Groot Mere: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
EmausBot (besprekings | bydraes)
k r2.6.4) (robot Bygevoeg: kbd:Псыхъуреишхуэхэр
No edit summary
Lyn 1:
[[Beeld:Great Lakes from space.jpg|thumb|400px|right|Die Groot Mere, soos gesien vanuit die ruimte]]
 
Die '''Groot Mere''' is 'n groep van vyf uitgestrekte merevarswatermere langs die [[Kanada|Kanadees]]-[[Verenigde State|Amerikaanse]] grens. Hulle vorm die grootste groep varswatermere ter wêreld en saam met die [[Sint-Laurensrivier]] ook die grootste varswaterstelsel. Vanweë hulle grootte word na hulle ook soms as binnelandse seë verwys. Die maksimale hoogteverskil tussen die mere is sowat 150 meter, waarvan die Niagara-valle tussen die Erie- en Ontariomeer die grootste deel uitmaak.
 
 
{| border=1 cellpadding="6" cellspacing="0" style="margin: 0 0 1em 1em; border: 1px solid #999; font-size: 95%; border-collapse: collapse;"
|-style="background-color: #F9F9F9;"
| Meer
| Oppervlak <small>([[vk km]])</small>
| <small>Diepte <br />(maksimaal) <small>([[meter]])</small>
| Hoogte <small>(meter)</small>
|-
| [[Bomeer]]
| 83&nbsp;000
| 307
| 183
|-
| [[Michiganmeer]]
| 52&nbsp;500
| 222
| 177
|-
| [[Huronmeer]]
| 58&nbsp;100
| 266
| 177
|-
| [[Eriemeer]]
| 25&nbsp;900
| 64
| 175
|-
| [[Ontariomeer]]
| 18&nbsp;760
| 225
| 75
|-<br />
|}
 
== Die Groot Mere ==
[[Beeld:Great Lakes Lake Superior.png|thumb|100px|left|[[BomeerBowemeer]] ]]
[[Beeld:Great Lakes Lake Michigan.png|thumb|100px|left|[[Michiganmeer]] ]]
[[Beeld:Great Lakes Lake Huron.png |thumb|100px|left|[[Huronmeer]] ]]
Line 46 ⟶ 11:
<br style="clear: left"/>
 
Die groep van die Groot Mere weordword gevorm deur (van wes na oos):
 
*die [[BomeerBowemeer]] (''Lake Superior'', die mees uitgestrekte en diepste meer)
*die [[Michiganmeer]] (die enigste wat uitsluitlik op Amerikaanse grondgebied lê en die tweede grootste meer ten opsigte van sy volume)
*die [[Huronmeer]] (die tweede grootste in die gebied)
*die [[Eriemeer]] (die kleinste meer ten opsigte van volume en diepte)
*die [[Ontariomeer]] (die kleinste meer in die gebied ten opsigte van sy oppervlak, wat ook teen 'n laer hoogte bo seevlak lê as die ander mere)
 
=== Meting ===
{| class="wikitable" style="text-align:center; width:100%;" cellpadding="5px"
|-
 
!
![[Eriemeer]]
![[Huronmeer]]
![[Michiganmeer]]
![[Ontariomeer]]
![[Bowemeer]]
|-
! Oppervlakte-area
| 25,700 km<sup>2</sup>
| 59,600 km<sup>2</sup>
| 58,000 km<sup>2</sup>
| 19,500 km<sup>2</sup>
| 82,000 km<sup>2</sup>
|-
! Watervolume
| 480 km<sup>3</sup>
| 3,540 km<sup>3</sup>
| 4,900 km<sup>3</sup>
| 1,640 km<sup>3</sup>
| 12,000 km<sup>3</sup>
|-
! Hoogte bo seespieël<ref name=EPA/>
| 174 m
| 176 m
| 176 m
| 75 m
| 180 m
|-
! Gemiddelde diepte<ref name="Grady">{{cite book |last= Grady |first=Wayne |title= The Great Lakes|publisher= Greystone Books and David Suzuki Foundation| location=Vancouver |year= 2007 |isbn= 9781553651970 |unused_data= pgs. 42-43}}</ref>
| 19 m
| 59 m
| 85 m
| 86 m
| 147 m
|-
! Maksimum diepte
| 64 m
| 230 m
| 281 m
| 246 m
| 406 m
|-
! Groot nedersettings<ref>Sien [[Lys van stede aan die Groot Mere]] vir 'n volledige lys.</ref>
| [[Buffalo, New York|Buffalo, NY]]<br />[[Cleveland|Cleveland, OH]]<br />[[Erie, Pennsylvania|Erie, PA]]<br />[[Toledo, Ohio|Toledo, OH]]
| [[Alpena, Michigan|Alpena, MI]]<br />[[Bay City, Michigan|Bay City, MI]]<br />[[Owen Sound|Owen Sound, ON]]<br />[[Port Huron, Michigan|Port Huron, MI]]<br />[[Sarnia, Ontario|Sarnia, ON]]
| [[Chicago|Chicago, IL]]<br />[[Gary, Indiana|Gary, IN]]<br />[[Green Bay, Wisconsin|Green Bay, WI]]<br />[[Michigan City, Indiana|Michigan City, IN]]<br />[[Milwaukee|Milwaukee, WI]]<br />[[Muskegon, Michigan|Muskegon, MI]]<br />[[Traverse City, Michigan|Traverse City, MI]]
| [[Hamilton, Ontario|Hamilton, ON]]<br />[[Kingston, Ontario|Kingston, ON]]<br/>[[Mississauga|Mississauga, ON]]<br />[[Oshawa|Oshawa, ON]]<br />[[Rochester, New York|Rochester, NY]]<br />[[Toronto|Toronto, ON]]<br />[[Pickering, Ontario|Pickering, ON]]
| [[Duluth, Minnesota|Duluth, MN]]<br />[[Marquette, Michigan|Marquette, MI]]<br />[[Sault Ste. Marie, Michigan|Sault Ste. Marie, MI]]<br />[[Sault Ste. Marie, Ontario|Sault Ste. Marie, ON]]<br />[[Superior, Wisconsin|Superior, WI]]<br />[[Thunder Bay|Thunder Bay, ON]]
|}
{| border="0" cellspacing="2" cellpadding="0" style="width:600px; font-size:smaller; clear:both;"
|+ style="font-size:larger;"| '''Relatiewe hoogte bo seespieël, gemiddelde diepte, maksimum diepte en volumes van die Groot Mere.'''
|-
|colspan=2|
<timeline>
ImageSize = width:595 height:250
PlotArea = width:525 height:200 left:50 bottom:15
AlignBars = justify
 
