Lewisteorie: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Jcwf (besprekings | bydraes)
JMK (besprekings | bydraes)
taalsorg aangevra, +kat
Lyn 1:
Die '''Lewisteorie''' iswas een van die ersteeerste teorieë wat gepoog het om die kovalente binding in die chemie te verklaar. DíeHierdie teorie is geformuleer deur [[Gilbert Lewis]] geformuleer en washet oorspronklik gebaseerberus op die observasiewaarneming dat die atome in die meeste stabiele chemiese verbindings die atomeoor 'n edelgaskonfigurasie besitbeskik. Vir waterstofatome beteken dit dat hulle twee valensie-elektrone besit, en virby alleal anderedie isander ditgevalle, agt valensie-elektrone.
 
Die Lewisteorie stel mens in staat om op vry'n heel eenvoudige wyse vas te vindstel watter elektronestruktuurelektronstruktuur die grootstemees waarskynlikheidwaarskynlike besitsal wees vir baieverskillende chemiese stowwe. Saam met die [[VSEPR-teorie]] is dit ook moontlik om te voorspel watter driedimensionale struktuur 'n molekuul of ionioon waarskynlik sal besit. Dit geedui in baievele gevalle ook aan watter chemiese reaksies die molekuul kan ondergaan.
 
==Aannames==
Die teorie gaan uit van die aanname uit dat die stabielste elektronestruktuurelektronstruktuur van 'n molekuul die volgende eienskappe sal besit:
#'''Paringsaanname''': alle elektrone vorm elektronepareelektronpare.
#'''Oktetreël''': alle atome poogneig eenna 'n edelgaskonfigurasie te bereik met agt valensie-elektrone (net twee vir H), en indien nodig deur hulle te deel met diedié van hul buuratome.
#'''LokalisasieLokalisering''': ElektronepareElektronpare is ófòf 'eensaameie' ofòf 'gedeel'; dws datd.w.s. hulle is gelokaliseer is op netslegs ''een'', of tussealternatiewelik tussen ''twee'' atome.
#'''MinimalisasieMinimalisering van die (formele) ladings''': DieDaardie elektronestruktuurelektronstruktuur wat 'noor minimumdie aanminimum formele lading op die atome hetbeskik, is die stabielste. Indien alle formele ladings nie nul kan wees nie, behoort buuratome teengesteldeteenoorgestelde ladings te besitdra, en die negatiewe formele ladings sal dan op die elektronegatiefstemees atoomelektro-negatiewe teatoom sitvestig.
 
Die Lewisteorie poog ''nie'' om te verklaar '''waarom''' die stabielste struktuur aan boonstaandedie bostaande eise moet voldoen nie, maar isberus net gebaseerslegs op die empiriese waarneming '''dat''' dit vir baievele molekules molekulewel die geval is.
 
==Berekening van die struktuur==
Die aannames maak dit moontlik om te ''bereken'' wat die waarskynlike elektroniese struktuur van 'n molekuul of ionioon sal iswees. Die berekening is baie eenvoudig.
 
#Bepaal die '''VE''': die vereiste elektrone om aan alle atome 'n elektron-oktet te geeverskaf. Dis agt elektrone per atoom, behalwe vir waterstof waar dit net twee is.
#Bepaal die '''BE''': die beskikbare elektrone, tel net die valensie-elektrone van alle atome op; vir 'n negatiewe ionioon telword daarby nog sy ekstra lading opbygetel, of virafgetrek 'nin positiewedie iongeval trekvan dit'n positiewe afioon.
#Deel '''BE''' deur twee. Dit geelewer die totale aantalgetal elektronepareelektronpare '''TP'''.
#Trek '''BE''' af van '''VE'''. Die verskil geelewer die aantal elektrone wat ''gedeel'' moet word om aan alle atome hulle edelgaskonfigurasie te verleen. Deel die verkil deur twee: (VE-BE)/2 geelewer die aantalgetal ''gedeelde pare'' '''GP'''.
#Trek die gedeelde pare '''GP''' af van die totale '''TP'''. (GP-TP) geelewer die aantal eensamegetal eie-pare '''EP'''.
#PoogProbeer die skelet van die struktuur te teken deur net een binding aan te brengbring tussetussen atome wat mekaar se bure is
#Verdeel die gedeelde en eensameeie elektronepareelektronpare wat nog oorblyfoorbly gelyk oor die bindinge, maar sorg dat alle atome 'n edelgaskonfigurasie kryontvang en die formele ladingeladings minimaal is
 
