|
'''Fisika''' (vanaf [[Grieks]], φυσικός (''physikos''), "Natuurlik", en φύσις (''physis''), "Natuur") is die [[wetenskap]] van die [[Natuur]] in die breedste sin. [[Fisikus|Fisici]] bestudeer die gedrag en eienskappe van [[materie]] in 'n wye verskeidenheid verbande, wat wissel van die sub-mikroskopiese partikels wat die boustene van alle gewone materie is ([[partikelfisika]]) tot die gedrag van die materiële [[Heelal]] as 'n geheel ([[kosmologie]]).
Sommige van die eienskappe wat in fisika bestudeer word is geldig vir “alle” materiële stelsels, soos byvoorbeeld die [[behoud van energie]]. Sulke eienskappe word dikwels na verwys as die [[wet van fisika|wette van fisika]]. Fisika word somtyds 'n “fundamentele wetenskap” genoem, aangesien elkeen van die ander [[natuurwetenskap]]pe ([[biologie]], [[chemie]], [[geologie]], ens.) te doen het met sekere tipe materiële stelsels wat die wette van fisika gehoorsaam. Chemie byvoorbeeld is die wetenskap van [[molekule]]s en die [[chemiese verbinding|chemikalieë]] wat hulle vorm. Die eienskappe van 'n chemikalie word bepaal deur die eienskappe van die onderliggende molekules wat akkuraat beskryf kan word deur velde van die fisika soos [[kwantum meganika]], [[termodinamika]] en [[elektromagnetisme]].
Fisika is ook nou verwant aan [[wiskunde]]. Fisiese [[teorie|teorieë]] word amper altyd uitgedruk deur gebruik te maak van wiskundige vergelykings, en die wiskunde betrokke is oor die algemeen meer ingewikkeld as in die ander wetenskappe.
Die verskil tussen fisika en wiskunde is dat fisika hom primêr bemoei met beskrywings van die materiële wêreld, waar wiskunde hoofsaaklik hom bemoei met die abstrakte patrone wat nie noodwendig daarop van toepassing is nie. Die onderskeid is egter nie altyd voor die hand liggend nie. Daar is 'n breë navorsingsveld wat tussen fisika en wetenskap wat bekend staan as [[wiskundige fisika]] wat hom toewy tot die ontwikkeling van wiskundige strukture van fisiese teorieë.
== Oorsig van fisika navorsing ==
=== Teoretiese en eksperimentele fisika ===
Die kultuur van fisika navorsing verskil van die ander wetenskappe ten opsigte van die skeiding van [[teorie]] en [[eksperiment]]. Sedert die [[20ste eeu]], het die meeste indiwiduele fisici gespesialiseer in of [[teoretiese fisika]] of in [[eksperimentele fisika]] en weinig fisici was al suksesvol gewees in beide navorsingsvorme. In teenstelling daarmee was amper al die suksesvolle teoretici in [[biologie]] en [[chemie]] ook eksperimenteerders gewees.
Rofweg gesproke is die doel van teoretici om teorieë te ontwikkel wat die bestaande eksperimentele resultate verduidelik en om toekomstige resultate te voorspel, terwyl eksperimenteerders eksperimente bedink en uitvoer om die teoriese voorspellings te toets. Alhoewel teorie en eksperiment apart ontwikkel word, is hulle sterk afhanklik van mekaar. Vooruitgang in fisika geskied dikwels wanneer eksperimenteerders ontdekkings maak wat nie deur die bestaande teorieë verduidelik kan word nie, en dus die formulering van nuwe teorieë noodsaak. In die afwesigheid van eksperimente, slaan teoretiese navorsing dikwels die verkeerde koers in; dit is van die kritiek wat dikwels op die [[M-teorie]], 'n gewilde teorie in hoë-energie fisika waarvoor nog geen praktiese eksperimentele toets voor bedink is nie, gelewer word.