Period = from:-1000 till:600
TimeAxis = orientation:vertical
ScaleMajor = unit:year increment:500 start:-1000
ScaleMinor = unit:year increment:100 start:-1000
 
Colors =
id:blue1 value:rgb(0.0,0.0,0.75)
id:blue2 value:rgb(0.1,0.1,0.8)
id:blue3 value:rgb(0.2,0.2,0.85)
id:blue4 value:rgb(0.3,0.3,0.9)
id:blue5 value:rgb(0.4,0.4,0.95)
id:textinbar value:yelloworange
id:textoutsidebar value:redorange
 
Define $elevation = shift:(0,15) mark:(line,textoutsidebar) textcolor:textoutsidebar
Define $avgdepth = mark:(line,textinbar) textcolor:textinbar
Define $maxdepth = shift:(0,-11) mark:(line,textoutsidebar) textcolor:textoutsidebar
 
PlotData=
align:center
 
bar:Bowe from:-732 till:600 width:194 color:blue1
$elevation at:600 text:"600&nbsp;ft (183&nbsp;m)"
$avgdepth at:117 shift:(0,1) text:"483&nbsp;ft (147&nbsp;m)"
$maxdepth at:-732 text:"1,332&nbsp;ft (406&nbsp;m)"
 
bar:Michigan from:-348 till:577 width:113 color:blue5
$elevation at:577 text:"577&nbsp;ft (176&nbsp;m)"
$avgdepth at:298 shift:(0,2) text:"279&nbsp;ft (85&nbsp;m)"
$maxdepth at:-348 text:"925&nbsp;ft (282&nbsp;m)"
 
bar:Huron from:-173 till:577 width:101 color:blue3
$elevation at:577 text:"577&nbsp;ft (176&nbsp;m)"
$avgdepth at:382 shift:(0,1) text:"195&nbsp;ft (59&nbsp;m)"
$maxdepth at:-173 text:"750&nbsp;ft (229&nbsp;m)"
 
bar:Erie from:359 till:569 width:49 color:blue2
$elevation at:569 text:"569&nbsp;ft (173&nbsp;m)"
$avgdepth at:507 align:left shift:(30,2) text:"62&nbsp;ft (19&nbsp;m)"
$maxdepth at:359 text:"210&nbsp;ft (64&nbsp;m)"
 
bar:Ontario from:-559 till:243 width:44 color:blue4
$elevation at:243 text:"243&nbsp;ft (74&nbsp;m)"
$avgdepth at:-40 shift:(0,2) text:"283&nbsp;ft (86&nbsp;m)"
$maxdepth at:-559 text:"802&nbsp;ft (244&nbsp;m)"
 
align:left shift:(35,0) textcolor:green
at:243 text:"hoogte bo~seespieël"
at:-40 text:"gem.~diepte"
at:-559 text:"maks.~diepte"
</timeline>
|- valign=top
!align=right| Notes:
| Die area van elke reghoek is proporsioneel tot die volume van elke meer. Alle metings is met laagwater geneem.
|- valign=top
!align=right| Source:
| [[United States Environmental Protection Agency|EPA]]<ref name=EPA>{{cite web |url=http://www.epa.gov/glnpo/atlas/gl-fact1.html |title=Great Lakes Atlas: Factsheet #1 |accessdate=2007-12-03 |author= |date=March, 9th, 2006 and French |publisher=United States Environmental Protection Agency}}</ref>
|}
 
== Geskiedenis ==
Line 65 ⟶ 151:
Rioolwater van die Groot Mere se metropolitaanse gebiede soos [[Toronto, Ontario|Toronto]], [[Detroit]] en [[Chicago]] het die ekologiese sisteem van die mere dekades lank bedreig. Sedert die sestigerjare van die [[20ste eeu]] het die mere egter begin herstel en vorm met hulle strande en parke en die natuurskoon van die gebied 'n belangrike toeristebestemming.
 
== Verwysings ==
{{verwysings}}
 
{{gebied}}