MIV/vigs in Suid-Afrika: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Morne (besprekings | bydraes)
k MIV/Vigs in Suid-Afrika geskuif na MIV/vigs in Suid-Afrika: Soos met kanker, hondsdolheid en malaria is daar geen hoofletter in vigs nie.
k Die meeste 'Vigs'- is onthoofletter, behalwe by name van dokumente en konferensies. Dankie Morne!
Lyn 1:
[[Beeld:Don%27t_Abuse_Children_sign_in_South_Africa.jpeg|thumb|250px|Muurkuns in Suid-Afrika versprei die boodskap oor vigs]]
'''MIV/Vigsvigs in Suid-Afrika''' is ’n onrusbarende gesondheidskwessie, omrede daar aangevoer word dat meer mense met [[vigs]] in [[Suid-Afrika]] besmet is as enige ander land ter wêreld.
 
Die 2007 UNAIDS-verslag bereken dat 5 700 000 Suid-Afrikaners met MIV/Vigsvigs besmet is, altans net onder 12% uit ’n bevolking van 48 miljoen mense <ref>http://data.unaids.org/pub/GlobalReport/2008/jc1510_2008_global_report_pp211_234_en.pdf page 214</ref>.
Die getal geïnfekteerde lyers is in omvang groter as enige ander land ter wêreld. Die ander vyf lande wat bo-aan die ranglys is met die hoogste MIV/Vigsvigs voorkoms, is almal buurlande van Suid-Afrika.
In 2007 het slegs 28% van Suid-Afrikaners wat aan MIV/Vigsvigs ly teenretrovirale behandeling ondergaan. In 2004, 2005 en 2006 was die syfer onderskeidelik 4%, 15% en 21%<ref>http://data.unaids.org/pub/GlobalReport/2008/jc1510_2008_global_report_pp235_324_en.pdf page 271</ref>.
 
In 2007 het sowat 350 000 Suid-Afrikaners aan MIV/Vigsvigs gesterf. In 2001 het die syfer op 180 000 gestaan<ref>http://data.unaids.org/pub/GlobalReport/2008/jc1510_2008_global_report_pp211_234_en.pdf page 217</ref> .
 
Hoewel die besmettingskoers onder volwassenes in Suid-Afrika steeds hoog bly, toon daar ’n afwaartse neiging onder tienderjariges. Die MIV/Vigsvigs-voorkomssyfers onder die 15 tot 19-jarige ouderdomsgroep is in 2005, 2006 en 2007 as onderskeidelik 16%, 14% en 13% opgeteken <ref>http://data.unaids.org/pub/Report/2008/20080904_southafrica_anc_2008_en.pdf page 25-26</ref>.
 
==Voorkoms==
Volgens die Suid-Afrikaanse Geesteswetenskappe Navorsingsraad is daar na raming 10,9% van Suid-Afrikaners wat aan MIV/Vigsvigs ly <ref>http://www.hsrc.ac.za/research/output/outputDocuments/5890_Setswe_HIVandAIDSepidemicinSA.pdf slide 4</ref>.
 
===Onder geslag===
MIV/Vigsvigs word die meeste onder vroue van alle ouderdomsgroepe onder die ouderdom van 40 bevind. ’n Benaderende skatting weerspieël dat 4 uit elke 5 mense wat tussen die ouderdom van 20 tot 24 met die MIV/Vigsvigs-virus besmet is, vroue is, terwyl slegs een-derde van mans tussen die ouderdom van 25 tot 29 MIV/Vigsvigs onder lede het<ref>http://www.hsrc.ac.za/research/output/outputDocuments/5890_Setswe_HIVandAIDSepidemicinSA.pdf slide 5</ref>.
Hoewel die voorkoms van vigs oor die algemeen meer onder vroue voorkom, maak vroue slegs 1 uit elke 6 van die vigslyers uit wat meer as een seksmaat het <ref>http://www.hsrc.ac.za/research/output/outputDocuments/5890_Setswe_HIVandAIDSepidemicinSA.pdf slide 14</ref>.
 
’n Rapsie meer as 50% van Suid-Afrikaners wat seksueel aktief is het al ten minste eenkeer ’n MIV/Vigsvigs-toets ondergaan. Hierdie statistiek is onder sowel mans as vroue naastenby eweredig versprei <ref>http://www.hsrc.ac.za/research/output/outputDocuments/5890_Setswe_HIVandAIDSepidemicinSA.pdf slide 19</ref>.
 