=== Sentrale teorieë van fisika ===
Terwyl fisika hom bemoei met 'n uiters wye verskeidenheid stelsels is daar sekere teorieë wat van toepassing is op fisika in sy geheel en nie beperk is tot 'n enkele veld nie. Elkeen van die teorieë word basies as korrek aanvaar met 'n sekere domein waarvoor dit geldig is. Die teorie van [[klassieke meganika]] beskryf byvoorbeeld die beweging van voorwerpe akkuraat op voorwaarde dat hulle baie groter as [[atoom|atome]] is en teen 'n snelheid baie laer as die [[spoed van lig]] beweeg. Hierdie teorieë bly nog steeds velde waar aktiewe navorsing op gedoen word; 'n merkwaardige aspek van klassieke meganika bekend as [[chaosteorie|chaos]] is byvoorbeeld in die 20ste eeu ontdek, drie eeue na [[Isaac Newton]] dit geformuleer het. Weinig fisici verwag egter dat enige van die teorieë fundamenteel misleidend bewys gaan word en daarom word hulle as basis gebruik vir navorsing in meer gespesialiseerde onderwerpe en word dit algemeen van enige huidige fisikastudent ongeag sy spesialisgebied verwag om goed vertroud te wees met al die teorieë.
{| border="1" cellpadding="2"
|'''Teorie'''
|'''Hoof vertakkinge'''
|'''Begrippe'''
|-
| [[Klassieke meganika]]
| [[Newton se wette van beweging]] [[Lagrange meganika]] [[Hamiltoniese meganika]] [[Chaos teorie]] [[Vloeidinamika]] [[Kontinuum meganika]]
| [[Dimensie]] [[Ruimte]] [[Tyd]] [[Beweging]] [[Lengte]] [[Snelheid]] [[Massa]] [[Momentum]] [[Krag (fisika)|Krag]] [[Energie]] [[Draaimomentum]] [[Wringkrag]] [[Behoudswet]] [[Harmoniese wisselaar]] [[Golf (fisika)|Golf]] [[Meganiese werk| Werk]] [[Drywing (fisika)| Drywing]]
|-
| [[Elektromagnetisme]]
| [[Elektrostatika]] [[Elektrisiteit]] [[Magnetisme]] [[Maxwell se vergelykings]]
| [[Elektriese lading]] [[Stroom (elektrisiteit)|Stroom]] [[Elektriese veld]] [[Magnetiese veld]] [[Elektromagnetiese veld]] [[Elektromagnetiese straling]] [[Magnetiese monopool]]
|-
| [[Termodinamika]] en [[Statistiese meganika]]
| [[Warmte enjin]] [[Kinetiese teorie]]
| [[Boltzmann se konstante]] [[Entropie]] [[Vrye energie]] [[Warmte]] [[Verdelingsfunksie (statistiese meganika)|Verdelingsfunksie]] [[Temperatuur]]
|-
| [[Kwantummeganika]]
| [[Padintegraal formulering]] [[Schrödingervergelyking]] [[Kwantumveldteorie]]
| [[Hamiltoniese (kwantummeganika)|Hamiltoniese]] [[Identiese partikels]] [[Planck se konstante]] [[Kwantumverstrikking]] [[Kwantum harmoniese wisselaar]] [[Golffunksie]] [[Nulpuntenergie]]
|-
| [[Relatiwiteitsteorie]]
| [[Spesiale relatiwiteit]] [[Algemene relatiwiteit]]
| [[Gelykwaardigheidsbeginsel]] [[Vier-momentum]] [[Verwysingsraam]] [[Ruimtetyd]] [[Spoed van lig]]
|}
=== Hoofvelde van fisika ===
Hedendaagse navorsing in fisika word verdeel in verskeie onderskeibare velde wat verskillende aspekte van die materiële wêreld bestudeer. [[Gekondenseerde materie fisika]], deur die meeste ramings as die grootste enkele veld van fisika beskou, is bemoei met die studie van hoe die massale eienskappe van materie, soos die gewone [[vastestof|vastestowwe]] en [[vloeistof|vloeistowwe]] wat ons in die alledaagse lewe teëkom, teweeg gebring word vanuit die eienskappe en interaksies van die [[atoom|atome]] waaruit dit opgebou is. Die veld van [[atoom, molekulêre en optiese fisika]] het te doen met die gedrag van indiwiduele atome en molekules en in die besondere wyses waarop hulle [[lig]] absorbeer en uitstraal. Die veld van [[partikelfisika]] ook bekend as "hoë-energie fisika" is bemoeid met die eienskappe van submikroskopiese partikels wat baie kleiner as atome is en sluit die [[elementêre partikel]]s in waaruit alle ander onderdele van materie gebou is. Laastens is daar die veld van [[astrofisika]] wat die wette van die fisika toepas om [[sterrekunde|sterrekundige]] verskynsels, wat wissel van die [[Son]] en ander voorwerpe in die [[sonnestelsel]] tot die heelal in sy geheel, te verklaar.
