Moskou: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Voyageur (besprekings | bydraes)
No edit summary
Lyn 1:
{| align="right" border="0" rules="all" width="300px" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 0 0 1em 1em; border: 1px solid #999; border-right-width: 2px; border-bottom-width: 2px; background-color: #efefef"
! colspan="2" style="background-color: #ff9045" |'''Moskou'''
|-
| align="center" width="140px" style="border-bottom:3px solid gray;" |[[Beeld:Coat of Arms of Moscow.png|125px]]
| align="center" width="140px" style="border-bottom:3px solid gray;" |[[Beeld:Moscow In Europe.png|150px]]
|-
| valign="top"| '''Land''': || [[Beeld:Russia flag medium.png|20px]] [[Rusland|Russiese Federasie]]
|-
| valign="top"| '''Gewes''': || Munisipaliteit met subjekstatus
|-
| valign="top"| '''Rajon''': || ---
|-
| valign="top"| '''Koördinate''': || 55° 46' N, 37° 40' O
|-
| valign="top"| '''Oppervlakte''': || 1 097,12 km²
|-
| valign="top"| '''Bevolking''': || 10&nbsp;381&nbsp;288 <small> ([[2005]])</small>
|-
| valign="top"| '''Bevolkingsdigtheid''': || 9&nbsp;462 / km&sup2;
|-
| valign="top"| '''Hoogte''': || 156 m bo seespieël
|-
| valign="top"| '''Burgemeester''': || Joeri Michailovitsj Loesjkov (2005)
 
|}'''Moskou''' (Russies Москва) is die hoofstad van die [[Rusland|Russiese Federasie]] en met 10&nbsp;381&nbsp;288 inwoners in die stad en 14&nbsp;435&nbsp;176 of 'n tiende van die totale Russiese bevolking in die metropolitaanse gebied (1 Januarie 2005) die grootste stad in [[Europa]].
 
Moskou is die politieke, ekonomiese en kulturele sentrum van Rusland en beskik met die Lomonossov-universiteit en ander belangrike tersiêre instellings, talle kerke, teaters, museums, kunsgalerye en die [[televisie]]toring van 577 meter oor sommige van die bekendste geboue van die land. Met nege spoorwegstasies, vier internasionale lughawens en drie binnelandse hawens beskik Moskou as die grootste Russiese nywerheidsentrum oor 'n moderne infrastruktuur.
 
Moskou is ook die setel van die Russies-ortodokse kerk. Die Danilov-klooster huisves die patriargaat van die kerk, terwyl die Christus-die-Verlosser-katedraal bekend staan as die grootste Russies-ortodokse kerkgebou.
 
Die Kremlin en die Rooi Plein word deur die [[UNESCO]] sedert die jaar [[1990]] as [[wêrelderfenisgebied]]e gelys.
 
==Geografie==
 
Moskou lê in die westelike, Europese deel van die Russiese Federasie, in die heuwelland tussen die riviere Oka en Wolga en teen die soms steile oewers van die Moskwarivier, wat as takrivier van die Oka in die Wolga uitmond. Die Moskwa vloei met sy meandervormige rivierbed oor 'n lengte van tagtig kilometer deur Moskou en bereik 'n breedte van tussen 120 en 200 meter. Die Moskou-Wolga-kanaal, wat in [[1937]] geopen is, verbind die Russiese hoofstad oor 'n lengte van 128 kilometer met die Iwankowo-dam en die Wolga.
Die ringvormige hoofpad van 109 kilometer, wat die stad sedert [[1962]] omsluit, dien ook as stadsgrens. Sowat 'n derde van Moskou se oppervlakte van meer as duisend vierkante kilometer is groen gebiede en parke.
 
== Klimaat ==
 
Moskou maak deel uit van die gematigde klimaatsone. Die gemiddelde jaarlikse temperatuur is 5° C, die gemiddelde jaarlikse reënval 688 millimeter. Julie is met 'n gemiddelde van 92 millimeter die natste maand van die jaar, Maart met 34 millimeter die droogste.
 
Tydens die winter daal die temperature gewoonlik tot -12° tot -15° C, met uiterstes van minder as -20° C. Aangesien humiditeitsvlakke gematig is en sterk koue winde nie dikwels waai nie, is die aanvoelbare temperatuur dikwels hoër. In Januarie 2006 laat 'n ysige koue ooswind temperature in Moskou binne enkele ure van 0 °C tot -22 °C daal, met uiterstes wat snags tot -36 °C gedaal het. Dit is een van die laagste temperature wat ooit gemeet is.
 
Die somers in Moskou is warm en sonnig, met uiterstes van meer as 35° C.
 
