Anaxagoras: Verskil tussen weergawes

Teen ongeveer 450 (v.C) word Anaxagoras gearresteer deur Pericles se politieke opponente op die klag dat hy godsdienstige sieninge van sy tyd oortree. Dit het Pericles se mag van oortuiging geverg om sy vrylating te bewerstellig.Hy is egter gedwing om te verhuis van Athene na Lampsacus in Troad (c. 434–433 BC). Hy sterf daar in ongeveer 428 vC. Inwoners van Lampsacus rig 'n altar Verstand en Waarheid op ter nagedagtes aan hom en het die herdenking van sy dood vir baie jare daarna gevier.

 

 

Volgens Anaxagoras bestaan alle dinge (materie) van die begin. Maar aanvanklik het dit bestaan as baie klein fragmente van hulself, oneindig in hoeveelheid en onlosmaakbaar verbind. Alle dinge het bestaan in hierdie massa maar in 'n deurmekaar en onherkenbare vorm. Daar was sade (''spermata'') of miniature van byvoorbeeld koring, vlees en goud in die primitiewe mengsel, maar hierdie dele wat bymekaar hoort volgens hul geheel (die ''homoiomereiai'' van [[Aristoteles]]), moes ontrek word van die kompleks massa voor hul 'n spesifieke naam of karakter kon kry. Verstand reël die skeiding van wat bymekaar hoort en nie bymekaar hoort nie; ''panta chremata en omou eita nous elthon auta diekosmese''. Hierdie spesifieke element genoem verstand (''nous''), was nie minder beperk deur die chaotiese massa, maar, anders as die ''logos'' van [[Heraclitus]], staan dit suiwer en onafhanklik (''mounos ef eoutou''), 'n element van fyner tekstuur, in al sy manifestasies en oorals dieselfde. Hierdie subtiele agent, beskik oor alle kennis en mag, is veral beskou as in beheer van alle vorme van [[lewende materie|lewe]].

Anaxagoras se denke dui op 'n keerpunt in die geskiedenis van filosofie. Hy het daartoe bygedra dat filosofiese spekulasie van die kolonies van Griekeland geskuif na Athene. Sy teorie van klein onderdeeltjies van voorwerpe (materie) en sy klem op die meganiese prosesse in die daarstelling van orde, het die weg gebaan vir latere atomiese gebasseerde teorieë. Anaxagoras se klem op die orde wat daargestel word deur intelligente verstand suggereer die teorie dat die natuur die werk is van ontwerp.

 

 

[[az:Anaksaqor]]