{| border="1" cellpadding="2"
|'''Velde'''
|'''Vertakkinge'''
|'''Vernaamste teorieë'''
|'''Begrippe'''
|-
| [[Astrofisika]]
| [[Kosmologie]], [[Planetologie]], [[Plasma fisika]]
| [[Grootknal]] [[Kosmiese uitsetting]] [[Algemene relatiwiteit]] [[Universele Swaartekragwet]]
| [[Swartgat]] [[Kosmiese agtergrondstraling]] [[Sterrestelsel]] [[Swaartekrag]] [[Swaartekragstraling]] [[Planeet]] [[Sonnestelsel]] [[Ster]]
|-
| [[Atoom, molekulêre en optiese fisika]]
| [[Atoomfisika]], [[Molekulêre fisika]], [[Optika]], [[Fotonika]]
| [[Kwantum optika]]
| [[Diffraksie]] [[Elektromagnetiese straling]] [[Laser]] [[Polarisering]] [[Spektraal lyn]]
|-
| [[Partikelfisika]]
| [[Versnellerfisika]], [[Kernfisika]]
| [[Standaardmodel]] [[Groot verenigde teorie]] [[Lus kwantumswaartekrag]] [[M-teorie]]
| [[Fundamentele krag]] ([[swaartekrag]], [[elektromagnetisme]], [[swak interaksie]], [[sterk interaksie]]) [[Elementêre partikel]] [[Anti-materie]] [[Spin (fisika)|Spin]] [[Spontane simmetrie verbreking]] [[Teorie van alles]] [[Vakuumenergie]]
|-
| [[Gekondenseerde materie fisika]]
| [[Vastetoestand fisika]], [[Materiaalfisika]], [[Polimeerfisika]]
| [[BCS teorie]] [[Bloch golf]] [[Fermi gas]] [[Fermi vloeistof]] [[Vele-liggaam teorie]]
| [[Fase (materie)|Fases]] ([[gas]], [[vloeistof]], [[vastestof]], [[Bose-Einstein kondensaat]], [[Supergeleiding|supergeleier]], [[supervloeier]]) [[Electriese geleiding]] [[Magnetisme]] [[Self-organisering]] [[Spin (fisika)|Spin]] [[Spontane simmetrie verbreking]]
|}
=== Verwante velde ===
Daar bestaan baie navorsingsgebiede waar fisika verweef is met ander dissiplines. Die verreikende veld van [[biofisika]] is toegewy tot die rol wat die fisiese beginsels speel in biologiese stelsels en die veld van [[kwantum chemie]] bestudeer hoe die kwantum meganika teorie aanleiding gee tot die chemiese gedrag van atome en molekules. Sommige van die vakgebiede word hieronder gelys.
[[Akoestiek]] – [[Sterrekunde]] – [[Biofisika]] – [[Berekeningsfisika]] – [[Elektronika]] – [[Ingenieurswese]] – [[Geofisika]] – [[Materiaalkunde]] – [[Wiskundige fisika]] – [[Mediese fisika]] – [[Fisiese chemie]] – [[Fisika van berekening]] – [[Voertuigdinamika]]
=== Buitengewone teorieë ===
[[Koue fusie]] – [[Dinamiese swaartekragteorie]] – [[Liggewende eter]] - [[Orgoon energie]] – [[Gestadigde toestand teorie]]
==Geskiedenis==
''Hoofartikel: [[Geskiedenis van fisika]]. Sien ook [[Beroemde fisici]] en [[Nobelprys vir Fisika]].''
