Geskiedenis van Afrikaans: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Lyn 38:
Waar D.F. du Toit herhaaldelik verklaar het dat die Eerste Taalbeweging nie 'n stryd was teen Nederlands nie, word die Tweede Taalbeweging gekenmerk deur 'n openlike stryd teen Nederlands.<ref>G.S. Nienaber & P.J. Nienaber: Die Opkoms van Afrikaans as Kultuurtaal, 1970, bl. 40</ref> Ook was [[C.J. Langenhoven]] van mening dat die hoofstryd nie teen Engels was nie, maar teen Nederlands.<ref> J.C. Steyn: Taalstryd, konsolidasie en rebellie - Langenhoven se eerste jare in die politiek, Acta Academica, jaargang 25 (2&3), 114-136, 1993, bl 120</ref> Die stryd van Afrikaans teen Nederlands is beskou as 'n stormloop teen ''die ou orde''. Die handhawers van Nederlands in Suid-Afrika is die ''manne van die ou garde'' genoem, of ''alle kerkvaste Afrikaners van die ou stempel'', of ook die ''verroeste remskoene.<ref>E.C. Pienaar: Die Triomf van Afrikaans: Historiese oorsig van die wording, ontwikkeling, skriftelike gebruik en geleidelike erkenning van ons taal, 1943, bl. 131, 233, 351 en 365</ref>
===Taalverenigings===
Reeds in 1890 is die [['''Zuid Afrikaansche Taalbond''']] (Taalbond) in Kaapstad gestig met as doel: "Bevordering van de kennis der Volkstaal en aankweking van een ontwikkeld nationaliteitsgevoel
J.H. Hofmeyr, bekend as [[Onze Jan Hofmeyr]] (of Onze Jan), wat ook 'n groot voorstander was van die behoud van Nederlands as kultuurtaal van die Afrikaners, het op 6 Maart 1905 in Stellenbosch 'n toespraak "Is 't ons ernst?" gehou, waarin hy 'n sterk pleidooi gelewer het vir Nederlands in die private en openbare lewe, in die onderwys en in die staatsdiens. Sy toespraak is in ''Ons Land'' gepubliseer en ook in pamflette uitgegee. Dit het oral in die land groot belangstelling gaande gemaak. Nog 'n belangrike mylpaal is op 4 April 1905 behaal met die stigting van die "Zuid-Afrikaanse Onderwijzers-unie" (ZAOU), wat 'n groot bydrae sou lewer om die belange "van 't onderwys in 't algemeen en die van 't Hollands in 't biezonder te helpen bevorderen."<ref>A. de Villiers: Die Hollandse Taalbeweging in Suid-Afrika, Kaapstad, 1936, bl.175</ref>▼
In 1895 het die studente en oudstudente van die Victoria College en die Kweekskool die bekende letterkundige vereniging: '''Ons Spreekuur''' gestig, onder leiding van prof. W.J. Viljoen. Die vereniging het hom beywer vir die bevordering van die Nederlandse taal en letterkunde, en was die doel van die vereniging om die jong geslag te besiel met die skone letterkunde en musikale produksie van hul moedertaal Nederlands, of volgens F.P. Cillié, om "ons volk, insonderheid ons Jong Zuid Afrika, met liefde te bezielen voor de taal onzer vaderen en onzer Kerk".<ref> P.H. Zietsman: Die Taal is Gans die Volk, woelinge en dryfvere in die stryd om die Afrikaner se taal, 1992, Pretoria Unisa, 1992, bl.54.</ref> Die vereniging het een keer per week byeengekom, om temas uit die Nederlandse letterkunde te bespreek, en is met Nederlandse liedere afgewissel, terwyl 'n toneelstuk een keer per jaar opgevoer is. Ons Spreekuur het 'n eie biblioteek gehad met meer as 1,150 Nederlandstalige titels.
Op 13 Desember 1905 is die Afrikaanse Taalgenootskap op 'n kongres in Pretoria gestig onder leiding van [[Gustav Preller]]. Die doel van die Afrikaanse Taalgenootskap volgens Preller was: "Afrikaans schrijven en spreken, Hollands leren, albei lezen."<ref>A. de Villiers: Die Hollandse Taalbeweging in Suid-Afrika, Kaapstad, 1936, bl.179</ref>▼
▲J.H. Hofmeyr, bekend as [[Onze Jan Hofmeyr]] (of Onze Jan), wat ook 'n groot voorstander was van die behoud van Nederlands as kultuurtaal van die Afrikaners, het op 6 Maart 1905 in Stellenbosch 'n toespraak "Is 't ons ernst?" gehou, waarin hy 'n sterk pleidooi gelewer het vir Nederlands in die private en openbare lewe, in die onderwys en in die staatsdiens. Sy toespraak is in ''Ons Land'' gepubliseer en ook in pamflette uitgegee. Dit het oral in die land groot belangstelling gaande gemaak.