==Geskiedenis==
 
===Oorsprong===
[[Beeld:Moscow River and Christ the Savior Cathedral.jpg|thumb|right|250px|Christus-die-Verlosser-katedraal aan die oewer van die Moskwa]]
Moskou speel eeue lank 'n oorheersende rol in die Russiese geskiedenis. "''Wanneer hy na Moskou kyk, voel elke Russiese mens dat dit sy moeder is''", sê die Russiese skrywer [[Leo Tolstoi]]. Die stad teen die Moskwa bestaan al nege eeue, en in talle legendes, liedere en sages besing die Russiese volk sy prag en grootte.
[[Beeld:Andreyevsky Zal.jpg|thumb|left|250px|Die Andries-saal (''Andrejevski zal'') in die Kremlin-paleis]]
Een sage beweer dat die vors Joeri Dolgoroeki ([[1090]]-[[1157]]) 'n stad van hout laat oprig en dit na die rivier Moskwa vernoem. Die eerste skriftelike verwysing na Moskou dagteken uit die jaar [[1147]], wat derhalwe as die stigtingsjaar beskou word. Die oudste menslike nedersettings in die gebied, wat by argeologiese uitgrawings gevind is, ontstaan egter al sowat 5&nbsp;000 gelede.
 
In die jaar [[1156]] word die eerste houtversterking rondom die Kremlin opgerig, wat as beskerming vir die vinnig groeiende stad dien. Desondanks verower die Mongole Moskou in die jaar [[1238]] en steek dit aan die brand.
 
In [[1263]] word Moskou 'n vorstedom. Die Tataarse Grootkhan erken die Moskouse grootvors in die eerste helfte van die 14de eeu as die heerser van Rusland, alhoewel hy aan die Tatare skatpligtig bly. Moskou groei in hierdie tydperk tot 'n stad van 30&nbsp;000 inwoners.
 
Met die oorwinning oor die Tatare in die slag van Koelikowo op [[8 September]] [[1380]] vestig Moskou onder sy heerser grootvors Dmitri Donskoi sy politieke, ekonomiese en militêre stelling. Tog word die land nog steeds deur die Goue Horde oorheers, wat Moskou in [[1382]] opnuut plunder en aan die brand steek. Eers in die jaar [[1480]] slaag Moskou daarin om die Tataarse juk af te skud en die hoofstad van die Russiese Ryk te word.
 
Die Moskouse grootvors Iwan III die Grote ([[1440]]-[[1505]]), wat vanaf [[1462]] regeer, trou in [[1472]] met die Bisantynse prinses Sofia (Zoë) Palaiologos, 'n nig van die laaste Oos-Romeinse keiser Konstantyn XI Palaiologos, en oorneem die Bisantynse outokratiese staatsidee en sy simbole: Die dubbelarend en die hofseremonieel. Moskou word sedertdien as die "derde Rome" en die sentrum van die Christelik-ortodokse geloof beskou.
 
===Die groei van Moskou===
 
Tydens die laaste twee dekades van die [[15de eeu]] begin die uitbou van die Kremlin, terwyl 'n groot aantal ambagsmanne en koopmans hulle in Moskou vestig. Die stad se inwonerstal steek vinnig die 100&nbsp;000-kerf verby en maak - na 'n laaste Tataarse aanval in die jaar [[1591]] - omtrent [[1600]] die bou van ' nuwe ringmuur noodsaaklik. In die tydperk tussen [[1605]] en [[1612]] word Moskou deur die Poolse en Witrussiese adel oorheers.
[[Beeld:Lubyanka 1916.jpg|thumb|right|250px|Loebjanka - historiese skildery (1916)]]
Terwyl die eerste laken-, papier-, glas- en teëlnywerhede en ook die eerste kruitmeule ontstaan, begin sosiale spannings in Rusland opbou. Die boere van die Wolga- en Dongebied kom in [[1667]] in opstand teen hulle onderdrukking. Hul aanvoerder Stepan Rasin word in [[1671]] op die Rooi Plein van Moskou tereggestel.
[[Beeld:St Basils Cathedral-500px.jpg|thumb|left|250px|Sint-Basilius-katedraal]]
In [[1687]] word die eerste tersiêre onderwysinstelling in Rusland, die "Slawies-Griekse Akademie", geopen. In [[1703]] verskyn die eerste Russiese [[koerant]], ''Wedomosti''. Alhoewel tsaar Pieter die Grote ([[1672]]-[[1725]]) [[Sankt Petersburg]] in [[1712]] tot die nuwe Russiese hoofstad verklaar, bly Moskou steeds die ekonomiese, kulturele en wetenskaplike sentrum van Rusland. In [[1755]] word die eerste Russiese universiteit in Moskou geopen.
 