Sedert antieke tye het mense die gedrag van materie probeer verstaan: Hoekom voorwerpe wat nie ondersteun word grond toe val, hoekem verskillende [[materiaalkunde|materiale]] verskillende eienskappe het ensovoorts. Die aard van die [[heelal]] was ook 'n raaisel, soos die vorm van die [[Aarde]] en die gedrag van hemelliggame soos die [[Son]] en die [[Maan]]. Verskeie teorieë is voorgestel waarvan die meeste verkeerd was. Hierdie teorieë was grootliks [[filosofie|filosofies]] gegrond en is nooit bevestig deur sistematies eksperimentele toetsing soos wat vandag gewild is nie. Daar was uitsonderings en daar bestaan anachronismes: die [[Helleense beskawing|Griekse]] denker [[Archimedes]] het byvoorbeeld baie kwantitiewe beskrywings van [[meganika]] en [[hidrostatika]] korrek afgelei.
Gedurende die vroeë [[17de eeu]] was [[Galileo Galilei|Galileo]] 'n baanbreker in die gebruik van eksperimente om fisiese teorieë te bevestig en wat die sleutelgedagte is van die [[wetenskaplike metode]]. Galileo het verskeie [[dinamika (meganika)|dinamika]] teorieë suksesvol geformuleer en getoets en in besonder die Wet van [[Traagheid]]. In [[1687]] publiseer [[Isaac Newton|Newton]] die ''[[Philosophiae Naturalis Principia Mathematica|Principia Mathematica]]'' waarin hy twee omvattende en suksesvolle teorieë uiteensit: [[Newton se bewegingswet]] waaruit die [[klassieke meganika]] voortspruit en [[swaartekrag|Newton se swaartekragwet]], wat die [[fundamentele krag]] beskryf. Beide teorieë het goed ooreengestem met eksperimente. Die Principia het ook verskeie teorieë oor [[vloeidinamika]] ingesluit. Klassieke meganika is uitvoerig uitgebrei deur [[Joseph-Louis de Lagrange|Lagrange]], [[William Rowan Hamilton|Hamilton]] en andere wat nuwe formulerings, beginsels en resultate bedink het. Die swaartekragwet het die veld van [[astrofisika]] , wat die [[sterrekunde|sterrekundige]] verskynsels beskryf deur van fisiese teorieëh gebruik te maak, begin.
Vanaf die [[18de eeu]] is [[termodinamika]] deur [[Robert Boyle|Boyle]], [[Thomas Young (wetenskaplike)|Young]] en vele ander ontwikkel. In [[1733]] het [[Daniel Bernoulli|Bernoulli]] statistiese argumente tesame met klassieke meganika gebruik om termodinamiese resultate af te lei en het sodoende die vakgebied van [[statistiese meganika]] begin. In [[1798]] het [[Benjamin Thompson|Thompson]] die omsetting van meganiese werk na warmte gedemonstreer en in [[1847]] het
[[James Joule|Joule]] die wet oor die behoud van [[energie]] (in die vorm van warmte asook meganiese energie) geformuleer.
Die gedrag van [[elektrisiteit]] en [[magnetisme]] is deur [[Michael Faraday|Faraday]], [[Georg Ohm|Ohm]] en ander bestudeer. In [[1855]] het [[James Clerk Maxwell|Maxwell]] die twee verskynsels verenig in 'n enkele teorie van [[elektromagnetisme]] soos beskryf deur [[Maxwell se vergelykings]]. 'n Voorspelling van die teorie was dat [[lig]] 'n [[elektromagnetiese straling|elektromagnetiese golf]] is.
In [[1895]] het [[Wilhelm Röntgen|Roentgen]] [[X-strale]] ontdek wat later getoon het om 'n hoë-frekwensie elekromagnetiese straling te wees. [[Radio-aktiwiteit]] is ontdek in [[1896]] deur [[Henri Becquerel]] en verder bestudeer deur [[Marie Curie]], [[Pierre Curie]] en andere. Dit het die vakgebied van [[kernfisika]] begin.
In [[1897]] het [[J.J. Thomson|Thomson]] die [[elektron]], die elementêre partikel wat elektriese stroom in [[elektriese stroombane|stroombane]] dra, ontdek. In [[1904]] het hy die eerste model van die [[atoom]], bekend as die [[pruimpoeding model]], voorgestel. (Die bestaan van die atoom is al in [[1808]] deur [[John Dalton|Dalton]] voorgestel.
