Joodse diaspora: Verskil tussen weergawes

{{skoonmaak}}

 

Die bewind van die Israeliete in die land Israel is ingelui in ongeveer 1250 vC toe Josua dié gebied ingeneem het. Die Israeliete het die land Palestina binnegedring deur die Jordaan-rivier oor te steek. Hulle het die Koninkryk van Heshbon aangeval en vernietig. Dié oorwinning het hulle beheer gegee oor die grootste gedeelte van die land tussen die Arnon- en Jabbok-riviere. Kort voor hul laaste aanslag op Palestina het Moses gesterf sonder dat hy ooit die beloofde land aanskou het.

Die Filistyne het gevorderde militêre toerusting tot hul beskikking gehad en daar was min nasies wat hulle teen hierdie nuwe tegnologie kon verdedig. Die Filistyne het die Israeliete uit die gebiede gedryf wat hulle voorheen beset het en hulle is gedwing om hulle in die sentrale bergagtige gebiede en die Jordaan-vallei te vestig. Hierdie was 'n onstuimige tydperk in die geskiedenis van die Israeliete. Hulle was deurentyd betrokke by oorloë en is in dié tyd eers deur een heerser ná die ander oorheers.

 

 

In dié tyd het die Israeliete nie saamgestaan as een groep nie. Hulle was verdeel in verskillende stamme en is regeer volgens stamgebruike. Hoewel daar nie 'n sentrale regering was nie, is die stamme regeer deur rigters en bevryders.

Die Bybel is vol stories oor die heldedade van leiers soos onder andere Debora, Jefta, Gideon en Simson.

 

 

Die feit dat Israel vir so lank kon voortbestaan sonder 'n sentrale regering en nogtans hul vyande kon verslaan, was grootliks te danke aan die invloed van die rigters. Ná 1050 vC het die ondenkbare egter gebeur toe die Filistyne daarin geslaag het om die Verbondsark te buit.

Salomo is in ongeveer 920 vC dood en is opgevolg deur sy seun, Rehabeam. Toe Rehabeam na Schechem vertrek het om tot koning oor Israel verklaar te word, het die noordelike stamme hom verwerp. Hulle het Jerobeam, wat as banneling in Egipte gewoon het, in sy plek tot koning verklaar. Dít het gelei tot die stigting van twee afsonderlike en verswakte state, wat voortbestaan het totdat die Noordelike Koninkryk van Israel (die Israeliete) in 722 vC deur Assirië ingeneem is. Die Suidelike Koninkryk van Juda het verdwyn tydens die Babiloniese bewind sowat 150 jaar later.

 

 

Ná die dood van Salomo is Israel en Juda oorheers deur 'n lang lys ondoeltreffende, ongehoorsame en korrupte konings. Hierdie tydperk staan bekend as die Tydperk van die Konings en het geduur van 1000 tot 587 vC. Die Bybel is vol voorbeelde uit dié tyd van Jahweh se ingryping om sy "uitverkore volk" van ondergang te red.

'n Voorbeeld hiervan het plaasgevind tydens die profeet Elisa se leeftyd toe die Koning van Armenië oorlog teen Israel verklaar het. Jahweh het die Armeniërs met blindheid geslaan. Ná hul onverklaarbare "genesing" het hulle besluit om eerder terug te val. 'n Tydjie later het hulle egter weer besluit om Samaria aan te val, maar moes weer die aftog blaas ná nog 'n wonderbaarlike ingryping van Jahweh. Dié keer het hulle na bewering die klank van duisende soldate, perde en strydwaens gehoor. Hulle het verkeerdelik aangeneem dat koning Ahasia daarin geslaag het om die koning van die Hetiete en Egipte te oortuig om die stryd teen die Armeniërs saam met hom aan te sê.

 

 

In 722 vC het die Assiriërs daarin geslaag om die Koninkryk van Israel te verslaan. Hulle het die weggevoerde Israeliete nie toegelaat om hulle in een plek te hervestig nie, maar het hulle in kleiner groepe verdeel en oral in die Midde-Ooste gevestig. Omdat hulle nie meer in afsondering gewoon het nie en met ander groepe vermeng geraak het, het hierdie groepe vinnig hul geloof in Jahweh laat vaar en hul Hebreeuse name en identiteit verloor.

Sedekia het sy voorganger se fout herhaal deur na die Babiloniërs se vyand oor te loop. Nebukadnesar het op dié verraad gereageer deur Jerusalem in 588 vC weer aan te val. Twee jaar later het hy die stad oorwin en die Tempel vernietig. Nebukadnesar het Sedekia ook gedwing om die moord op sy twee seuns te aanskou. Hy is daarna verblind en saam met ander vooraanstaande Jode weggevoer na Babilon.

 

 

Die verbanning na Babilon het verskil van die een wat vroeër deur die Assiriërs afgedwing is deurdat Nebukadnesar die Jode toegelaat het om hulle in een gebied te vestig. 'n Skeuring het egter tussen die Jode wat in Juda agtergebly het en dié wat na Babilon weggevoer is, ontstaan. Daar is min inligting beskikbaar oor die lot van Juda ná die verbanning. Die bannelinge het hulle beskou as die ware Jode en hoewel sommige die Babiloniese godsdiens aangeneem het, het die meerderheid verenig gebly deur hul geloof in Jahweh.

Hierdie groep het hulself gola (bannelinge) of bene gola (kinders van die bannelinge) genoem. In hul wanhoop is 'n nuwe nasionale identiteit en 'n nuwe godsdiens gebore. In dié tydperk is die Tora, wat die kern van die Joodse godsdiens vorm, gefinaliseer.

Hy het Persië beskou as die goeie en daarop uitgegaan om die wêreld te verower. Vanweë hierdie oortuiging het hy die Jode toegelaat om terug te keer na hul vaderland om die Tweede Tempel te herbou.

 

 

Hierdie gebeurtenis het 'n draaipunt in die geskiedenis van Israel teweeggebring. Vanaf 539 vC tot 636 nC is die streek oorheers deur verskeie wêreldmagte. Afgesien van die Persiese Ryk (538-333 vC) is Israel ook oorheers deur die Griekse Hellenistiese Ryk (333-63 vC), die Romeinse Ryk (63 vC-313 nC) en die Bisantynse Ryk (313-636 nC). Hierna is Israel ingeval deur Islamitiese magte en die Christen-kruisvaarders (636-1291 nC), die Mammelukke (1291-1516 nC), die Ottomaanse Ryk (1516-1918 nC) en die Britse Ryk (1918-1948 nC).