Die literêre en wetenskaplike lewe in Moskou bereik tydens die [[18de eeu]] 'n nuwe hoogtepunt. Skrywers soos Alexander Soemarokov, Denis Fonwisin, Nikolai Karamsin ([[1766]]-[[1826]]) en baie ander is net soos die groot Russiese wetenskaplike Michail Lomonossov in Moskou werksaam. Rusland lewer in hierdie tydperk sy eerste groot bydraes tot die kulturele wêrelderfenis.
 
[[Napoléon Bonaparte]] se mars teen Moskou lei tot 'n groot ramp vir sowel die Russiese hoofstad asook Napoléon se "Groot Leër". Moskou se inwoners vlug uit die stad, nadat hulle dit self in brand gesteek het. Twee derdes van die stad se geboue is deur die brand vernietig. Die Franse leër verower 'n verlate en verwoeste stad en word deur honger en winterkoue gedwing om om te keer. Die terugtog eindig met die ondergang van die leër.
 
In die lente van die jaar [[1813]] begin die grootskaalse heropbou van Moskou. Die stad groei vinnig oorkant die ou stadsmure en word teen die middel van die 19de eeu deur nuwe paaie en spoorweë met die ander groot stede van Rusland verbind. Die eerste elektriese trems ry in die jaar [[1890]]. By die eerste sensus op [[28 Januarie]] [[1897]] is daar een miljoen inwoners in die stad, en hulle verdubbel tot twee miljoen in [[1914]].
 
Die laaste dekades van die [[19de eeu]] word deur sosiale spannings gekenmerk. Die opheffing van die lyfeienskap in [[1861]] en die groei van die ligte nywerhede lok tienduisende landlose boere na Moskou, waar hulle as loonarbeiders 'n heenkome probeer vind. In [[1898]] word in Moskou die Sosiaaldemokratiese Werkersparty van Rusland gestig.
 
===Die kommunistiese magsoorname===
[[Beeld:Redsquarenight.jpg|thumb|right|250px|'n Nagtelike oorsig oor die Rooi Plein]]
Die Russiese Rewolusie van die jare [[1905]] tot [[1907]] bereik Moskou in [[Desember]] 1905, toe die arbeiders van politieke massastakings na 'n gewapende opstand begin oorgaan. Die chaotiese toestande, wat die ekonomie en voorsiening van Moskou met lewensmiddele en ander goedere tydens die Eerste Wêreldoorlog begin ontwrig, verskerp die spannings steeds verder. Tsaar [[Nikolaas II]] ([[1868]]-[[1918]]) word tydens die rewolusie van Februarie [[1917]] van die troon gestoot. Lenin ([[1870]]-[[1924]]) voer in dieselfde jaar die [[Oktoberrewolusie]] in Sankt Petersburg aan. Dit lei tot die burgeroorlog van die jare 1917 tot [[1922]] en uiteindelik tot die kommunistiese magsoorname van die Bolsjewiki in Rusland.
[[Beeld:Kotelincheskaya Naberezhnaja Moscow.hires.jpg|thumb|left|250px|'n Wolkekrabber uit die Stalin-tydperk]]
Op [[12 Maart]] [[1918]] is Moskou tot hoofstad van Rusland verklaar, die regeringsetel word na die Kremlin verskuif. Hier word op [[22 Desember]] [[1922]] die Unie van Sosialistiese Sowjetrepublieke (Sowjetunie) gestig. Met die einde van die burgeroorlog begin in [[1925]] die opknapping van Moskou se woonkwartiere. Talle krotbuurte aan die buitewyke van die stad is verwyder en deur nuwe woonstelle vir Moskou se armes vervang. [[1926]] het Moskou weer twee miljoen inwoners.
 
In [[1935]] begin die stadshernuwing, wat deur [[Josef Stalin]] beplan is. Nuwe radiale strate, brûe en moltreinlyne word gebou en die Moskou-Wolga-kanaal geopen. Tegelykertyd is talle historiese geboue gesloop en deur oorgrote Sowjetse spoggeboue vervang. Sowat 200&nbsp;000 konstruksiewerkers - oorwegend politieke gevangenes - is in die hoofstad werksaam.
 
Die volledige sloping van die historiese stadskern is net danksy die uitbreek van die Tweede Wêreldoorlog gestaak. Selfs die hoogste gebou ter wêreld, die "Paleis van die Sowjets" met 'n hoogte van 415 meter, kan nie meer voltooi word nie. Die Christus-die-Verlosser-katedraal is op [[5 Desember]] [[1931]] opgeblaas om deur die reusagtige Politieke en Kulturele Forum vervang te word, wat die superioriteit van die Sowjetse maatskaplike model sou versinnebeld. Net die fondament van die gebou is voltooi, en die projek word na die einde van die oorlog gestaak.
 