In [[1905]] het [[Albert Einstein]] die teorie van [[spesiale relatiwiteit]] geformuleer wat ruimte en tyd tot 'n enkele entiteit , [[ruimtetyd]], saamgesnoer het. Relatiwiteit skryf 'n anderse omskakeling tussen [[trae verwysingsraamwerk|verwysingsraamwerke]] voor as die klassieke meganika; dit het die ontwikkelling van relatiwistiese meganika as vervanging vir klassieke meganika genoodsaak.
In die bestek van (relatief) lae snelhede stem die twee teorieë ooreen. In [[1915]] het Einstein spesiale relatiwiteit uitgebrei om swaartekrag met die [[algemene relatiwiteit| algemene relatiwiteitsteorie]] te verduidelik wat Newton se swaartekragwet vervang. In die bestek van lae massas en energieë stem die teorieë ooreen.
In [[1911]] het [[Ernest Rutherford|Rutherford]] vanuit [[rutherford verstrooing|verstrooingseksperimente]] afgelei dat daar in atome 'n kompakte kern met positiewe gelaaide boustene genaamd [[proton]]e bestaan. [[neutron|Neutrone]], die neutrale boustene van die kern is deur [[James Chadwick|Chadwick]] in [[1932]] ontdek.
Aan die begin van 1900 het [[Max Planck|Planck]], Einstein, [[Niels Bohr|Bohr]] en ander kwantumteorieë ontwikkel om verskeie afwykings in eksperimentele resultate te verduidelik deur die bekendstelling van diskrete energievlakke.
In [[1925]] het [[Werner Heisenberg|Heisenberg]] en [[Erwin Schrödinger|Schrödinger]] en [[P.A.M. Dirac|Dirac]] in 1926, [[kwantum meganika]] geformuleer wat die voorafgaande kwantumteorieë verduidelik het. In kwantum meganika is die resultaat van fisiese metings inherent [[waarskynlikheid|waarskynlikheidgebonde]]; die teorie beskryf die berekening van hierdie waarskynlikhede. Dit beskryf ook die gedrag van materie vir klein afstandskale.
Kwantum meganika het ook die teoretiese gereedskap verskaf vir [[gekondenseerde materie fisika]], wat die gedrag van vaste- en vloeistowwe bestudeer, insluitende verskynsels soos [[kristalstruktuur|kristalstrukture]] , [[halfgeleier|halfgeleiding]] en [[supergeleier|supergeleiding]]. Die baanbrekers op die gebied van gekondenseerde materie fisika sluit [[Felix Bloch|Bloch]] in wat die kwantum meganiese beskrywing van die gedrag van elektrone in kristalstrukture in [[1928]] geskep het.
Gedurende die [[Tweede Wêreldoorlog]] is navorsing deur beide strydende partye gedoen op [[kernfisika]] met die doel om 'n [[kernwapen|atoombom]] te maak. Die Duitse poging, deur Heisenberg gelei, het nie geslaag nie, maar die Geallieerdes se [[Manhattan Projek]] het die doelwit bereik. In 1942 in Amerika het [[Enrico Fermi|Fermi]] die eerste mensgemaakte [[kernkettingreaksie]] veroorsaak, en in 1945 is die wêreld se eerste [[kernwapen|atoombom]] ontplof by die [[Trinity terrein]] naby [[Alamogordo]], [[Nieu-Meksiko]].
[[Kwantum veldteorie]] is geformuleer om kwantum meganika uit te brei om konsekwent te wees met spesiale relatiwiteit. Dit het sy moderne vorm bereik in die laat 1940s met werk wat deur [[Richard Feynman|Feynman]], [[Julian Schwinger|Schwinger]], [[Tomonaga]], en [[Freeman Dyson|Dyson]] gedoen is. Hulle het die kwantum [[kwantum elektrodinamika|elektrodinamika]] teorie geformuleer wat elektromagnetiese interaksie beskryf.
