Slag van Magersfontein: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Hansjoseph (besprekings | bydraes)
k Modderrivier
Morne (besprekings | bydraes)
No edit summary
Lyn 20:
 
==Aanloop tot die geveg==
Die geveg het gevolg op die veldslae by [[Slag van Belmont|Belmont]] en [[Slag van Graspan|Graspan]] waar die Boere die tradisionele gevegstaktiek gebruik het deur die hoër grond in te neem. [[Koos de la Rey|Generaal De Lala Rey]] (wat betrokke was by die beplanning van Magersfontein) het egter hieruit geleer dat die hoë grond die aanvalsmag bevoordeel het deurdat die koppe 'n duidelike teiken vir grofgeskut was en selfs belangriker dat die hoek van vuur dit moeiliker gemaak het om voldoende verliese toe te dien om 'n aanval te stuit. De Lala Rey het daarop sy taktiek aangepas en hierdie lesse toegepas met die keuse van sy volgende verdedigingslinie by die sameloop van die [[Modderrivier|Modder-]] en [[Rietrivier]]e. Hier het sy burgers hulself in loopgrawe en skuilgate ingegrawe sowat 50 tot 100 meter aan die voorkant van die rivier met die opgeblaasde spoorbrug as die middelpunt van die linie. Tydens die veldslag op 28 November is die Britse magte gevoelige verliese toegedien maar die regterkantste flank van die verdediginglinie is oorrompel en is die Boeremagte genoodsaak om hulle posisies in die nag te ontruim.
 
'n Hewige rusie oor waar om volgende in te grawe en te veg het tussen [[Koos de la Rey|Generaal De Lala Rey]] en [[Generaal Piet Cronje]] ontstaan. Generaal Cronje was ten gunste daarvan om die heuwels by Spytfontein in te neem, maar De Lala Rey was van mening dat grondvlak verdedigingsposisies by Magersfontein meer doeltreffend sou wees. De Lala Rey het geredeneer dat Spytfontein te kwesbaar was vir 'n Britse Artillerie-aanval vanaf die Magersfontein koppies. Die dooiepunt tussen die twee generaals is deur President Steyn, wat De Lala Rey se taktiek gesteun het, gebreek tydens 'n krygsraad wat op 4 Desember gehou is.
 
== Voorbereidings vir die geveg ==
Lyn 36:
'n Donderstorm gedurende die nag het die Britse opmars vertraag en ook veroorsaak dat hulle sowat 500 meter te ver links vanaf die beoogde ontplooiingspunt was. Ten spyte van Majoor Benson se aanbeveling aan Wauchope om die manne te ontplooi het Wauchope besluit om voort te marsjeer. 'n Ry swarthaak bosse het hulle opmars verder vertraag en eers nadat die [[Black Watch]] hulle pad daardeur oopgebeur het, het Wauchope die bevel gegee om te ontplooi. Om vir die afwyking te vergoed het Wauchope die Seaforths beveel om die posisie regs van die Black Watch in te neem en die Argyll- en Sutherland Highlanders om verder regs van hulle te ontplooi. Baie van die manne het egter in die donker van hulle eenhede afgedwaal en sou onbewus gewees het van die veranderinge in die planne en het waarskynlik bygedra tot die verwarring tydens die gebeure wat daarop gevolg het.
 