===Die Groot Vaderlandse Oorlog===
[[Beeld:Ussr0463.jpg|thumb|riht|250px|'n Oproep om die Sowjetse hoofstad te verdedig]]
Na die aanval van die Duitse Weermag op [[22 Junie]] [[1941]] begin die Duitsers op 30 September met hulle militêre offensief teen Moskou. Sowat tagtig divisies met duisende tenks en honderde vliegtuie word ingespan om die Russiese hoofstad te verower. [[Adolf Hitler]] kondig aan dat hy die parade van sy troepe in Moskou persoonlik sal afneem. Die parade, wat inderdaad in daardie jaar in Moskou plaasvind, is egter die tradisionele militêre parade van die Sowjetse weermag.
 
Op [[15 November]] begin die tweede Duitse offensief, waarby hulle enkele voorstede in die suide kan inneem. Die Sowjetse teenaanval neem op [[5 Desember]] [[1941]] 'n aanvang, die Duitse troepe word 100 tot 300 kilometer teruggedring. Die Duitse Lugmag vlieg 10&nbsp;000 aanvalle teen Moskou, tog bereik die meeste bomwerpers die stad nie. In die slag van Moskou sneuwel 250&nbsp;000 Duitse soldate, terwyl die Sowjetse troepe sowat 700&nbsp;000 gesneuweldes en gewondes tel. Die Duitse troepe ly die eerste neerlaag in die oorlog.
 
Die slag aan die Wolga tussen [[Julie]] [[1942]] en [[Februarie]] [[1943]] markeer die neerlaag van die Duitse Weermag in die Sowjetunie. Op [[24 Junie]] [[1945]] word die Sowjetse oorwinning met 'n militêre parade op die Rooi Plein in Moskou gevier.
 
===Die ontwikkeling na die Tweede Wêreldoorlog===
 
Na die oorlog begin die heropbou van Moskou. In [[1947]] word die besluit geneem om in agt stadsbuurte met die oprigting van wolkekrabbers te begin. Weens die sloping van talle kerke en katedrale en die groter getal verdiepings van nuwe geboue het Moskou nie net sy skilderagtige stadshorison kwytgeraak nie, maar ook baie van sy bekendste bakens verloor. Die Sowjetse leierskap dring daarop aan dat nuwe wolkekrabbers nie as weergawes van buitelandse geboue beplan word nie, maar eerder die tradisies van die Russiese argitektuur moet volg.
 
Na Stalin se dood in [[1953]] begin die boubedrywighede versterk. In [[1970]] is daar reeds sewe miljoen inwoners in die stad.
Moskou tree in [[1980]] as die gasheer van die [[Olimpiese Spele]] op. Die Christus-die-Verlosser-katedraal is op [[16 Augustus]] [[2000]] heropen.
 
===Moscow City===
[[Beeld:794px-CITY2.jpg|thumb|left|250px|Projekte in Moscow City]]
Sowat vier kilometer van die Kremlin af lê ''Moscow City'', die grootste destydse bouterrein in Europa. Planne om 'n Russiese weergawe van Manhattan te skep, dagteken reeds uit die negentigerjare van die 20ste eeu, maar hulle is weens 'n tekort aan fondse nie onmiddelik uitgevoer nie. Na die ekonomiese opbloei en grootskaalse private beleggings is die eerste [[wolkekrabber]] in 2001 voltooi. Tans is alle projekte begin om in die groot vraag na kantoorruimte te voorsien. Die gebouekompleks, wat teen koste van meer as twaalf miljard VSA-dollar opgerig word, sal in die jaar 2012 voltooi wees.
 
Ook die hoogste kantoorgebou in Europa, ''Federazija'' (Afrikaans: Federasie), maak deel uit van die projek. Die gebou is ontwerp deur die argitekte Sergej Tchoban ([[Berlyn]]) en Peter Schweger ([[Hamburg]]) en bestaan uit twee torings met respektiewelik 93 verdiepings (met 'n hoogte van 354 meter) en 63 verdiepings (met 'n hoogte van 242 meter). Die twee torings word deur 'n naaldvormige hysbakskag van staal en glas met mekaar verbind. Die fondament vir die wolkekrabber met 'n hoogte van 448 meter (insluitende sy antenna) is op [[9 Februarie]] [[2005]] gelê. Die wolkekrabber met 'n kantoorruimte van 341&nbsp;000 vierkante meter, wat ook luukse woonstelle en 'n hotel huisves, sal teen die jaar 2007 voltooi wees.
 
Tans hou die Triomf-paleis (Russies: Триумф-Палас) met 'n hoogte van 264,1 meter die rekord as hoogste gebou van Moskou.
 