Kwantum veldteorie het die raamwerk daargestel vir moderne [[partikelfisika]], wat die [[fundamentele krag]]te en elementêre partikels bestudeer. In [[1954]] het [[Yang Chen Ning|Yang]] en [[Robert Mills|Mills]] 'n klas van [[ykingstoerie]]ë ontwikkel, wat die raamwerk vir die [[Standaardmodel]] daargestel het. Die Standaardmodel wat in [[1970]] voltooi is beskryf amper al die elementêre partikels tot hede waargeneem suksesvol.
Die [[Verenigde Volke]] het die jaar 2005 tot die Wêreld se Jaar van Fisika verklaar[http://www.physics2005.org/].
=== Toekomstige wendinge ===
''Hoofartikel: [[onopgeloste probleme in fisika]].''
Met ingang 2004 gaan navorsing in fisika op 'n wye front voort.
In gekondenseerde materie fisika, is die grootste teoretiese vraagstuk die verduideliking van [[hoë-temperatuur supergeleiding]]. Sterk pogings, hoofsaaklik eksperimenteel, word aangewend om werkbare [[spintronika]] en [[kwantumrekenaar]]s te maak.
In partkelfisika het die eerste bewysstukke begin verskyn dat daar verskynsels is wat nie alleen deur die [[Standaardmodel]] verduidelik kan word nie. Die voorste hiervan is die aanduidings dat [[neutrino]]s 'n [[massa]] groter as nul het. Dit wil voorkom asof hierdie eksperimentele resultate 'n ou vraagstuk, die [[neutrino van die son probleem]], in sonfisika oplos. Die fisika van neutrinos met massa is huidiglik 'n gebied waarop aktiewe teoretiese en eksperimentele navorsing gedoen word. In die komende jare word verwag dat [[partkelversneller]]s sal begin om energievlakke in die [[TeV]] te bereik, waarmee eksperimenteerders hoop om bewyse te vind vir die [[higgs boson]] en [[supersimmetrie|supersimmetriese partikels]].
Teoretiese pogings om [[kwantum meganika]] en [[algemene relatiwiteit]] te verenig in 'n enkele teorie van [[kwantum swaartekrag]], 'n poging wat al meer as 'n halwe eeu duur, het nog geen vrugte afgewerp nie. Die leidende kandidate is huidiglik die [[M-teorie]] en [[lus kwantumswaartekrag]].
Baie [[sterrekunde|sterrekundige]] verskynsels moet nog verklaar word, insluitende die bestaan van [[GZK paradoks|ultra-hoë energie kosmiese straling]] en die [[sterrestelsel rotasie probleem|afwykende rotasietempo van sterrestelsels]]. Teorieë wat voorgestel is om hierdie probleme op te los sluit in [[dubbele spesiale relatiwiteit]], [[aangepaste Newtoniese dinamika]], en die bestaan van [[donker materie]]. Verder is baie van die kosmologiese voorspellings van die laaste aantal dekades weerlê deur bewyse dat die [[Versnellende heelal|uitsetting van die heelal besig is om te versnel]].
In hul haas om hoë-energie, kwantum en sterrekunndige fisika probleme op te los is [[alledaagse fisika]] agterweë gelaat. Ingewikkelde probleme wat wil voorkam asof hulle deur die slim toepassing van dinamika en meganika opgelos kan word bly nog steeds grootliks onaangespreek. Voorbeelde hiervan is die vorming van sandhope, die vorm van waterdruppels, die meganisme van oppervlakspanning katastrofes en die self-sortering in heterogene versamelings wat geskud word.
== Skakels en verwysings ==
=== Voorgestelde leeswerk ===
<!-- kyk na template {{bookshelf}} miskien moet ek een hier skep -->
*[[Richard Feynman|Feynman]], ''The Character of Physical Law'', Random House (Modern Library), 1994, hardcover, 192 pages, ISBN 0679601279
*[[Richard Feynman|Feynman]], Leighton, Sands, ''The Feynman Lectures on Physics'', Addison-Wesley 1970, 3 volumes, paperback, ISBN 0201021153. Hardeband gedenkuitgawe, 1989, ISBN 0201500647
* [[Lev Davidovich Landau|Landau]], ''et. al.'', ''Course of Theoretical Physics'', Butterworth-Heinemann, 1976, 10 volumes, sagteband, ISBN 0750628960
* Walker, ''The Flying Circus of Physics'', Wiley, 1977, sagteband, 312 pages, ISBN 047102984X
=== Eksterne skakels ===
<!-- voorsien dat ons 'n afrikaanse weergawe kan begin {{wikiversity}} -->
* [news://sci.physics sci.physics] Die [[Usenet]] algemene fisika [[nuusgroep]].
