Sous: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Voyageur (besprekings | bydraes)
Voyageur (besprekings | bydraes)
kNo edit summary
Lyn 1:
Die term '''sous''' verwys in die [[kookkuns]] na 'n vloeistof wat vir die voorbereiding van voedsel gebruik of by 'n gereg bedien word. Souse is nie geregte in hulle eie reg nie, maar word gebruik om smaak, vogtigheid of 'n aantreklike voorkoms aan 'n gereg te verleen. Feitlik alle volkere het verskeie soorte sous in hulle kookkuns ontwikkel.
 
Die woord sous is 'n [[Franse taal|Franse]] leenwoord (afgelei van ''sauce'') en het sy etimologiese oorsprong in die [[Latyn|Latynse]] ''salsus'' ("gesout").
 
==Geskiedenis==
Lyn 8:
Vissouse is in die Romeinse Ryk selfs in grootskaalse fabrieke vervaardig om in die groot behoefte te kan voorsien.
 
Tydens die [[Middeleeue]] word vleis nog steeds aan die spit gebraai en saam met dipsouse bedien, waarby peper, muskaat, kaneel, kardamom en ander speserye in groot hoeveelhede gebruik is.
[[Beeld:Spargel sauce hollandaise.jpg|thumb|right|250px|Aspersies met Sauce hollandaise]]
Souse in hulle huidige vorm is 'n [[Frankryk|Franse]] uitvinding, wat saam met die verfynde kookkuns van die [[17de eeu]] gewild raak, en dit is veral adellike fynproewers wat aan die voorpunt van die destydse kookkuns staan. Een van die bekendste souse van die Franse kookkuns, die Béchamelsous (met kalfvleis, uie en ham as sy hoofbestanddele), is gedurende hierdie tydperk deur Louis de Béichamel, Marquis de Nointel (1630-1703), ''maître d'hôtel'' aan die hof van koning [[Lodewyk XIV]] uitgevind. Beroemde fynproewers in hierdie periode is Lodewyk II, prins van Condé (1621-1686) en Fritz Karl Watel (Vatel) (1635-1671), ''chef de bouche'' aan die hof van die prins de Condé. Vatel, 'n gebore Switser, pleeg selfmoord, nadat die vis vir 'n gasmaal met koning Lodewyk XIV nie betyds afgelewer word nie.
 
Souse raak in die destydse Frankryk so gewild dat 'n besondere gilde, die ''Sauciers, moutardiers, vinaigriers, distillateurs en eau de vie et esprit de vin'', gestig is wat souse in die strate van [[Parys]] te koop aanbied. Speserye is in die 17de eeu ewe belangrik as die kleur van 'n sous, tog word souse steeds gebruik om die smaak van vleis of groente te verfyn - anders as in die Middeleeue was daar nou geen behoefte meer aan souse wat die smaak van kos heeltemaal verander het nie.
Lyn 20:
==Die vyf klassieke "moedersouse" (''Les grandes sauces classiques'')==
[[Beeld:M-A-Careme.jpg|thumb|right|150px|Marie-Antoine Carême]]
Die vyf klassieke souse wat 'n sjef moet kan bemeester, is in die vroeë [[19de eeu]] deur Marie-Antoine Carême (1784-1833), 'n Franse meestersjef en skrywer van kookboeke, vasgelê:
 
* '''Béchamelsous''' (die "wit" sous),