Die Boere brandwagte sou ongetwyfeld die opmars gehoor het en het hul mede-burgers gewaarsku dat die Britse opmars onderweg was. Dis onseker watter gebeurtenis die Boereskuts laat losbrand het. Sommiges reken dit was die die klank van bajonette wat gemonteer is wat die Boere oortuig dat die Britte naby genoeg gekom het en daar word vertel dat 'n lantern op die kop uitgedoof as teken om te begin vuur. [[Sir Arthur Conan Doyle|Conan Doyle]] sê in sy boek dat 'n Boer wat by die geveg betrokke was aan hom gesê het dat dit die klank van verklikkers (blikkies wat aan drade gebind was) wat hulle laat skiet het. 'n Hewige vuur is op die Britse troepe losgelaat veral vanaf die Kroonstad en Hoopstad kommandoskommando's wat in loopgrawe skaars 400 m voor die Britte ingegrawe was. Chaos het in die Britse kolonne ontstaan en is baie van die troepe is binne die eerste paar minute van die geveg getref (Volgens Conan Doyle soveel as 700 binne die eerste 5 minute). Wauchope het die Black Watch saam met 'n groep van die Seaforths beveel om die "gaping" en die Sandsaklinie te storm maar kon nie meer as 40 m vorder nie en het groot verliese in die proses gelei. Generaal Wauchope en Kolonel Coode van die Black Watch het ook binne die eerste paar minute van die geveg gesneuwel. Teen hierdie tyd het dit al begin lig word en het die verliese begin toeneem onder die vegtende voorhoede wat op die grond met min beskutting neergepen was. Onder die agterhoede wat nog besig was met ontplooiing het paniek uitgebreek en het sowat 250 m teruggeval.
 
 
Lyn 46:
Op hierde stadium toe dit duidelik word dat die Langberg deel van die linie geen bedreiging in die gesig gestaar het nie, het die Potchefstroom Kommando onder bevel van Generaal Andries Cronje hulle posisies ontruim en onder leiding van Generaal Naas Ferreira agter "Scrub Ridge" posisie ingeneem om sodoende die Vrystaatse kommando's te versterk. 'n Dapper teenaanval deur Ferreira is toe begin om besit te neem van die grond tussen die Highlanders by "Horse Artillery Hill" en "Scrub Ridge" en die Highlanders wat voor die loopgrawe vasgepen was onder hewige bombardement van kanonne waarvan die vuur deur verkenners in 'n balon gerig is. (Baie kritiek is uitgespreek oor Methuen se besluit om die aanval te loods voordat die balon in plek was om die Boereposies te kon bespied.)
 
'n Poging van Luitenant-Kolonel Hughes-Hallet om hierdie dreigende wig wat Ferreira se aanval in die linies toe te stop is verkeerdelik deur die Highlanders as 'n algemene ontrekking geïnterpreteer en het hulle oraloor op die vlug begin slaan. Hierdie aksie het die Boere 'n uitstekende teiken verskaf en die Highlanders is verdere gevoelige verliese toegedien. Die Boere se 75 mm Krupp kanon bo-op Magersfontein kop wat die heeldag stil was het ook op die stadium losgebrand en verdere chaos en verwarring onder die Highlanders gesaai. Die oorblywende Highlanders het agter "Headquarters Hill" stelling ingeneem en rondom 4 nm. het die slagveld stil geword. Die Britse gewondes voor die loopgrawe is deur die Boere toegelaat om sonder hulle wapens die veld te verlaat en die Britse mediese korps het die grootste deel van die nag gespandeer om dooies en gewondes van die veld te verwyder. Die Britte het egter nie onttrek nie in die hoop dat die Boeremagte soos by Magersfontein in die donker sou onttrek. Dit het egter nie gebeur nie en is 'n algemene skietstilstand rondom 9 vm. op die oggend van die 12de verklaar sodat gewondes wat hulself nog steeds op die slagveld bevind het verwyder kon word. Teen namiddag moes Lord Methuen noodgedwonge die neerlaag aanvaar en het hy na Modderrivierstasie teruggetrek.
 
== Nadraai ==
Lyn 53:
== Medaljes en toekennings ==
 
Luitenant HEMH.E.M. Douglas van die Britse mediese korps het die [[Victoriakruis]] verwerf vir sy omsien na gewondes onder hewige vuur. Korporaal J Shaul het ook 'n Victoriakruis verwerf vir soortgelyke dade. Kaptein EBE.B. Towse van die Gordon Highlanders wat die dodelik gewonde Kolonel Downman op sy rug van die veld afgedra, het saam met 'n Vlagsersant Nelson en 'n Lanskorporaal Hodgson wat hom ondersteun het, die [[Distinguished Conduct Medal]] verwerf. Towse het later die VC verwerf tydens 'n skermutseling by Taba 'Nchu waar hy verblind is.
 
Die Boeremagte het ten tye van die oorlog geen formele militêre toekennings gemaak nie.