Lateriet: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
JMK (besprekings | bydraes)
kNo edit summary
JMK (besprekings | bydraes)
kNo edit summary
Lyn 2:
'''Lateriete''' is [[grond]]soorte ryk in [[yster]] en [[aluminium]], wat in warm, vogtige tropiese areas gevorm word. In vaste vorm, of by aanwending as boumateriaal staan dit bekend as '''ouklip''' of '''ysterklip'''.
 
Byna alle lateriete is roesrooi weens die inherente [[ysteroksied]]e. Hulle ontwikkel deur intensiewe en langdurende [[verwering]] van die onderliggende [[moedergesteente]] of sokkel. Tropiese verwering (laterisasie) is 'n tydsame proses van meganiese en chemiese verwering wat 'n wye verskeidenheid meebring in terme van die dikte, graad, chemie en ertsmineralogie van die vormende grondsoort. Lateriete bedek sowat een derde van die kontinentale aardoppervlak, met die meerderheid daarvan in die landstreke tussen die [[Kreefkeerkring|Kreef-]] en [[Steenbokkeerkring]].
 
Histories is lateriet baksteenvormig gesny en gebruik in monumentoprigting. Na 1000 n.C. het die konstruksie te [[Angkor What]] en ander suidoos-Asiatiese bouplase verander na reghoekige tempelomheinings van lateriet, baksteen en klip. Sedert die mid-1970's is eksperimentele stroke [[Bitumen|gebitumiseerde]] padoppervlaktes vir laevolume verkeer aangewend omas klipplaasvervanger tevir vervangklip asin 'ndie basisvoering. Dik laterietlae is porieus en effens deurlaatbaar, sodat hierdie lae in landelike gebiede as [[akwifer]]e kan funksioneer. Lokaal beskikbare lateriete word gebruik in 'n suuroplossing, gevolg deur presipitasie om [[fosfor]] en swaarmetale uit rioolaanlegte te verwyder.
 
Lateriete is 'n bron van aluminium[[erts]]; die erts word grootliks bevat in [[kleimineraal|kleiminerale]] en die [[hidroksied]]e [[gibbsiet]], [[boehmiet]] en [[diaspore]], wat met die samestelling van [[bauxiet]] vergelykbaar is. In Noord-Ierland was dit eens 'n hoofbron vir yster- en aluminiumertse. Laterietertse was ook 'n vroeëre hoofbron van [[nikkel]].