==Demografie==
 
Alhoewel die lae geboortekoers die huidige bevolking van die Russiese Federasie van 143,8 miljoen mense jaarliks met 0,5 persent of 700&nbsp;000 mense laat krimp, toon Moskou nog steeds 'n aansienlike bevolkingsaanwas, veral danksy die binnelandse migrasie. Dit is veral onwettige inwoners wat nie die amptelike registrasieprosedure in ag neem nie - mense wat hul woonplekke elders in die land het moenie langer as 90 dae in Moskou bly sonder om amptelik geregistreer te word nie. 'n Binnelandse paspoortstelsel is ingestel om binnelandse migrasie te beperk.
 
Migrante word veral deur Moskou se hoë ekonomiese groeikoers van tot by 20 persent gelok, terwyl die res van die land meesal stagneer. Hierdie ontwikkeling is te danke aan die sterk maatskaplike polarisasie oor die afgelope jare.
 
Die stad is tradisioneel ook die tuiste van klein minderheidsgroepe van dwarsoor die wêreld, van studente uit Afrikalande tot Ierse sakemanne. Die grootste nie-Russiese groepe is egter Tatare, Oekraïners en Belorusse.
 
==Ekonomie==
[[Beeld:800px-092str.jpg|thumb|right|250px|Woonstelblokke in die stadsbuurt Strgino]]
Moskou is die ekonomiese sentrum van die Russiese Federasie en lewer 12,5 persent van die land se bruto geografiese produk asook sowat 'n kwart van die totale staatsinkomste. Die nywerheid steun veral op die masjienbou, elektriese, motor-, ligte, swaar, bou-, chemiese en petrochemiese nywerhede. Die stad is ook 'n sentrum van die konvensionele en hoë-tegnologiese wapennywerheid.
[[Beeld:Moskau GUM.jpg|thumb|left|220px|Die afdelingswinkel GUM]]
Sowat tagtig persent van Rusland se finansiële potensiaal en twee derdes van die buitelandse beleggings is in die stad gekonsentreer. 1&nbsp;200 banke, meer as 60 assuransiemaatskappye en dosyne beurse het hulle hoofkwartiere in die hoofstad. Moskou beskik oor 18&nbsp;000 handelsondernemings, restourante en diensbedrywe. 9&nbsp;000 kleinsakeondernemings en sowat 150 markte verskaf werkgeleenthede aan een miljoen mense.
 
Die ekonomiese hervormings in die tydperk van die perestrojka lei in die tagtigerjare tot 'n ernstige krisis in die stad en die res van die land. Die nywerheidsproduksie in Moskou neem in daardie periode met sowat dertig persent af. Die negatiewe gevolge van die ekonomiese agteruitgang is in Moskou deur die gunstige ontwikkeling van die kleiner ondernemings minder dramaties.
 
Die werkloosheidsyfer is in 2005 net twee persent; veral arm burgers en werknemers sonder opleiding vind moeilik toegang tot die arbeidsmark, terwyl gekwalifiseerdes steeds gesog is. Die minimumloon van Moskouse werknemers is 720 roebel (158 rand), die gemiddelde loon 13&nbsp;038 roebel (2&nbsp;868 rand) per maand. Lone in die res van die land is aansienlik laer.
 
Die lewensstandaard van die Moskouse bevolking het in die laaste dekade merkbaar verbeter. Moskou, wat aan die begin van die negentigerjare nog een van die goedkoopste metropole ter wêreld was, word tans onder die duurstes gereken. Dit is al die duurste stad in Europa en word wêreldwyd net deur [[Tokio]] en [[Osaka]] oortref.
 
Tussen vyf en tien persent van die plaaslike bevolking word as welgesteldes beskou - dit wil sê sowat een miljoen mense beskik oor 'n hoë koopkrag. Veertig persent of vier miljoen inwoners word by die nuwe middelstand gereken.
 
== Kultuur en besienswaardighede==
 
===Teater===
 
Die '''Bolsjoi-teater''' ("Groot teater") is die bekendste teater in Moskou en bied sy opvoerings sedert die jaar [[1776]] aan. In daardie jaar word aan die vors Pieter Oeroessov deur die tsaar die eksklusiewe reg toegestaan om teateropvoerings aan te bied. Die eerste akteurs is lyfeienes van die vors.
[[Beeld:Bolschoi-theater.jpg|thumb|left|250px|Die Bolsjoi-teater]]
[[Beeld:Inside Moscow Bolshoi Theatre.jpg|thumb|right|300px|Die ouditorium van die Bolsjoi-teater]]
Aanvanklik word 'n privaathuis vir die opvoerings gebruik. Eers in die jaar [[1780]] is die eerste teatergebou opgerig, waar tydens die 18de eeu veral die operas van Russiese komponiste, dramas en ballette opgevoer is.
 
Deur 'n brand in die jaar [[1805]] is die gebou volledig verwoes. Twintig jaar later ontstaan die huidige Bolsjoi-teater volgens planne van die argitek Ossip Bowe. Die heropening vind op [[18 Januarie]] [[1825]] met die proloog "Die triomf van die muses" en musiek van Alexei Werstovski en Alexander Aljabjev plaas.
 
