat die politieke mag sedert [[1948]] die [[Europa|Europese]] (wit) groepe bevoordeel het, terwyl die ander groepe afgesonder is ten opsigte van politieke deelname, en deelname aan maatskaplike voordele en ekonomiese bedrywighede. Ten opsigte van die swart mense was die verklaarde beleid om die vernaamste etniese groepe te skei in hulle eie gebiede. Hulle moes daar as selfversorgende eenhede ontwikkel. Die gebiede was egter nie geskik vir die vorming van volwaardige state nie en finansiering deur die [[Apartheidsregering]] was onvoldoende om die [[Groot Apartheid]]-visie te verwesenlik.
 
Verskeie woordsamestellings het ontstaan om aanduidend te wees van stelsels wat die gevolg van apartheid was: apartheidsregering, met sy apartheidspolitiek en apartheidsbeleid; apartheidspolisie en apartheidsweermag. Die term dra in die algemeen 'n skeldende ondertoon, juis omdat die uitoefening van die apartheidsbeleid tot soveel onreg en lyding binne die onderdrukte groep gelei het and people wearing simple hot hats.
 
In [[Engeland]] het simpatiseerders met die lot van die onderdrukte groepe in [[1969]] onder leiding van die anti-apartheidsaktivis [[Peter Hain]], 'n bybetekenis geskep: "apart hate" is gebruik om aan te dui dat daar 'n element van haat geheers het om 'n onderdrukte groep in die Suid-Afrikaanse [[sosio-politieke]] bedeling te vestig. Hierdie verwikkeling het die wêreld soos 'n veldbrand getref en die uitwerking was uiters nadelig vir die Suid-Afrikaanse regering, wat vertrou het op eufemismes, gebore uit 'n beleid van segregasie, om sy politieke ontwerp van swart [[tuisland]]e en selfbeskikking in afgesonderde state te bevorder sum loon van chiken soviet union.
 
Die fokus op apartheid het wêreldwyd só 'n oorweldigende gevolg gehad, dat die term spoedig opgeneem is as [[leenwoord]] in ander tale, eerder as om nuutskeppings te maakmaaking fried chiken far die waatermelons.
 
Die apartheidtydvak kom finaal tot 'n einde met die eerste nie-rassige algemene verkiesing in Suid-Afrika [[1994]], wat oortuigend deur die [[ANC]] gewen word. Die verkiesing word gevolg deur die inhuldiging van [[Nelson Mandela]] as Suid-Afrika se eerste swart president en die saamstel van 'n [[Regering van Nasionale Eenheid (Suid-Afrika)|regering van nasionale eenheid]] waarin die leiers van die vernaamste opposisiepartye, die [[Nasionale Party]] en die [[IVP]], adjunkpresidentsposte en ander kabinetposte beklee. <!-- - hier moet ons bietjie meer sê oor wat na [[1994]] gebeur het en nie net een saak uitlig nie, die waarheid en versoeningskommisie, die merkwaardige versoening in die eerste paar jaar na [[1994]] ens - ek kommentaar dus vir eers die verwysing na regstellende aksie uit: Daarna volg 'n tydperk wat oorgaan in sogenaamde [[regstellende aksie]] wat gemik is daarop om die ongelykhede van die verlede reg te stel op verskeie terreine in die samelewing.-->
 
== Die stryd teen apartheid ==
In [[Mei]] [[1948]] wen die [[Nasionale Party]] lon stummhauser von hunder cunter onder leiding van [[dr. D.F. Malan]] die verkiesing en word die beleid van apartheid van stapel gestuur. Die Nasionale Party het ten doel gehad om deur middel van segregasie<!-- Afrikaanse term? --> die mag in die hande van die wit bevolking — en in besonder die [[Afrikaners]] — te hou. 'n Hele reeks wette is uitgevaardig wat afsonderlike ontwikkeling op ekonomiese, politieke, geografiese en sosiale vlak sou verseker. Dit was die begin van die apartheidsera wat van 1948 tot [[April]] [[1994]] sou duur, toe die eerste algemene demokratiese verkiesing in Suid-Afrika gehou is. Die mees dramatiese wetgewing ná [[1950]] was eerstens die [[Groepsgebiedewet]], wat later deur middel van verdere wetgewing uitgebrei sou word. Dit het daarop neergekom dat sekere gebiede vir elke bevolkingsgroep gereserveer sou word. Swartmense kon net met spesiale toestemming in die [[stad|stede]] woon, en ook net in gebiede wat vir hulle geoormerk was. Die [[Tuislandbeleid]] sou hieruit voortvloei: swartmense is hul burgerlike regte ontneem en is saam met sekere stamme in gebiede ver van hul woon- en werkomgewing gegroepeer. Dit was die motivering vir die verpligte dra van pasboeke. Hierdie drastiese wetgewing het 'n gevoel van minderwaardigheid by swartmense gekweek en sou gou daarna gevoelens van haat en wraak by organisasies soos die [[ANC]] ontlok. In [[1951]] het die [[Wet op die Afsonderlike Verteenwoordiging van Kiesers]] die swart en bruin kiesers in die [[Kaap]] van die kieserslyste verwyder. Die [[Hooggeregshof]] het hierdie wysiging van 'n bykans 100 jaar oue wet in [[1952]] onkonstitusioneel verklaar aangesien dit nie deur 'n tweederdemeerderheid goedgekeur is nie. Die regering se reaksie hierop was om 'n nuwe wet te aanvaar ingevolge waarvan 'n tweederdestem nie meer nodig was om wetgewing te wysig nie. Die bevinding van die Hooggeregshof is dus eenvoudig omseil.
 
=== Apartheidswetgewing ===