In 2008 was die lewensverwagting by geboorte 41 jaar vir mans en 46,5 jaar vir vroue. <ref>{{cite web| title = Sub-Saharan Africa AIDS epidemic update. Regional Summary| publisher = [[UNAIDS]]| url = http://data.unaids.org/pub/Report/2008/jc1526_epibriefs_ssafrica_en.pdf| accessdate = 2008-10-22}}</ref>
Lyn 28:
 
===Onder ouderdomme===
Tussen 2005 en 2008 het die getal ouer tieners met MIV/Vigsvigs met amper die helfte verminder <ref>http://www.hsrc.ac.za/research/output/outputDocuments/5890_Setswe_HIVandAIDSepidemicinSA.pdf slide 10</ref>. Tussen 2002 en 2008 het die voorkoms onder Suid-Afrikaners bo 20-jarige ouderdom toegeneem, terwyl die syfer vir diegene onder 20 jaar oor dieselfde tydperk ietwat gedaal het <ref>http://www.hsrc.ac.za/research/output/outputDocuments/5890_Setswe_HIVandAIDSepidemicinSA.pdf slide 6</ref>.
 
Kondome word die meeste onder die jeug en die minste onder die ouer garde gebruik. Meer as 80% van mans en 70% van vroue onder 25 jaar gebruik kondome, terwyl meer as die helfte van die mans en vroue van tussen 25 en 49 beweer dat hulle kondome gebruik <ref>http://www.hsrc.ac.za/research/output/outputDocuments/5890_Setswe_HIVandAIDSepidemicinSA.pdf slide 17</ref>.
 
Meer as 90% van jong volwassenes en meer as 80% van ouer volwassenes is ten volle van die waarheid rakende MIV/Vigsvigs toegelig. Landsburgers bo 50-jarige ouderdom dra die minste kennis van MIV/Vigsvigs – minder as twee-derdes van hulle ken die waarheid rondom hierdie siekte <ref>http://www.hsrc.ac.za/research/output/outputDocuments/5890_Setswe_HIVandAIDSepidemicinSA.pdf slide 22</ref>.
 
===Onder provinsies===
In 2008 was meer as die helfte (55%) van alle Suid-Afrikaners wat met MIV besmet is in KwaZulu-Natal en Gauteng woonagtig <ref>{{cite web| title = Sub-Saharan Africa AIDS epidemic update. Regional Summary| publisher = [[UNAIDS]]| url = http://data.unaids.org/pub/Report/2008/jc1526_epibriefs_ssafrica_en.pdf| accessdate = 2008-10-22}}</ref>.
 
Tussen 2005 en 2008 het die getal mense wat met MIV/Vigsvigs besmet is regoor Suid-Afrika gestyg, behalwe in KwaZulu-Natal en Gauteng. KwaZulu-Natal het egter nog steeds die hoogste besmettingskoers in die land – 15,5%. In die provinsie met die laagste besmettingskoers, die Wes-Kaap, het die hoeveelheid mense wat met vigs besmet is tussen 2005 en 2008 verdubbel <ref>http://www.hsrc.ac.za/research/output/outputDocuments/5890_Setswe_HIVandAIDSepidemicinSA.pdf slide 8</ref>.
 
Die gebruik van kondome het in al die provinsies tussen 2002 en 2008 tweevoudig vermeerder. Die twee provinsies waar die kondome die minste in 2002 gebruik is, was weereens die provinsies wat ook die minste kondome in 2008 gebruik het, naamlik die Noord-Kaap en Wes-Kaap. <ref>http://www.hsrc.ac.za/research/output/outputDocuments/5890_Setswe_HIVandAIDSepidemicinSA.pdf slide 18</ref>
 
Die voorkoms van MIV/Vigsvigs onder Suid-Afrikaners wat seksueel aktief verkeer, lui volgens provinsie as volg:
 
* KwaZulu-Natal: 25,8%
Lyn 59:
Hoofartikel: [[Invloed van vigs op die ekonomie]]
 
