|
8-D
[[Lêer:Burma 3 150.jpg|thumb|250px|right|Aung San Suu Kyi]]
'''Daw Aung San Suu Kyi''' ([[IFA]]: [àunsʰánsṵtʃì]) (gebore: [[19 Junie]] [[1945]], [[Rangoen]]) is 'n Mianmarese politikus, leier van 'n nie-geweldadige beweging vir [[menseregte]] en [[demokrasie]] in [[Mianmar]] (Birma) en ontvanger van die [[1991]] [[Nobelprys vir Vrede]], naas verskeie ander internasionale toekennings.<ref name=dasskdeel1>[http://www.dassk.com/ Aung San Suu Kyi], [http://www.dassk.com/contents.php?id=39 Daw Aung San Suu Kyi (Part 1)], Besoek op 26 Julie 2007</ref>
== Vroeë lewe ==
Daw Aung San Suu Kyi is gebore in Rangoen. Haar vader, U Aung San, was 'n prominente ondersteuner van Birmaanse onafhanklikheid en is deur politieke teenstanders kort na die onafhanklikheid van Birma vermoor. Aung San Suu Kyi was twee jaar oud op daardie tydstip. Haar moeder, Daw Khin Kyi het ook as ambassadeur van Birma in [[Indië]] gedien.<ref name=dasskdeel1/>
Aung San Suu Kyi studeer tussen [[1964]] en [[1967]] in die [[filosofie]], politieke wetenskappe en [[ekonomie]] aan die St. Hugh Kollege, [[Universiteit van Oxford]]. Van [[1969]] tot [[1971]] was sy 'n assistent-sekretaris van die advieskommissie vir administratiewe- en begrotingsaangeleenthede by die Sekretariaat van die [[Verenigde Nasies]] in [[New York Stad]].
In [[1972]] word sy navorsingsbeampte by die Ministerie van Buitelandse Sake in [[Bhutan]] en trou met Dr. Michael Aris, 'n Britse vakkundige op die gebied van [[Tibet|Tibetaanse kultuur]] wat in [[Bhoetan]] woonagtig was. In [[1973]] en in [[1979]] is haar seuns gebore. In [[1988]] keer sy terug na Birma om haar siek moeder by te staan.
== Begin van politike aktivisme ==
In 1988, het die langdienende leier van die regerende Sosialiste Party, General Ne Win, afgetree. Dit lei tot massa betogings ten gunste van demokratisering, wat geweldadig onderdruk is. 'n Nuwe militêre junta neem die mag oor in Birma.
Sterk beïnvloed deur [[Mahatma Gandhi]] se filosofie van nie-geweldadige verset<ref>{{cite web | title = Profile: Aung San Suu Kyi | publisher = BBC News Online | date = [[25 May]] [[2006]] | url = http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/1950505.stm | accessdate = [[2007-05-26]]}}</ref><ref>{{cite web | title = The Nobel Peace Prize 1991 Presentation Speech | publisher = Nobel Foundation | url = http://nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/1991/presentation-speech.html | accessdate = 2007-05-26}}</ref> het Aung San Suu Kyi die politiek toegetree en haar beywer vir demokratisering. Sy help om die 'National League for Democracy' (NLD) op [[24 September]] [[1988]] te stig en word aangestel as die algemene sekretaris van die beweging. 'n Aantal konfrontasies volg waartydens sy onbevrees in situaties waarin sy persoonlik in lewensgevaar verkeer het, opgetree.
== Arrestasie in Mianmar ==
Op [[20 Julie]] [[1989]] plaas die militêre regime haar onder huisarres in Rangoon ingevolge die reëls van die militêre noodtoestand, wat arres en gevangenskap sonder enige vorm van regsprosedure vir tot drie jaar moontlik maak. Sy begin 'n hongerstaking toe studente in haar huis gearresteer word om deur die militêre inligtingsdiens ondervra te word. Sy word deur [[Amnesty International]] as politieke gevangene erken.
Op [[27 Mei]] [[1990]] word sy, ondanks die feit dat sy nog steeds onder huisarres was, met 'n oorweldige meerderheid verkies tot Eerste Minister tydens 'n algemene verkiesing waarby haar party 82 present van die setels moes verkry. Die militêre junta (State Law and Order Restoration Council, afgekort SLORC) weier egter om die verkiesingsuitslag te aanvaar.
In [[1991]] word die Nobelprys vir Vrede aan haar toegeken. Sy gebruik die geld (1,3 miljoen dollar) om 'n fonds vir gesondheid en ontwikkeling vir die Birmaanse volk op te rig.
Toe haar man, wat haar sedert [[1995]] nie meer gesien het nie, in [[Maart]] [[1999]] in [[Engeland]] aan [[prostaatkanker]] sterf, kon sy hom nie op sy laatste siekbed besoek of na sy begrafnis gaan nie, uit vrees dat sy nie weer toegelaat sou word nie om na Mianmar terug te keer nie. (Hierdie vrees is gebasseer op die feit dat die junta herhaaldelik aangebied het om haar vry te laat as sy die land sou verlaat).