Nog 'n belangrike mylpaal is op 4 April 1905 behaal met die stigting van die '''Zuid-Afrikaanse Onderwijzers-unie''' (ZAOU), wat 'n groot bydrae sou lewer om die belange "van 't onderwys in 't algemeen en die van 't Hollands in 't biezonder te helpen bevorderen."<ref>A. de Villiers: Die Hollandse Taalbeweging in Suid-Afrika, Kaapstad, 1936, bl.175</ref>
Op 3 November 1906 is deur die voorstanders van Afrikaans, in Kaapstad, die Afrikaanse Taalvereniging (ATV) gestig, onder leiding van [[D.F. Malan]] en later [[J.H.H. de Waal]]. Daar is spoedig takke in 'n hele aantal dorpe in die Kaapkolonie gestig om die gedagte van 'n eie taal, Afrikaans, te propageer. Die leuse van die ATV was: "Leer Nederlands, schrijf Nederlands als ge kunt en wilt, maar als ge niet kunt of wilt, schrijf dan niet Engels, maar Afrikaans."<ref>J.du P. Scholtz: Wording en Ontwikkeling van Afrikaans, Kaapstad, Tafelberg uitgewers, 1980, bl. 18</ref>▼
▲Op 13 Desember 1905 is die '''Afrikaanse Taalgenootskap''' op 'n kongres in Pretoria gestig onder leiding van [[Gustav Preller]]. Die doel van die Afrikaanse Taalgenootskap volgens Preller was: "Afrikaans schrijven en spreken, Hollands leren, albei lezen."<ref>A. de Villiers: Die Hollandse Taalbeweging in Suid-Afrika, Kaapstad, 1936, bl.179</ref>
Op 29 Augustus 1908 is in Bloemfontein die vereniging 'Onze Taal' gestig deur Dr G. Knothe. Onze Taal sou Nederlands bevorder, ook wat Nederlandse toneel, musiek, sang en die letterkunde betref. Onze Taal was egter nie vyandig teenoor Afrikaans nie. Die Vrystaatse tak van die Afrikaanse Taalgenootskap en Onze Taal sou later saamgesmelt het.<ref>P. Kapp: Draer van 'n droom. Hemel en see boeke: Hermanus. 2009, bl. 29.</ref>▼
▲Op 3 November 1906 is deur die voorstanders van Afrikaans, in Kaapstad, die '''Afrikaanse Taalvereniging''' (ATV) gestig, onder leiding van [[D.F. Malan]] en later [[J.H.H. de Waal]]. Daar is spoedig takke in 'n hele aantal dorpe in die Kaapkolonie gestig om die gedagte van 'n eie taal, Afrikaans, te propageer. Die leuse van die ATV was: "Leer Nederlands, schrijf Nederlands als ge kunt en wilt, maar als ge niet kunt of wilt, schrijf dan niet Engels, maar Afrikaans."<ref>J.du P. Scholtz: Wording en Ontwikkeling van Afrikaans, Kaapstad, Tafelberg uitgewers, 1980, bl. 18</ref>
In [[1908]] is ook in Pretoria die Afrikaans-Hollandse Taalvereniging (AHTV) gestig. Die AHTV het hom beywer vir die bevordering van Nederlands, veral in die onderwys. Die vereniging het ook daarop aangedring dat onderwysers eers Nederlands goed magtig moes wees voordat hulle in die onderwys aangestel kon word.<ref>P. Kapp: Draer van 'n droom. Hemel en see boeke: Hermanus. 2009, bl. 25.</ref> ▼
▲Op 29 Augustus 1908 is in Bloemfontein die vereniging '''Onze Taal''' gestig deur Dr G. Knothe. Onze Taal sou Nederlands bevorder, ook wat Nederlandse toneel, musiek, sang en die letterkunde betref. Onze Taal was egter nie vyandig teenoor Afrikaans nie. Die Vrystaatse tak van die Afrikaanse Taalgenootskap en Onze Taal sou later saamgesmelt het.<ref>P. Kapp: Draer van 'n droom. Hemel en see boeke: Hermanus. 2009, bl. 29.</ref>
▲In [[1908]] is ook in Pretoria die '''Afrikaans-Hollandse Taalvereniging''' (AHTV) gestig. Die AHTV het hom beywer vir die bevordering van Nederlands, veral in die onderwys. Die vereniging het ook daarop aangedring dat onderwysers eers Nederlands goed magtig moes wees voordat hulle in die onderwys aangestel kon word.<ref>P. Kapp: Draer van 'n droom. Hemel en see boeke: Hermanus. 2009, bl. 25.</ref>
Die Afrikaners was op hierdie stadium in twee kampe verdeel. Een groep was ten gunste van die behoud van Nederlands as ons kultuurtaal en die ander groep wou Afrikaans tot kultuurtaal verhef, naas Nederlands, of in die plek van Nederlands.
| |||