Na 'n tweede brand in [[1853]] is die gebou deur die argitek Albert Cavos in 'n weelderige styl herstel wat tot vandag toe bewaar is. Die buitengewone argitektuur in die boustyl van die Russiese klassisisme maak van die Bolsjoi een van die mooiste teaters ter wêreld.
 
Tans is sowat 900 akteurs, dansers, sangers en musikante by die Bolsjoi werksaam. Die Bolsjoi-ballet staan wêreldwyd bekend as een van die oudste en beste balletgeselskappe. Die sterre van die Bolsjoi is meesal op wêreldwye toernooie en word nie dikwels in Moskou aangetref nie.
 
===Museums===
 
Moskou beskik oor 'n groot aantal museums. Die '''Poesjkin-museum vir Beeldende Kunste''' spits hom toe op die antieke kultuurgeskiedenis en renaissance en vertoon 'n groot versameling skilderye van oorwegend Wes-Europese kunstenaars.
[[Beeld:Moscow State Historical Museum.jpg|thumb|right|250px|Die Museum van die staatsgeskiedenis]]
Die '''Tretjakov-galery''' is die grootste museum van die nasionale Russiese kuns met meer as 100&nbsp;000 skilderye, grafieke en beelde wat tussen die 11de eeu en vandag ontstaan het. Die Russiese koopman Pavel Michailowitsj Tretjakov ([[1832]]-[[1898]]) is die stigter van die galery, wat in [[1902]] - vier jaar na sy dood - geopen is. Tretjakov begin as 'n toegewyde versamelaar in [[1856]] om die werke van destydse Russiese kunstenaars aan te koop. In 1892 het sy versameling, wat onder meer ook ikone insluit, tot sowat 2&nbsp;000 objekte gegroei. In daardie jaar skenk hy sy versameling aan die stad Moskou.
 
Na Tretjakov se dood is die museum deur die stadsdoema (Stadsregering) beheer, en baie van die doema se lede is self kunstenaars soos byvoorbeeld Ilja Ostroechov. Na die Oktober-rewolusie van 1917 kry die galery nasionale status. In die tydperk tussen [[1920]] en [[1930]] is die versamelings van baie ander museums na die Tretjakov-galery oorgedra.
 
Teen die middel van die dertigerjare word die galery weens die bestendige gebrek aan ruimte aansienlik vergroot. Die galerye lok in die laat 20ste eeu nog steeds groot skare besoekers en word in die tagtiger- en negentigerjare nog 'n keer uitgebou. 'n Afdeling vir moderne kuns is in [[1985]] geopen.
 
Die '''Borodino-panorama-museum''' lok met 'n panoramiese verbeelding van die "Slag van Borodino", wat deur Franz Robaut ([[1856]]-[[1928]]) geskep is.
 
Die voormalige '''Andronnikov-klooster''' oos van die stadskern huisves die museum van die skilder Andrei Roebljov ([[1360]]-[[1430]]). Hierdie meester van die Russiese ikoneskildery en grondlegger van die Moskouse Skool in die skilderykuns leef hier in die 15de eeu as 'n monnik. Die museum vertoon ikone uit die tydperk van die 14de tot 17de eeu.
 
===Die Kremlin===
 
Die Kremlin is die oudste en belangrikste historiese en argitektoniese monument in Moskou. Vandag dien dit as die setel van die Russiese president. Die geweldige mure en negentien torings, wat in die 15de eeu opgerig is, het tot vandag bewaar gebly.
[[Beeld:Tsar Pushka 2005.jpg|thumb|left|250px|Die Tsarekanon]]
Die oudste geboue is die Maria-Ontslapings-katedraal uit die jaar [[1479]], die Verkondigings-katedraal uit die jaar [[1489]] en die Aartsengel-katedraal, wat in 1509 opgerig is, die Fasettepaleis ([[1491]]) en die kloktoring van Iwan die Grote ([[1508]]) met 'n hoogte van 80 meter.
[[Beeld:StBasile SpasskayaTower Red Square Moscow.hires.jpg|thumb|right|250px|Die Kremlin se Spasskajatoring (regs) en die Sint-Basilius-katedraal, soos gesien vanuit die Rooi Plein]]
Later byvoegings is die Kerk van die twaalf Apostels, die Paleis van die Patriarge, die Terem-paleis (17de eeu), die Tuighuis uit die jaar [[1737]] en die Senaatsgebou ([[1787]]). Laasgenoemde dien in die jare van 1918 tot 1922 as die woning en kantoor van Lenin.
 