* [http://math.ucr.edu/home/baez/physics/ Usenet Fisika GV]. 'n [[GV]] saamgestel deur sci.physics en ander fisika nuusgroepe.
* [http://scienceworld.wolfram.com/physics/ World of Physics]. 'n Aanlyn engelse ensiklopediese woordeboek van fisika.
* [http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/hbase/hph.html HyperPhysics]. 'n Aanlyn "ontdekkingsrys" vir fisika.
* [http://www.nobel.se/physics/articles/karlsson/index.html#2 Die Nobelprys vir Fisika 1901-2000]. Webwerf vir die [[Nobelprys vir Fisika]].
* [http://www.physics.org/ Physics.org]. Webportaal deur die [http://www.iop.org/ Institute of Physics] bestuur.
* [http://www.aip.org/index.html AIP.org] Webwerf van die [[American Institute of Physics]].
=== Sien ook ===
* [[Lys van fisika onderwerpe]]
<!-- gaan kyk hierna {{Physics-footer}} oorweeg een vir af.wp -->
[[Category:Fisika]]
[[als:Physik]]
[[an:Fesica]]
[[ar:فيزياء]]
[[ast:Física]]
[[be:Фізыка]]
[[bg:Физика]]
[[bn:পদার্থবিদ্যা]]
[[br:Fizik]]
[[bs:Fizika]]
[[ca:Física]]
[[co:Fisica]]
[[cs:Fyzika]]
[[csb:Fizyka]]
[[cv:Физика]]
[[cy:Ffiseg]]
[[da:Fysik]]
[[de:Physik]]
[[el:Φυσική]]
[[en:Physics]]
[[eo:Fiziko]]
[[es:Física]]
[[et:Füüsika]]
[[eu:Fisika]]
[[fa:فیزیک]]
[[fi:Fysiikka]]
[[fr:Physique]]
[[ga:Fisic]]
[[gl:Física]]
[[gu:ભૌતિક શાસ્ત્ર]]
[[he:פיזיקה]]
[[hi:भौतिकी]]
[[hr:Fizika]]
[[hu:Fizika]]
[[ia:Physica]]
[[id:Fisika]]
[[ie:Fisica]]
[[io:Fiziko]]
[[is:Eðlisfræði]]
[[it:Fisica]]
[[iu:ᐆᒫᑦᓱᓕᕆᓂᖅ]]
[[ja:物理学]]
[[ka:ფიზიკა]]
[[ko:물리학]]
[[la:Physica]]
[[lad:Fisika]]
[[lb:Physik]]
[[li:Natuurkónde]]
[[lt:Fizika]]
[[lv:Fizika]]
[[mk:Физика]]
[[ms:Fizik]]
[[nds:Physik]]
[[nl:Natuurkunde]]
[[nn:Fysikk]]
[[no:Fysikk]]
[[oc:Fisica]]
[[pl:Fizyka]]
[[pt:Física]]
[[ro:Fizică]]
[[ru:Физика]]
[[sa:भौतिकी]]
[[sc:Fìsica]]
[[scn:Fìsica]]
[[simple:Physics]]
[[sk:Fyzika]]
[[sl:Fizika]]
[[sq:Fizika]]
[[sr:Физика]]
[[sv:Fysik]]
[[sw:Fizikia]]
[[ta:இயற்பியல்]]
[[th:ฟิสิกส์]]
[[tl:Pisika]]
[[tr:Fizik]]
[[tt:Fizik]]
[[uk:Фізика]]
[[vi:Vật lý]]
[[vo:Füsüd]]
[[xh:IFiziki]]
[[zh:物理学]]
[[zh-min-nan:Bu̍t-lí-ha̍k]]
| 