Poema: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
No edit summary
k 'n Bietjie verder uitgebrei
Lyn 126:
 
Territoriumgroottes wissel grootliks in omvang. Volgens ''Canadian Geographic'' is die grondgebied van die mannetjies tussen 150 tot 1 000&nbsp; km² groot, met die wyfies s’n wat omtrent die helfte hiervan is. <ref name="CanGeo"/> Ander bronne vermeld ’n baie kleiner minimumoppervlak van 25&nbsp; km², sowel as ’n selfs groter maksimumoppervlak van 1 300&nbsp; km², vir die poemamannetjies. <ref name="Utah"/> In [[Texas]] en die Black Hills van die noordelike [[Groot Vlaktes]], [[Verenigde State van Amerika|VSA]], is daar tuisgebiede nagespoor wat 775&nbsp; km² oorskry. <ref name="Dordt">{{cite web |url=http://homepages.dordt.edu/~mahaffy/mtlion/mtlionshort_behaviour.html |title=Behavior of cougar in Iowa and the Midwest |accessdate=2007-05-11 |last=Mahaffy |first=James |year=2004 |month=December |publisher=Dordt College}}</ref> Die territoriums van die mannetjies kan dié van die wyfies s’n mee oorvleuel of heeltemal omsluit, maar nie met dié van ander mannetjies nie – dit vermy sodoende konflik. Die poemawyfies se territoriums sal mekaar soms effens oorvleuel.
 
Die wyfie lok die mannetjies en baken haar aktiwiteitsone af deur krapmerke, urineafskeiding en ontlasting. ’n Poemamannetjie kan sy gebied afmerk deur ’n hopie blare en gras bymekaar te skraap en dan daarop te urineer.<ref name="Sierra"/>
 
Territoriumgroottes hang grotendeels af van die terrein, plantegroei en die hoeveelheid prooi wat voorkom.<ref name="Utah"/>Een wyfie is byvoorbeeld naby die San Andresgebergte op ’n groot tuisgebied van 215&nbsp; km² gevind; weens ’n tekort aan prooi was hierdie territoriumvergroting noodsaaklik. <ref name="Dispersal"/>Poemadigtheid kan vanaf 0,5 tot 7 diere (in Suid-Amerika) per 100&nbsp; km² wissel. <ref name="CAP"/>
 
Omrede poemamannetjies verder as die wyfies verspreid is en meer direk om paarmaats en territoriums meeding, kan konflik onvermydelik wees. Waar ’n jong poemamannetjie, byvoorbeeld, nie daarin slaag om sy ma se tuisgebied te verlaat nie, kan hy deur sy eie pa doodgemaak word.<ref name="Dordt"/> Wanneer twee mannetjies teenoor mekaar te staan kom, sal hulle vir mekaar sis- en spoeggeluide maak, wat in ’n gewelddadige bakleiery kan ontaard indien nie een kopgee nie. <ref name="UWSP"/>
Die jag en hervestiging van die poema, deur die mens, kan aggressiewe aanvalle laat toeneem, deurdat territoriums binnegedring word en die nuwe diere met die ouer, gevestigde individue slaags raak. <ref>{{cite web |url=http://www.sinapu.org/PDF/Front%20Range%20lion%20study.pdf |format=PDF |title=Mountain Lion (Puma concolor) study on Boulder Open Space |accessdate=2007-05-11 |date=2007-03-22 |work=Letter to the Parks and Open Space Advisory Committee, Boulder, Colorado |publisher=Sinapu}}</ref>
 
==Ekologie==
===Verspreiding en habitat===
Die poema het die grootste tuisgebied van enige wilde landdier in die Amerikas. Hierdie sone oorspan 110 [[breedtegraad|breedtegrade]] – vanaf die noordelike Yukon in Kanada tot by die suidelike Andesgebergte. Dit is een van slegs drie katsoorte, tesame met die los en rooikat, wat inheems aan Kanada is. <ref name="WhosWho"/> Die poema se wye verspreiding is te oordeel aan sy aanpasbaarheid in bykans elke habitat: wat alle woude, laagland en bergagtige woestyne insluit. Die poema verkies streke met digte onderbos, maar sal heel tuis voel in die oop veld met min plantegroei. <ref name="iucn"/> Ander voorkeurhabitatte omvat steil canyons, platorandgebied, bergrandrotse en digte bosgebied. <ref name="Sierra"/>
[[Image:MountainLion.jpg|thumb|left| Poema afgeneem by die Arizona-Sonora Desert Museum, Tucson, Arizona, VSA]]
 
==Verwysings==