Die gebou van die wapenmagasyn ([[1851]]) huisves 'n unieke museum met versamelings van ou wapens en oorlogstrofeë, garderobes van die tsare, ordetekens, troonsetels, koetse en ander kosbare voorwerpe van die Russiese en buitelandse kunshandwerk, wat in die geskiedenis van Rusland 'n belangrike rol speel.
 
Naby die kloktoring word die tsarekanon en die tsareklok vertoon, twee buitengewone voorbeelde van die Russiese ystergieterskuns van die 16de tot 18de eeu.
 
Die moderne Kongrespaleis is in [[1961]] op die Kremlin se terrein opgerig. Die groot saal van die paleis bied sitplekke vir 6&nbsp;000 kongresgangers, sowel tydens belangrike publieke vergaderings en internasionale kongresse, asook by toneel-, opera- en balletopvoerings van die Bolsjoi-teater.
 
===Die Rooi Plein===
 
Vlakby die Kremlin lê die Rooi Plein, Moskou se hoofplein, met Lenin se praalgraf. Die naam van die plein is afgelei van die Russiese ''Krasnaja Plosjtsjad'' en het geen politieke betekenis - byvoorbeeld uit die tyd van die Sowjetunie - nie. Dit verwys ook nie na die kleur van die mure en torings van die Kremlin nie, wat tot by die 19de eeu wit is. Die naam dagteken uit die 16de eeu en beteken "Mooi plein". Alhoewel die Oud-Russiese woord ''krasnaja'' ook as "mooi" vertaal kan word, is sy hoofsaaklike betekenis in die moderne taal "rooi". Tans gebruik ook die meeste Russe die woord met hierdie betekenis en word die naam van die plein in Afrikaans gewoonlik as "Rooi Plein" vertaal.
[[Beeld:Lenins Mausoleum.jpg|thumb|right|250px|Lenin se praalgraf op die Rooi Plein]]
[[Beeld:GUM department store exterior.jpg|thumb|left|250px|Die afdelingswinkel GUM lê teenoor die Kremlin]]
Digby die plein lê 'n aantal grafte. Die muur van die Kremlin bevat die urne met die as van bekende persoonlikhede uit die politieke, wetenskaplike en kulturele lewe van Rusland, onder meer dié van Josef Stalin en die ruimtevaarder Joeri Gagarin.
 
Die Rooi Plein se belangrikste geboue is die Basilius-katedraal, wat in [[1561]] opgerig is, die monument van Koesma Minin, 'n aanvoerder van die burgermag van Nisjni Novgorod en vors Dimitri Posharski ([[1578]]-[[1642]]), albei helde van die vryheidsoorlog teen die Pools-Wit-Russiese magte teen die begin van die 17de eeu. Die monument is in 1818 geskep deur Iwan Petrowitsj Martos ([[1754]]-[[1835]]).
 
In die Alexander-tuin teen die Kremlinmuur lê die graf van die Onbekende Soldaat, 'n monument wat in [[1967]] ter ere van die gesneuweldes van die Tweede Wêreldoorlog opgerig is.
 
Naby die Kremlin en die Rooi Plein het sommige van Moskou se oudste steenhuise in die ''Kitaj-Gorod'' (ou stadskern) bewaar gebly, waaronder geboue van die ou tsarehof, wat uit die tydperk tussen die 16de en 18de eeu dateer, die huis van die bojaar Romanov, die Anna-kerk uit die 15de eeu en 'n aantal ander historiese kerke en huise.
 
===Die Twerskajastraat===
 
Die Twerskajastraat is Moskou se hoofstraat - soos sy naam al aandui, lei dit tot die stad [[Twer]] en verder na [[Sint-Petersburg]]. Die straat is in die dertiger- en veertigerjare van die 20ste eeu vergroot en met nuwe huise bebou. Vandag is dit 'n sentrum van luukse hotelle, kroeë, restourante en winkels.
 
Die belangrikste historiese geboue is die Raadsaal van Moskou, wat in die jaar [[1782]] deur die argitek Matwej Fjodorowitsj Kasakov ([[1893]]-[[1930]]) opgerig is. Die monument van die stadstigter Joeri Dolgoroeki staan teenoor die raadsaal. By die kruising met die Breëstraat- en Tuinring rig die beeldhouer Aleksander Opekoesjin in [[1880]] 'n standbeeld van die Russiese digter Aleksander Poesjkin op. 'n Tweede standbeeld van Aleksander Kibalnikov uit die jaar [[1958]] is ter ere van die digter [[Wladimir Majakovski]] ([[1893]]-[[1950]]) opgerig.
 