’n Vergelyking wat in 2003 deur die resultate van vier voorspellingsmetodes gemaak is, het die verskil tussen ’n MIV/Vigsvigs-scenario teenoor ’n nie-MIV/Vigsvigs-scenario vir die jaarlikse groeikoerse tussen 2002 en 2015 voorspel. <ref>{{cite web| title = The Impact of HIV/AIDS on the South African Economy: A Review of Current Evidence| publisher = TIPS | url = http://www.tips.org.za/files/685.pdf| accessdate = 2008-10-22}} table on page 23</ref>
Luidens die navorsing sou die werklike groei in die Bruto Binnelandse Produk met 0,6 persentasiepunte laer wees sou MIV/Vigsvigs nie bestaan het nie, maar die BBP-groeikoers per hoof sou 0,9 persentasiepunte hoër wees. Die toename in die bevolking sou met 1,5 persentasiepunte gedaal het en die groei in die arbeidsmag sou 1,2 persentasiepunte laer wees, maar die werkloosheidskoers sou wel ook 0,9 persentasiepunte laer gewees het.
 
Die Suid-Afrikaanse tak van Daimler-Chrysler het uit hul 2002-begroting bereken dat die MIV/Vigsvigs-verwante uitgawes gelykstaande is aan 4% van die totale som salarisse wat in Suid-Afrika uitbetaal is<ref>{{cite web| title = GLOBAL HEALTH INITIATIVE. Private Sector Intervention Case Example | publisher = [[DaimlerChrysler AG|Daimler-Chrysler]] | url = http://www.daimlerchrysler.co.za/Mercedes-BenzSA/portal/portalsintegra/Modules_FE/Layout1/downloads/HIV/GHI_HIV_CaseStudy_DCSA.pdf | accessdate = 2008-10-22}} page 2</ref>.
In 2000 het Suid-Afrika se tweede grootste maatskappy, Sasol, te kenne gegee dat 15% van hul plaaslike arbeiders MIV-positief is, waarvan 11% aan Vigsvigs ly<ref>http://www.wbs.ac.za/download_files/faculty/lecturing_staff/prof_david_dickinson/2002/Dickinson_2002_1.pdf page 14</ref>.
Volgens die hoofuitvoerende beampte van Suid-Afrika se grootste maatskappy, SAB Miller, sluit die algehele onkostes van MIV/Vigsvigs die toename van afwesighede, ingekorte produktiwiteit, en die verhoogde omset- en mediese kostes in<ref>http://www.gbcimpact.org/itcs_node/10/533/interview/1260</ref> .
 
==Bewusmakingsveldtogte==
Die vier hoof MIV/Vigsvigs-bewusmakingsveldtogte in Suid-Afrika is Khomanani (wat deur die staat befonds word), LoveLife (hoofsaaklik privaat befonds), Soul City (’n televisiedrama-reeks vir volwassenes) en Soul Buddys (’n televisiereeks vir tieners) <ref>http://www.hsrc.ac.za/Document-3239.phtml slide 33</ref>. Soul City en Soul Buddys is die suksesvolste bewusmakingsveldtogte wat van stapel gestuur is, hoewel albei veldtogte ’n effense afname in doeltreffendheid tussen 2005 en 2008 getoon het.
Van al bogenoemde veldtogte is Khomanani die minste suksesvol, hoewel die doeltreffendheid daarvan met meer as 50% tussen 2005 en 2008 verbeter het.
 
==Vigswesies en huishoudings met kinders aan die hoof==
In Suid-Afrika word ’n weeskind omskryf as ’n kind wie een of beide van sy biologiese ouers aan die dood afgestaan het. In 2005 was daar 3,5 miljoen soortgelyke weeskinders in Suid-Afrika, waarvan 500 000 beide hul biologiese ouers oorleef het<ref>http://www.childrencount.ci.org.za/content.asp?TopLinkID=6&PageID=18</ref>. In 2007 was daar na berekening 1 400 000 weeskinders in Suid-Afrika wat weesgelaat is as ’n direkte nagevolge van MIV/Vigsvigs<ref name="avertaids">{{cite web |url=http://www.avert.org/aidsorphans.htm |title=AIDS orphans |publisher=Avert |accessdate=2009-06-06}}</ref>.
 