Sedert [[2003]] stry sy nog steeds onversetlik teen die militêre junta wat haar bewegingsvryheid bly beperk. Sy het intussen verskeie jare in huisarres deurgebring. Die junta het nog nie gehoor gegee aan tallose oproepe van wêreldleiders, politici en nobelpryswenners om haar vry te laat nie. Haar status as martelaar vir die vryheid en haar simboliese rol as fokus vir die verset teen die junta in Mianmar is soortgelyk aan die rol wat [[Nelson Mandela]] in [[Suid-Afrika]] gespeel het.
Op [[25 Mei]] [[2007]] is Aung San Suu Kyi se aanhouding, wat op [[27 Mei]] sou verstryk het, verder verleng.<ref>[http://web.amnesty.org/ AMNESTY INTERNATIONAL], [http://web.amnesty.org/library/Index/ENGASA160042007?open&of=ENG-MMR Myanmar: Aung San Suu Kyi's detention extended], besoek op 26 Julie 2007</ref>
== Eksterne skakels ==
* [http://www.dassk.com/ Aung San Suu Kyi webtuiste (Engels)]
== Verwysings ==
{{verwysings}}
[[Kategorie:Mianmarese menseregte-aktiviste]]
[[als:Aung San Suu Kyi]]
[[ar:أون سان سو تشي]]
[[be:Аун Сан Су Чжы]]
[[bg:Аун Сан Су Чи]]
[[bjn:Aung San Suu Kyi]]
[[bn:অং সান সূ চি]]
[[bo:ཨང་སན་སུའུ་ཁེའི།]]
[[br:Aung San Suu Kyi]]
[[ca:Aung San Suu Kyi]]
[[cs:Aun Schan Su Ťij]]
[[da:Aung San Suu Kyi]]
[[de:Aung San Suu Kyi]]
[[el:Αούνγκ Σαν Σου Κι]]
[[en:Aung San Suu Kyi]]
[[eo:Aung San Suu Kyi]]
[[es:Aung San Suu Kyi]]
[[et:Aung San Suu Kyi]]
[[eu:Aung San Suu Kyi]]
[[fa:انگ سان سو چی]]
[[fi:Aung San Suu Kyi]]
[[fo:Aung San Suu Kyi]]
[[fr:Aung San Suu Kyi]]
[[ga:Aung San Suu Kyi]]
[[hak:Aung San Suu Kyi翁山蘇姬]]
[[he:אונג סן סו צ'י]]
[[hi:आंग सान सू की]]
[[hr:Aung San Suu Kyi]]
[[hu:Ang Szán Szu Csí]]
[[id:Aung San Suu Kyi]]
[[it:Aung San Suu Kyi]]
[[ja:アウンサンスーチー]]
[[jv:Aung San Suu Kyi]]
[[ka:აუნ სან სუ ჭი]]
[[ko:아웅 산 수 치]]
[[ku:Aung San Suu Kyi]]
[[la:Aung San Suu Cii]]
[[lb:Aung San Suu Kyi]]
[[lo:ອອງ ຊານ ຊຸຈີ]]
[[lv:Auna Sana Su Či]]
[[ml:ഓങ് സാൻ സൂ ചി]]
[[mr:आँग सान सू क्यी]]
[[ms:Aung San Suu Kyi]]
[[my:အောင်ဆန်းစုကြည်]]
[[nl:Aung San Suu Kyi]]
[[nn:Aung San Suu Kyi]]
[[no:Aung San Suu Kyi]]
[[oc:Aung San Suu Kyi]]
[[pa:ਔਂਗ ਸਾਨ ਸੂ ਕੀ]]
[[pl:Aung San Suu Kyi]]
[[pnb:آنگ سان سو کئی]]
[[pt:Aung San Suu Kyi]]
[[qu:Aung San Suu Kyi]]
[[ro:Aung San Suu Kyi]]
[[ru:Аун Сан Су Чжи]]
[[sc:Aung San Suu Kyi]]
[[scn:Aung San Suu Ky]]
[[sh:Aung San Suu Kyi]]
[[simple:Aung San Suu Kyi]]
[[sk:Aun Schan Su Ťij]]
[[sl:Aung San Suu Kyi]]
[[sr:Аун Сан Су Ћи]]
[[sv:Aung San Suu Kyi]]
[[sw:Aung San Suu Kyi]]
[[ta:ஆங் சான் சூச்சி]]
[[th:ออง ซาน ซูจี]]
[[tl:Aung San Suu Kyi]]
[[tr:Aung San Suu Kyi]]
[[uk:Аун Сан Су Чжі]]
[[ur:آنگ سان سو چی]]
[[vi:Aung San Suu Kyi]]
[[war:Aung San Suu Kyi]]
[[zh:翁山蘇姬]]
[[zh-min-nan:Aung San Suu Kyi]]
[[zh-yue:昂山素姬]]
| 