===Die Breëstraat- en Tuinring===
[[Beeld:ViewOnRussianMinistryOfForeignAffairsMuilding,Moscow,Russia,2003-05-09.jpeg|thumb|right|250px|Verkeer op die Tuinring]]
Die Moskouse stadsmuur uit die laat 16de eeu met 'n lengte van nege kilometer en dertig wagtorings het lankal verdwyn en is deur 'n pragtige ringstraat, die Breëstraat-ring, vervang.
[[Beeld:Moskau Bahnhof.jpg|thumb|left|250px|Die Kasanse stasie]]
Oorkant die stadsmuur lê oorspronklik 'n tweede verdedigingswal met paalskanse en houttorings, wat eweneens vervang is deur 'n straatring, die sogenaamde Tuinring. Die Komsomolskaja-plein is een van die besigste plein in Moskou met drie pragtige spoorwegstasies, wat deur bekende argitekte ontwerp is.
 
Die "Leningradse stasie" is deur Konstantin Ton beplan en in [[1851]] voltooi. Fjodor Schechtel bou in [[1904]] die "Jaroslaw-stasie", terwyl Aleksej Wiktorowitsj Sjtsjoessev se "Kasanse stasie" in die jaar [[1926]] geopen is. Die Klubgebou is 'n ander werk van Sjtsjoessev. Die "Leningradskaja"-hotel met 28 verdiepings van die argitek Leonid Poljakov is in [[1953]] geopen.
 
===Moderne argitektuur===
 
Die Hotel Ukraina, die gebou van die Russiese Departement van Buitelandse Sake en die Lomonossov-universiteit ('n gebouekompleks met meer as 45&nbsp;000kamers) is almal uitstekende voorbeelde van die boustyl van die sosialistiese klassisisme. Daar is altesaam sewe wolkekrabbers, wat in hierdie argitektoniese styl opgerig is en in die volksmond ook as "Stalin se sewe susters" of "Stalinvingers" bekend staan.
 
Die televisietoring in Ostankino is in die jare 1960 tot 1967 opgerig en die tweede hoogste ter wêreld. Die toring beskik oor 'n uitkykpunt, wat egter na 'n brand in Augustus 2000 gesluit is.
 
==Wetenskap en hoër onderwys==
 
Moskou is 'n eersterangse internasionale sentrum van wetenskap, navorsing en hoër onderwys. 80 hoëronderwysinstellings met 380 vakrigtings en sowat 250&nbsp;000 studente word aangevul deur meer as 1&nbsp;000 navorsingsinstitute. Moskou se 4&nbsp;000 biblioteke beskik oor sowat 400 miljoen boeke en ander dokumente.
 
Die Lomonossov-universiteit is die oudste en grootste universiteit in Rusland met 30&nbsp;000 studente. Die universiteit is op inisiatief van die Russiese wetenskaplike Michail Lomonossov op 25 Januarie 1755 deur tsarin Elisabeth I gestig.
 
Ander belangrike instellings is die Tegnologiese Staatsuniversiteit Stankin, die Tegniese Staatsuniversiteit en die Mynbouskool.
 
 
 
 
[[Kategorie:Rusland]]
 
 
 
[[als:Moskau]]
[[an:Moscú]]
[[ar:موسكو]]
[[ast:Moscú]]
[[be:Масква]]
[[bg:Москва]]
[[ca:Moscou]]
[[cs:Moskva]]
[[csb:Mòskwa]]
[[cv:Мускав]]
[[cy:Moscfa]]
[[da:Moskva]]
[[de:Moskau]]
[[el:Μόσχα]]
[[en:Moscow]]
[[eo:Moskvo]]
[[es:Moscú]]
[[et:Moskva]]
[[fa:مسکو]]
[[fi:Moskova]]
[[fr:Moscou]]
[[gl:Moscova - Москва]]
[[he:מוסקבה]]
[[hi:मास्को]]
[[hr:Moskva]]
[[hu:Moszkva]]
[[id:Moskwa]]
[[io:Moskva]]
[[it:Mosca (Russia)]]
[[ja:モスクワ]]
[[ka:მოსკოვი]]
[[ko:모스크바]]
[[la:Moscua]]
[[lb:Moskau]]
[[li:Moskou]]
[[lt:Maskva]]
[[lv:Maskava]]
[[mk:Москва]]
[[mo:Москова]]
[[nds:Moskau]]
[[nl:Moskou]]
[[no:Moskva]]
[[os:Мæскуы]]
[[pl:Moskwa]]
[[pt:Moscovo]]
[[ro:Moscova]]
[[ru:Москва]]
[[scn:Mosca (Russia)]]
[[sh:Moskva]]
[[simple:Moscow]]
[[sl:Moskva]]
[[sr:Москва]]
[[sv:Moskva]]
[[th:มอสโก]]
[[tr:Moskova]]
[[tt:Mäskäw]]
[[uk:Москва]]
[[vi:Mát-xcơ-va]]
[[wa:Moscou]]
[[zh:莫斯科]]
[[zh-min-nan:Moskva]]