Theophilus Shepstone: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
JMK (besprekings | bydraes)
JMK (besprekings | bydraes)
Lyn 15:
Tydens Shepstone se teenwoordigheid in Londen in 1876, is hy deur [[Henry Howard Molyneux Herbert, 4de Hertog van Carnarvon|die 4de hertog van Carnarvon]], toe minister vir die kolonies, toevertrou met ‘n spesiale kommissie om met die [[Transvaal Kolonie|Transvaalse]] uitvoerende gesag te beraadslaag oor die vraagstuk van federasie met die Suid-Afrikaanse state, en is hy gemagtig om, sou hy dit nodig vind, die land te annekseer, onderhewig aan bevestiging deur die Britse regering.
 
Shepstone het in Januarie 1877 na [[Pretoria]] gereis, en op 12 April ‘n proklamasie uitgevaardig wat die instelling van Britse gesag oor Transvaal verklaar het. Shepstone se mag het uit slegs 25 berede polisiemanne bestaan, en tog was daar geen openlike weerstand teen die anneksasie nie; ‘n toestand wat hy aan die “bykanse anargie” van die destydse republiek toegeskryf het. "Niks anders as anneksasie," het Sir Theophilus aan die Koloniale Kantoor geskryf, "sal of kan die staat red nie, en niks anders kan Suid-Afrika red van die verreikendste gevolge nie. Al die denkende en intelligente mense weet dit, en sal dankbaar wees om bevry te word van die gedrang van kleinlike faksies waardeur hulle in ‘n konstante toestand van opruiing en onrus gehou word, deurdat die regering en alles wat daarmee verband hou, ‘n volstrekte klug is".<ref>[[John Martineau|Martineau]] se ''Life of Sir Bartle Frere'', hoofstuk 18</ref> Shepstone se aksie is al afgemaak as voortydig. Hy het egter rede gehad om te glo dat indien Brittanje nie bepalend sou optree nie, Duitsland moontlik oorreed kon word om Transvaal onder beskerming te neem. Is sy anneksasie-proklamasie se voorgeskrewe beleid van selfregering vir die Boere verder tot uitvoering gebring, het die opstand van 1880-81 moontlik nie uitgebreek nie.
 
Is sy anneksasie-proklamasie se voorgeskrewe beleid van selfregering vir die Boere verder tot uitvoering gebring, het die opstand van 1880-81 moontlik nie uitgebreek nie. Shepstone het in Pretoria aangebly as administrateur van Transvaal tot Januarie 1879;<ref>[http://www.worldstatesmen.org/South_Africa.html#Transvaal Transvaal rulers]</ref> sy bewind is gekenmerkgetipeer, volgens [[Sir Henry Bartle Fre, 1ste Baronet|Sir Bartle Frere]], wat hom beskryf het as "’n eiesoortige Afrikaner-jakkalsdraaier," metdeur ‘n "blykbare afwesigheid van enige ywer om ‘n beter stelsel te beraam of te konstateer" as dié wat die vorige regime gekenmerk het. Shepstone is na Engeland ontbied om die Koloniale Kantoor oor Suid-Afrikaanse sake in te lig en het in Mei 1879 daar aangeland; met sy terugkeer na Natal het hy (in 1880) uit die publieke diens getree. In 1883 is hy egter afgevaardig om ‘n opvolger vir Cetshwayo in Zoeloeland aan te stel. Hy was aktief in kerksake in Natal, en was voor die Langalibalele-"rebellie" goed bevriend met [[John William Colenso|Biskop Colenso]]. Die twee is egter mettertyd van mekaar vervreem ná Colenso se toenemende oortuiging dat Shepstone ‘n onheilsame invloed op Zoeloesake uitgeoefen het. Shepstone het die aanbod van selfregering aan Natal teëgestaan. Hy is in [[Pietermaritzburg]] oorlede op die 23ste Junie 1893.
 
Alhoewel Shepstone se lewe en werk by tye geloof is deur Britte en Suid-Afrikaners, het kenners van die era, soos die Suid-Afrikaanse historikus Jeff Guy, hom geïmpliseer by die aanhitsing van ‘n sameswering vir die inval van die Zoeloekoninkryk en die ontbinding daarvan deur magte van Natal en Transvaal. Sy motiewe hiervoor sou die voorsiening in die toenemende behoefte aan arbeid in die Natal-kolonie wees, benewens ‘n poging om die vriendskap van die Transvaalregering terug te win.