Vir stap 7 is dit vereisnodig om te weet hoe om elektrone rondom 'n atoom tegetel telword
 
==Elektrone tel==
Daar is, wat betref die elektrone rondom 'n atoom betref, drie verskillende wysewyses van boekhouboekhouding te onderskeionderskeibaar. Die eensame eie-pare word altyd in geheel aan die atoom toegeken, maar die wyse waarop gedeelde pare behandel word, verskil.
 
===Oktettelling===
Om te sien of die oktetreël gehoorsaamtoegepas word, word ''alle'' elektronepareelektronpare rondom 'n atoom wel tot ditdaardie selde atoom gereken, ook diedié wat gedeel word met 'n buuratoom. Die gedeelde pare word dus dubbeldubbeld getel: nie net by die een atoom nie, maar ook by die buurman.
 
===Formele lading===
Om die formele lading van 'n atoom te bepaal word 'n gedeelde paar nie dubbeldubbeld getel nie, maar weer in tweeëtweë gesplitsopgesplyt. Dan word die aantalgetal elektrone rondom die atoom opgetel en vergelyk met die aantalgetal valensie-elektrone wat die atoom ingebrengbygedra het. Die verskil is die '''formele lading'''.
 
In 'n idealideale geval is alle formele ladings op die molekuul nul in sydie molekuul se stabielste toestand, maar vir talle molekulemolekules is dit nie moontlik nie.
 
===Die oksidasiegetal===
Om die oksidasietoestand van 'n atoom binne 'n molekuul te bepaal is diedit belangrik om die [[elektronegatiwiteit]] van twee atome te vergelyk wat 'bn elektronepaarelektronpaar deel. Die gedeelde elektronepaarelektronpaar word in geheel aan die elektronegatiefsteelektro-negatiefste atoom toegeken. Dan word die elektrone rondom 'n atoom opgetel en vergelyvergelyk met die valensie-elektrone wat die atoom ingebrengbygedra het. Die verskil is die '''oksidasiegetal'''.
 
:In die voorbeeldgeval van metaan CH<sub>4</sub> word alle vierviervuldig gedeelde pare by koolsotfkoolstof gereken omdat C ('n bietjieeffens) elektronegatiewerelektro-negatiewer is as H. Dit maaklewer die'n oxidasiegetaloksidasiegetal vir C van -4, en vir H van +1.
:In die voorbeeldgeval van kooldiokside CO<sub>2</sub> behoort die pare totby suurstof gereken te word, en het C 'n oksidasiegetal van +4.
 
Indien die buuratome dieselfde elektronegatiewiteitelektro-negatiewiteit besit word die gedeelde elektronepaarelektronpaar gesplitsopgesplyt, en kryword iederelke atoom een'n elektroneelektron toegeken.
 
Die oksidasiegetal is nie belangrik omvir tebepaling bepaalvan watter struktuur die stabielste is nie, maar bepaal wel watter [[redoksreaksie]]s die stof kan ondergaan.
 
 
Lyn 148:
Voor de meeste elementen is de Lewistheorie namelijk gewoon ongeschikt en moet vervangen worden door quantummechanische theorieën. Echter omdat het voor verbindingen van lichtere elementen, vooral [[koolstof]] meestal redelijk opgaat en gemakkelijk op een stukje papier valt uit te werken (in plaats van met een supercomputer) is de Lewistheorie nog altijd van onschatbare waarde voor de chemie en met name de [[organische chemie]].
-->
 
==Eksterne skakel==
*[http://www.ausetute.com.au/lewisstr.html Voorbeelde van Lewisstrukture]
 
[[Kategorie:Chemie]]