Jacobsdal: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Lyn 151:
==Tweede Vryheidsoorlog==
Jacobsdal het op die 14e Februarie 1900 die eerste Vrystaatse dorp geword wat in Engelse hande geval het. Verskeie veldslae, Belmont, Rooilaagte (Enslin), [[Slag van die Twee Riviere|Twee Riviere]] en [[Slag van Magersfontein|Magersfontein]], het aan die begin van die oorlog aan die einde van 1899 aan die Westelike grens van die distrik (binne die geannekseerde gedeelte van die Vrystaat en oorspronklik deel van die Jacobsdaldistrik), plaasgevind. Die welbekende [[Slag van Paardeberg]] (Perdeberg) het dan ook net binne die distrik se Noordelike grens plaasgevind. Verskeie kleiner skermutselinge het in die eerste maande van 1900 in en om Jacobsdal plaasgevind ten tye van Lord Robberts se offensief om [[Kimberley]] te ontset en die Republieke binne te val. Die Jacobsdal Kommando was van die begin van die oorlog af by die veldslae op die Westelike grens van die distrik betrokke en was deel van Generaal De Wet se kommando ten tye van Lord Robberts se deurtog deur die Jacobsdal distrik en die gevegte by Perdeberg. Die Jacobsdal kommando het dan ook verder saam met generaal De Wet se kommandos aan verskeie ander veldslae en skermutselinge deel gehad. Dit was dan ook Kommandant H.P.J. Pretorius van Jacobsdal Kommando wat op die 31 Mei 1902 die voorstel gemaak het dat generaals Smuts en Hertzog se deklerasie (verklaring) so aanvaar word. Die stemming wat na hierdie voorstel gevolg het (54 ten gunste, 6 teen), het die einde van die oorlog beteken.
===Die begin van die oorlog - gebeure aan Jacobsdal se Wesgrens===
Met die uitbreek van die oorlog is Jacobsdal Kommando ingesluit in ‘n afdeling van ongeveer 4800 manskappe wat onderskeidelik op Boshof onder hoofkommandant C.J. Wessels en op Jacobsdal onder kommandant J. Prinsloo, saamgetrek het. Die kommandos Fauresmith, Bloemfontein, Ladybrand, Boshof en Hoopstad was ook by hierdie mag ingesluit. Die taak van hierdie aansienlike mag was om die Engelse magte wat die Vrystaat grens vanaf Oranjerivierstasie en vanuit Kimberley bedreig het onskadelik te stel.
Nadat Jacobsdal Kommando opgeroep is het hulle ‘n klipstapeling net buite die dorp (naby die teenswoordige Hoër Landbouskool gedoen.
Die Vrystaatse magte het die grens eers enkele dae na die oorlogsverklaring oorgesteek.
Die westelike magte te Jacobsdal het op die 14e Oktober na die [[Modderrivier]] opgeruk en in twee groepe verdeel. Die een groep het Noordwaarts beweeg en Scholtznek en Spytfontein stelling ingeneem.
Nadat die boere agtergekom het dat die Stasiemeester hulle ore aangesit het, het hulle die spoorwegbrug oor die Modderrivier in besit geneem en opgeblaas en voortgegaan om die spoor in die omgewing van Modderrivier op te breek.
Op hierdie stadium het die ander Vrystaatse Kommandos wat daarmee belas was, Kimberley gedeeltelik van die buitewêreld afgesny deur die Suidelike en Noordelike treinspore op te breek en het Kolonel Kekewich en sy ongeveer 1600 manskappe hoofsaaklik tot Kimberley beperk. Die magte by Belmont en Heuningneskloof het op hierdie stadium slegs die Engelse magte van so 3700 – 4000 persone by Oranjerivierstasie gehad om hulle oor te bekommer.
===Die Engelse magte by Oranjerivierstasie===
Die Engelse magte by Oranjerivierstasie het tot en met die aankoms van luitenant-generaal lord Methuen op die 12e November 1899, hulle aktiwiteite hoofsaaklik tot die verkenning en kartering van die onmiddellike omgewing beperk. Hulle het weliswaar op die 6e November 1899 ‘n patrollie tot naby Belmont uitgestuur.
Hierdie skermutseling het Presidente Kruger en
Dit is ongelukkig ook so dat die Engelse magte te Oranjerivierstasie ook in die tydperk sedert generaal Methuen se aankoms tot 10500 aangegroei het en dat generaal Methuen met sy troepe op die 21e November begin het met hulle opmars om sy instruksies, naamlik om Kimberley te ontset, te gaan uitvoer.
Verskeie langafstand geweer- en artillerieskermutselinge het ook op die 22e November plaasgevind terwyl die Boere gepoog het om die Engelse se werksaamhede in en om die spoorlyn in die wiele te ry.
===Die slag van Belmont===
Die Boerekommandos, [[Boshof]], Fauresmith, Jacobsdal, [[Winburg]], [[Hoopstad]] en gedeeltes van [[Kroonstad]] en Bloemfontein onder die aanvoering van veggeneraal J. Prinsloo het op die 22e besluit om die Engelse die volgende dag op Thomas se plaas aan te val deur ‘n kommando van 600 man agterom die Engelse magte te stuur. Van hierdie plan sou egter niks kom nie omdat generaal Methuen sy troepe reeds om 2 vm. gemobiliseer het om die boerestellings aan te val. Soos hy beplan het, was sy aanval ‘n groot verrassing vir die Boere wat nie op hierdie stadium ‘n aanval verwag het nie.
Generaal Methuen se aanval was goed beplan en was sy troepe baie goed voorberei. Die Engelse topograaf het egter die afstande na die rante waar die Boerestellings was baie sleg onderskat, en het hierdie feit, tesame met ‘n baie klipperige veld vol miershope die Engelse aanval so vertraag dat die Boere hulle betyds gewaar het en het ‘n hewige geveg ontwikkel waartydens die Engelse magte swaar ongevalle sou ly voordat hulle die Vrystaters uit die rante by Belmont kon verdryf.
|