Pan Africanist Congress of Azania: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
k + sjabloon |
uitgebrei m.b.v. http://en.wikipedia.org/wiki/History_of_the_Pan_Africanist_Congress_of_Azania en http://en.wikipedia.org/wiki/Pan_Africanist_Congress_of_Azania |
||
Lyn 1:
{{Politieke party inligting
}}
Die '''Pan Africanist Congress of Azania''' (vroeër bekend as die '''Pan Africanist Congress''', afgekort as die PAC) was 'n Suid-Afrikaanse bevrydingsbeweging en is nou 'n klein [[politieke party]] in. Dit is in 1959 gestig nadat 'n paar lede van die [[African National Congress|ANC]] weggebreek het omdat hulle beswaar gemaak het teen die vervanging van die Program van Aksie van 1949 wat vervang is met die Vryheidsmanifes in 1955.<ref>(Sien ''Apartheid Cannot be Reformed: The speeches of John Nyati Pokela'', Verenigde Nasies Sentrum teen Apartheid)</ref> [[Robert Sobukwe]] is verkies as die eerste president tydens die stigtingskongres wat in 1959 in [[Johannesburg]] gehou is.
== Ideologie ==
Die party se ideologie is Pan-Afrikanisme met drie beginsels van nasionalisme, sosialisme en kontinentale eenheid. Die idees berus grootliks op die leringe van Anton Lembede, [[George Padmore]], [[Marcus Garvey]], [[Kwame Nkrumah]] en [[W.E.B. du Bois]].
== Geskiedenis ==
=== Ontstaan ===
Vir baie jare was daar toenemende druk op die African National Congress (ANC) wat veroorsaak is deur die spanning tussen diegene met meer matige uitsigte en diegene met Afrikanistiese uitsigte. 'n Groot gevolg van hierdie verskille wat die veelrassige persoonlikheid van die instelling: die Afrikaniste het nie gedink dat samewerking met die Indiërs, kleurlinge en blankes die inheemse bevolking (d.i. swart mense) sou help om politieke beheer oor Suid-Afrika te verkry nie. Die druk het al hoe duideliker geword toe die ANC die Vryheidsmenifes erken het, wat deur die Afrikaniste as te konserwatief beskou is. Hulle het gevoel dat dit nie genoeg aandag aan swart mag gegee het nie. 'n Verklaring in die aanhef tot die manifes verwys na "ons, die mense van Suid-Afrika, swart en wit saam gelyke vennote, landgenote en broeders". Dit het die Afrikaniste gegrief.
In November 1958, tydens die Transvaalse provinsiale vergadering, is sommige Afrikanste verbied. Hulle het gekies om die ANC te verlaat en in April 1959 is die PAC gestig. Robert Sobukwe is verkies as die eerste inaugurele voorsitter en Potlako Leballo as sekretaris. Die PAC het gekies om die Program van Aksie en Uitdagingsveldtog.
=== Vroeë geskiedenis ===
Dar was baie mededinging tussen die ANC en die PAC om steunte werf. In Desember 1959 'n anti-pas veldtog vir 31 Maart 1960 voorberei. Die PAC het besluit dat hulle die ANC sou voorspring deur 'n soortgelyke kampanje te hou reg voor dié van die ANC te hou. Die anti-pas veldtog was uiteindelik 'n baie belangrike een vir die PAC, en vir Suid-Afrikaanse politieke gebeure in die algemeen. Die datum vir die PAC se kampanje is vasgestel op 21 Maart 1960, tien dae voor die ANC s'n en daar is baie tyd spandeer om brosjures uit te deel en mense te aktiveer. Sobukwe het mense aangemoedig om hul passe by die huis te los en, sonder geweld, hulself vir arrestasie by die naaste polisiestasie aan te meld.
Op 21 Maart 1960 het baie mense by die Sharpville polisiestasie naby [[Vereeniging]] bymekaargekom. Die protes het gewelddadig begin raak en die senuagtige polisie, wat oorweldig is deur die massas, het gereageer en 69 mense doodgeskiet en 186 mense gewond. In Langa in die Kaap het geweld ook begin toeneem. Ongeveer 6 000 mense het saam opgetrek na die polisiestasie maar dit is vroeg al afgelas deur Philip Kgosana.
