Sam Nujoma: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Wikix (besprekings | bydraes) kNo edit summary |
k + Infoboks |
||
Lyn 1:
{{Inligtingraampie Ampsbekleër
| naam = Sam Nujoma
| beeld = Sam Nujoma.jpg
| orde = Eerste Persident van Namibië
| termynaanvang = [[21 Maart]] [[1990]]
| termyneinde = [[21 Maart]] [[2005]]
| voorganger = Geen
| opvolger = [[Hifikipunye Pohamba]]
| geboortedatum = [[12 Mei]] [[1929]]
| geboorteplek = [[Ongandjera]], [[Namibië|Suidwes-Afrika]]
| sterftedatum =
| sterfteplek =
| party = [[SWAPO]]
| orde2 = President van SWAPO
| termynaanvang2 = [[19 April]] [[1960]]
| termyneinde2 = [[29 November]] [[2007]]
| voorganger2 = Geen
| opvolger2 = [[Hifikipunye Pohamba]]
| orde3 =
| termynaanvang3 =
| termyneinde3 =
| voorganger3 =
| opvolger3 =
| eggenoot = Kovambo Theopoldine Katjimune (1958-huidig)
| alma_mater =
| religie =
| handtekening =
}}
'''Samuel Daniel Shafiishuna Nujoma''', (gebore op [[12 Mei]] [[1929]] in [[Ongandjera]], [[Namibië|Suidwes-Afrika]]) was die eerste president van Namibië. Hy is op [[21 Maart]] [[1990]] ingehuldig en in [[1994]] en [[1999]] herverkies en het in die amp gedien tot [[2005]]. Hy was ook president van die [[SWAPO|South-West Africa People's Organisation]] van die stigting in [[1960]] tot [[2007]].
== Belangrikste prestasies ==
In [[1990]] het Sam Nujoma die eerste president van 'n onafhanklike [[Namibië]] geword. Hy het 'n land geërf met 'n uitstekende infrastruktuur, 'n sterk mineralebasis, 'n gesonde ekonomie en 'n gevestigde bevolking wat grotendeels onaangetas was deur enige oorlog. In [[1998]] het die Namibiese parlement 'n diens aan Nujoma bewys deur die grondwet te wysig om hom toe te laat om hom vir 'n derde ampstermyn verkiesbaar te stel. Hy het die verkiesing gemaklik gewen. Onder Nujoma het Namibië bo sy gewig probeer veg. Verhoudinge met [[Botswana]] het afgekoel, deels as gevolg van Namibiese aansprake op water uit die Kavango en deels omdat [[Botswana]] herberg verleen het aan Capriviane wat aan onderdrukking ontvlug het. Nujoma het Angolese magte toegelaat om hakkejagte op Unita-rebelle uit te voer, wat Ovambo gedestabiliseer het. Hy het ook troepe na die Demokratiese Republiek van die Kongo gestuur om aan die kant van die Kabila-vorstehuis te veg.▼
▲Onder Nujoma het Namibië bo sy gewig probeer veg. Verhoudinge met [[Botswana]] het afgekoel, deels as gevolg van Namibiese aansprake op water uit die Kavango en deels omdat [[Botswana]] herberg verleen het aan Capriviane wat aan onderdrukking ontvlug het. Nujoma het Angolese magte toegelaat om hakkejagte op Unita-rebelle uit te voer, wat Ovambo gedestabiliseer het. Hy het ook troepe na die Demokratiese Republiek van die Kongo gestuur om aan die kant van die Kabila-vorstehuis te veg.
== Lewensgeskiedenis ==
Nujoma is op 12 Mei [[1929]] in 'n gesin van kleinboere in die Ongandjera-streek van Owambo gebore. Hy het skool verlaat toe hy 16 jaar oud was, in 'n stadium toe nasionalisme oral in die Afrika-kolonies 'n belangrike vraagstuk begin word het.
Nujoma het 'n eetwa-kelner geword op wat destyds die Suid-Afrikaanse Spoorweë was en is afgedank toe hy 'n vakbond probeer vorm het. Op daardie tydstip was die vakbonde wat die spoorweë oorheers het, ras-ekslusief: slegs vir blankes. Nujoma se poging om sy medewerkers in 'n vakbond verenig te kry, is aangespoor deur sy poging om vergoeding te verkry vir 'n swart kollega wat vanweë 'n ernstige besering moes ophou werk.
Nujoma het daarna as klerk en stoorkamerassistent gewerk, maar die politiek het hom alreeds begin opeis. In die laat 1950's het hy gehelp met die stigting van die Ovamboland People's Organization, 'n voorloper van die South West Africa People's Organization (Swapo), die dominante politieke party in Namibië. Nujoma het 'n banneling geword in [[1959]], toe apartheid in Suid-Afrika - die trustee kragtens wat oorspronklik 'n Volkebond-mandaat was - besig was om sy hoogtepunt onder dr Hendrik Verwoerd te bereik. [[Suid-Afrika]] het gehoop om die gebied te kan inlyf.
Nujoma het 'n al hoe belangriker figuur geword namate internasionale antipatie jeens apartheid toegeneem het. Ná 'n besluit van die Wêreldhof in Den Haag om nie die mandaat te beëindig nie, het Swapo tot 'n gewapende stryd oorgegaan. Die People's Liberation Army of Namibia (Plan) kon nie hond haar-af maak teen die Suid-Afrikaanse teenwoordigheid daar nie, maar in die politieke arena het die gety sterk in Swapo se guns begin draai.
In [[1973]] het die VN se Algemene Vergadering Swapo as die enigste legitieme verteenwoordiger van die mense in Namibië erken en in [[1978]] het die Veiligheidsraad Resolusie 435 aangeneem, wat terme vir die uiteindelike onafhanklikheid van Namibië uiteengesit het. Dit is uiteindelik in [[1988]] aanvaar deur Suid-Afrika, wat teen dié tyd gewikkel was in 'n onwenbare oorlog in Angola teen hoofsaaklik Kubaanse magte wat surrogate vir Sowjet-mag was.
Nujoma het in September 1989 teruggekeer huis toe en daarmee byna 30 jaar in ballingskap beëindig. Onder sy leiding het Swapo twee maande later 'n oorweldigende oorwinning behaal in verkiesings waaroor die VN toesig gehou het. Met onafhanklikheidwording op 21 Maart die volgende jaar is Nujoma as president ingesweer.
| |||