Woiwodskap Klein-Pole: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
k Bygewerk |
|||
Lyn 40:
Klein-Pole het natuurlike grense in die suide (die Karpate-bergreeks) en in die noorde en noordweste (die Pilica-rivier) waar dit aan Masowië, Łęczyca en Sieradz grens. Die grens met [[Silesië]], wat naby Katowice loop, is in die 15de eeu vasgelê toe twee Silesiese hertogdomme, Oświęcim (Auschwitz) en Siewierz (Severien) by Pole ingelyf is.
'n Alternatiewe naam vir die streek, Galicië, verwys na die gebied suid en oos van Krakau wat ná die Eerste Deling van Pole in 1772 deur Oostenryk beset is. Die Oostenrykse keiserin Maria Theresia het destyds as beweerde (maar nie regmatige) troonopvolger aanspraak op twee historiese hertogdomme, Halitsch (Galicië) en Wladimir (Lodomerië) gemaak. In 1867 het Galicië 'n outonome provinsie van Oostenryk-Hongarye met Lwów (Lemberg, tans L'viv in [[Oekraïne]]) geword.
Die naam Galicië wek vandag nostalgiese herinneringe aan die kulturele outonomie wat die gebied destyds geniet het, maar ook die onvergelykbare wêreld van die Galiciese Jodedom.<ref>Tomasz Torbus: ''Polen''. Keulen: DuMont 2002, bl. 188</ref> Hier het skrywers soos Joseph Conrad (1857-1924), Joseph Roth (1894-1939) en Bruno Schulz (1892-1943) klassieke werke van die wêreldliteratuur geskep.
Galicië se ander gesig was dié van armoede, onderontwikkeling en oorbevolking - sosiale wantoestande wat verskeie kere in bloedige boereopstande ontlont het, maar ook aanleiding gegee het tot massaemigrasie, veral na die [[Verenigde State]].
Die Klein-Poolse gebiede rondom Kielce en Lublin was egter net 'n kort tyd, tussen 1795 en 1809, onder Oostenrykse bewind en het daarna deel uitgemaak van die Russiese Ryk. Klein-Pole se huidige grense is eers in die loop van die 20ste eeu vasgelê - so het die gebied sedert die 14de verder ooswaarts tot in die huidige Oekraïne gestrek. Klein-Pole se oostelike gebiede met sy Pools-Joodse stedelike bevolking en sy platteland met Oekraïense dorpe is eers as gevolg van die geheime Hitler-Stalin-ooreenkoms deur Sowjet-Russiese troepe beset. Tydens die konferensies van Teheran, Jalta en Potsdam in 1945 het die westelike geallieerdes hul toestemming vir Stalin se anneksasie van Oos-Pole gegee.
== Verwysings ==
| |||