Die paswette is herroep. Die PAC en die ANC het 'n gevoel van oorwinning gehad wat gou gedemp is deur die [[Nasionale Party]] wat openbare byeenkomste vanaf 24 Maart onwettig verklaar het. Na verdere onluste het die regering 'n noodtoestand afgekondig. Op 30 Maart is die ANC en die PAC as onwettige organisasies verklaar en, teen middel Mei is ongeveer 2 000 mense gearresteer waaronder Robert Sobukwe. Sobukwe is op [[Robbeneiland]] aangehou. Hy is in 1969 vrygelaat.
=== Interne konflik ===
Na die Sharpville-voorval het baie lede na die buiteland uitgewyk. Toe Sobukwe in 1978 oorlede is, is hy opgevolg deur Potlako Leballo. Die PAC het toe in twee geskeur na 'n gedeeltelike suksesvolle coup deur [[David Sibeko]] om die Presidensiële Leierskapsraad in 1979 te lei. Die sluipmoord op Sibeko in [[Dar-es-Salaam]], [[Tanzanië]] op 12 Junie 1979 en die afsterwe van Leballo in Januarie 1986 het die ondergang van die PAC ingewy.<ref>Leeman, Bernard “The Pan Africanist Congress of Azania” in Africa Today a Multi-Disciplinary Snapshot off The Continent In 1995 Edited by Peter F. Alexander, Ruth Hutchison and Deryck Schreuder Humanities Research Centre Monograph Series No. 12, Australian National University, Canberra 1996: pp. 167 - 200, ISBN No. 0 7315 2491 8 </ref>
Alhoewel die party deur ANC-lede met ernstige opponering van die beleide van die [[Suid-Afrikaanse Kommunistiese Party]] gestig is, het 'n prominente seksie van die PAC se leierskap in die 1960's 'n Maoïstiese posisie ingeneem. Die ANC het regdeur die PAC beskou as reaksionêr en agterlik na aanleiding van ide PAC se standpunt dat Suid-Afrika bo alles 'n Afrikaland was. Die militêre vleuel van die PAC is in 1962 in die lewe geroep as [[Poqo]] en later hernoem na die Bevrydingsmag van die Azaniese Volk (Azanian People's Liberation Army oftewel APLA). APLA het bekend geword vir sy slagspreuk ''"One Settler, One Bullet"'', maar kon nooit daarin slaag om 'n besonder effektiewe guerillaveldtog te loods nie. Ten spyte van die organisatoriese swakhede het die PAC se Afrikanisme baie gedoen om die studente-opstande in die 1970's te inspireer en die stigting van die [[Black Conciousness Movement]] onder die leierskap van [[Steve Biko]] te fasiliteer.
=== Na apartheid ===
In 1990 is die PAC ontban saam met die ANC maar is gestrem deur die binnegevegte. Die ondersteuners van die Maoïs Leballo het geweier om by die vredesproses aan te sluit en 'n splinterafdeling van die PAC het slegs 'n klein persentasie stemme in die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1994|1994 algemene verkiesing]] gelok wat verder gekrimp het in die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 1999|1999 algemene verkiesing]]. In 2003, na nóg 'n onsuksesvolle kongres, het een van die party se meer prominente en gewilde lede, [[Patricia de Lille]] die party verlaat om haar eie party, die [[Onafhanklike Demokrate]] te stig. Dit het nie die PAC se voortgesette swak vertonings in die [[Suid-Afrikaanse algemene verkiesing van 2004|2004 algemene verkiesing]] verbeter nie, maar die OD het relatief goed gevaar.
Daar is tans slegs een lid in die parlement nadat die adjunk-leier, [[Themba Godi]], ook die PAC verlaat het om die [[African People's Convention]] in 2007 te stig.
==Verkiesingsresultate==
Line 41 ⟶ 67:
| align="right" | 5
|}
== Verwysings ==
{{Verwysings}}
==External links==
* {{en}} [http://www.pacgauteng.co.za/ Amptelike webblad van die Pan Africanist Congress in Gauteng]
* {{en}} [http://www.si.umich.edu/fort-hare/pac_pub.htm Versameling van Pan Africanist Congress Publikasies 1958-1995]
* {{en}} [http://www.liberation.org.za/orgs/showorg.php?title=Pan-africanist+congress+Azania=(PAC)=pac PAC Toesprake en pamflette]
{{SA Politieke Partye}}
| |||