Data van 2007 dui op 150 000 kinders wat in 79 000 huise bly met kinders aan die hoof daarvan. ’n Huishouding wat deur ’n kind bestuur word, word in Suid-Afrika omskryf as ’n huishouding waar ’n persoon jonger as 17 jaar vir ’n tydperk van ten minste 4 nagte per week teenwoordig is<ref>http://www.childrencount.ci.org.za/content.asp?TopLinkID=6&PageID=68</ref>.
Daar is in 2008 bevind dat daar te min bewyse is om MIV/Vigsvigs aan sulke huishoudings se bestaan te koppel.
Huishoudings met kinders aan die hoof, beslaan 0,7 % van alle kinders en 0,5 % van alle huishoudings in 2007, waarvan die syfers min of meer dieselfde as in 2002 gebly het<ref>http://www.state.gov/g/drl/rls/hrrpt/2008/af/119025.htm</ref>.
 
Lyn 81:
Vanaf 2002 het die regering dit sy beleid gemaak om alle nuwe voorvalle van TB vir MIV-besmetting te toets<ref>http://www.doh.gov.za/docs/reports/2008/progress/part2.pdf</ref>.
 
Ewenwel seksueel oordraagbare infeksies deel van die staat se MIV/Vigsvigs-programme uitmaak, soos dit in die meeste lande voorkom, gaan die voorkoming van MIV/Vigsvigs in Suid-Afrika met die voorkoming van tering hand aan hand. Die meeste lyers wat aan MIV-verwante oorsake omkom, sterf aan TB en soortgelyke siektes.
Trouens, die Departement van Gesondheid se voorkomingsprogram staan juis as die “Nasionale MIV en Vigs en TB-program” bekend<ref>http://www.doh.gov.za/aids/docs/aids_unit.html</ref>. Ooreenkomstig die Verenigde Nasies se voorskrifte, het Suid-Afrika ook ’n “MIV en Vigs en SOI-Strategiese Plan” uiteengesit<ref>http://www.info.gov.za/otherdocs/2007/aidsplan2007/background.pdf</ref>.
 
==Geskiedenis van MIV/Vigsvigs in Suid-Afrika==
Vigs is in 1983 vir die eerste keer in Suid-Afrika by twee pasiënte gediagnoseer. <ref>Ras GJ, Simson IW, Anderson R, Prozesky OW, Hamersma T. Acquired immunodeficiency syndrome. A report of 2 South African cases. S Afr Med J 1983 Jul 23; 64(4): 140-2.</ref> Die eerste opgetekende sterfte aan vigs het in 1983 plaasvind. <ref>Ras GJ, Simson IW, Anderson R, Prozesky OW, Hamersma T. Acquired immunodeficiency syndrome. A report of 2 South African cases. S Afr Med J 1983 Jul 23; 64(4): 140-2.</ref> Teen 1986 was daar 46 opgetekende vigsgevalle. Teen 2000 is daar beweer dat, voor 1990, slegs 5% van die werklike besmetting en 1% van sterftes aan vigs aangemeld is. Voor 1990 het vigs meer algemeen onder homoseksuele mense voorgekom. Teen 1990 was minder as 1% van Suid-Afrikaners met vigs besmet. Teen 1996 het die syfer rondom 3% gestaan en teen 1999 is 10% bereik. <ref>http://www.info.gov.za/otherdocs/2000/population/chap6.pdf</ref> Vigs het teen 1995 as ’n pandemie begin uitkring. <ref>http://www.kznhealth.gov.za/arv/arv11.pdf</ref>
 
Lyn 99:
In Augustus 1995 het die Departement van Gesondheid ’n R14,27 miljoen-kontrak aangegaan om ’n opvolg van die musiekblyspel, Sarafina, wat sou handel oor vigs wat jong mense raak, op die planke te bring<ref>http://www.healthlink.org.za/pphc/Phila/sarafina.htm</ref>. Hierdie projek het onder omstredenheid gebuk gegaan en is in 1996 laat vaar<ref>http://www.doh.gov.za/docs/pr/1996/pr0605.html</ref>.
 
Vanaf 6 tot 10 Maart 1995 is die 7de Internasionale Konferensie vir MIV/Vigsvigs-lyers in Kaapstad aangebied<ref>http://www.aids.org/atn/a-215-07.html</ref>, en is deur Adjunkpresident Thabo Mbeki geopen<ref>http://70.84.171.10/~etools/newsbrief/1995/news0304</ref>.
 
====1996====
Daar is in Januarie 1996 besluit dat Suid-Afrika se nasionale sokkerspan, Bafana-Bafana, die Vigsvigs-bewusmakingsveldtog sou steun deur rooi lintjies by al hulle openbare verskynings tydens die Afrika Nasiebeker-toernooi te dra<ref>http://www.info.gov.za/speeches/1996/96j15_0w825.htm</ref>.
 
Op 5 Junie 1996<ref>http://www.aegis.org/news/bar/1996/BR960502.html</ref> het die Suid-Afrikaanse Minister van Gesondheid, Nkosazana Zuma, die 11de Internasionale Konferensie oor Vigs te Vancouver toegespreek:
Lyn 110:
===1997===
Die Suid-Afrikaanse regering se Departement van Gesondheid het in Februarie 1997 hul ondersteuning aan die omstrede vigsmiddel, Virodene, verdedig:
: '' Die ‘mengeldrankies’ wat beskikbaar is [vir die behandeling van MIV/Vigsvigs] is buite die bereik van die meeste pasiënte [selfs in ontwikkelde lande]. ''<ref>http://www.info.gov.za/speeches/1997/02070x44397.htm</ref>
Die parlement het voorheen ’n ondersoek rondom die prosedures van die kliniese proefnemings van die middel ingestel. <ref>http://www.info.gov.za/speeches/1997/03030w67697.htm</ref>
 
Lyn 180:
President Mbeki het op 20 September 2000 terugvoering op ’n vraag in die parlement oor sy sieninge gegee:
 
: ''Alle MIV/Vigsvigs-programme van hierdie regering is op die tesis gegrond dat MIV vigs veroorsaak. [Maar…] kan ’n virus ’n sindroom veroorsaak? Die kan nie, omrede ’n sindroom ’n groep siektes is wat uit verworwe immuniteitsgebrek voortspruit. Inderdaad, MIV dra by [tot die ineenstorting van die immuunstelsel], maar ander dinge dra ook by. ''<ref>http://www.aegis.com/news/woza/2000/IC000906.html</ref>
 
===2001===
Die staat het in 2001 ’n span wetenskaplikes aangestel, insluitend Vigsvigs-ontkenners, om oor die saak terugvoering te gee. ’n Verslag het alternatiewe behandeling vir MIV/Vigsvigs voorgestel, maar die Suid-Afrikaanse regering het aangevoer dat, indien geen alternatiewe wetenskaplike bewyse op die tafel gebring word nie, hul beleid steeds op die MIV-veroorsaak-vigs-teorie geskoei sou word. <ref>http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/africa/1260941.stm BBC News: South African split over Aids</ref>
 
===2006===
Al die moeite wat in die stryd gewerp is om MIV/Vigsvigs te behandel, is deur die houding wat die regering openbaar het in gedrang gebring. Die Minister van Gesondheid, Manto Tshabalala-Msimang, het ’n dieet bestaande uit knoffel, olyfolie en suurlemoen aanbeveel om van vigs te genees<ref name=drbeetroot>{{cite news
|first=Fran
|last=Blandy
Lyn 195:
}}</ref>. Ondanks die baie wetenskaplikes en politieke amptenare wat klagtes ingedien het om haar uit die pos te lig, het sy eers uit haar amp getree toe Mbeki as president uitgetree het<ref>http://news.scotsman.com/topics.cfm?tid=460&id=1344522006 Garlic AIDS cure minister sidelined, 12 Sep 2006</ref>.
 
President Mbeki en Gesondheidsminister Tshabalala-Msimang het in Augustus 2007 die Adjunkminister van Gesondheid, Nozizwe Madlala-Routledge, ontslaan. Madlala-Routledge was hoogaangeskrewe onder medici en vigsaktiviste gewees. <ref>[http://www.forbes.com/feeds/ap/2007/08/12/ap4011089.html Mbeki Gives Reason for Firing Minister] August 12 2007</ref> Ewenwel sy amptelik weens korrupsie afgedank is, is daar bespiegel dat sy afgedank is omrede sy soos die hoofstroom geglo het dat Vigsvigs met MIV verband hou<ref>[http://www.int.iol.co.za/index.php?set_id=1&click_id=125&art_id=nw20070808223254301C831843 Madlala-Routledge was 'set up': De Lille] August 08 2007</ref>.
 
Hoewel President Mbeki se regering hul suksesvol teen ’n regsaksie verdedig het (waar transnasionale artsenykundige maatskappye hul in 2001 teen ’n wet wat goedkoop plaaslik-vervaardigde medisyne toelaat, soos teenretrovirale middels, tot die hof gewend het), het die staat se vervaardiging en verspreiding van teenretrovirale middels teen ’n slakkegang verloop.