Gifblaar: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
JMK (besprekings | bydraes)
kNo edit summary
JMK (besprekings | bydraes)
sp
Lyn 24:
Bogronds word die plant waargeneem as 'n verdigting van klein, houtagtige struike, sowat 15 cm (6 duim) hoog. So 'n verdigting bestaan tipies uit 'n enkele plant, aangesien Gifblaar oor 'n besonder uitgebreide [[wortel]]stelsel beskik - vergelykbaar met 'n ondergrondse boom - wat verskeie lote opwaarts stuur in gunstige omstandighede. Die mees opvallende bogrondse dele is die blare - enkelvoudig, alternerend en aanvanklik fyn behaar, maar later toenemend glad. Die blare is aan beide kante heldergroen gekleurd. Die sekondêre bearing vorm lusse, wat nie die blaarrande raak nie. Die bloeisels is klein en wit, en word in die vroeë lente in digte trosse gedra. Vrugvorming is skaars; die vrugte is oranje en leeragtig, nie giftig nie, en dit is deur die [[Boesman]]s gebruik.
 
UitkennignUitkenning van GofblaarGifblaar in die veld is belangrik in die voorkoming van vergiftiging, en ookbenewens die uitwysing van Gifblaar as die oorsaak van vergiftiging in 'n uitbraak. Dit is 'n klein, laaggroeiende, onopvallende struik, wat gevolglik maklik met ander soorte verwar word. Veral vier soorte kan in dieselde habitat daarmee verwar word. Hulle is ''[[Ochna pulchra]]'' (Lekkerbreek) opslagplante, ''[[Parinari capensis]]'' (Grysappel), ''[[Pygmaeothamnus]]'' spp. (Goorappels) en die verskillende [[Gousiekte|Gousiektebossies]], wat uit verskillende genera en soorte van die familie [[Rubiaceae]] bestaan. Die eerste drie hiervan is nie-toksies, maar Gousiektebossies is wel ook toksies en tel onder die 'groot 6' beesgiwwe.
 
Van die verwarbare soorte, het Gousiektebossies en Goorappel teenoorstaande, in plaas van alternerende blare. Goorappelblare het ook 'n kenmerkende terminale uitbulting, alhoewel net wanneer volwasse. Grysappel en ''Ochna pulchra'' het alternerende blare, maar Grysappel het bleek grys onderkante aan hul blare. ''O. pulchra'' blare het sekondêre are wat nie lusse vorm nie, en wel die rand raak, terwyl die rand self getand is, in plaas van gaafrandig.
Lyn 31:
 
==Verspreiding en habitat==
Gifblaar word gevind in droeë, sanderige areaareas isin suurgronde, asook die nordelikenoordelike hange van klipperige heuwels in die suidelike dele van die Afrikaanse [[savanne]][[bioom]]. In Suid-Afrika, val die verspreiding met de sogenaamde 'gifblaardriehoek' saam, met [[Mmabatho]], [[Middelburg, Mpumalanga]] en [[Musina]] as die hoekpunte. Die tradisionele suidelike verspreidingsgrens is die [[Magaliesberg]]. Dit word verder in 'n geisoleerde streek in die verre noorde van [[KwaZulu-Natal]] aangetref. Gifblaar is ook teenwoordig in [[Namibië]], [[Zimbabwe]], [[Botswana]] en suidelike [[Angola]]. Binne die natuurlike habitat is sekere plantspesies aanduidend van die veldtipe wat Gifblaar kan huisves - wat dan by boere as 'gifveld' bekend staan. Dit is naamlik die bome ''[[Burkea africana]]'', ''[[Terminalia sericea]]'' en ''Ochna pulchra'', asook die struik ''[[Parinari capensis]]''. Die laasgenoemde twee kan maklik vir Gifblaar aangesien word.
 
==Toksisiteit en biochemie==
Lyn 38:
 
==Patologie==
By beeste, word akute vrekte weens [[hartstilstand]] waargeneem na die bees 'n ekstrak van die middel suip. Geaffekteerde diere sal [[kortasem]] raak, wat deur 'n [[hartritmestoornis]] voorafgegaan word. Daar mag by tye neurologiese tekens wees, soos [[bewing]], [[rukkings]] en [[konwulsies]]. Vrektes vind 4 tot 24 uur na inname plaas. In rare gevalle, sal 'n dier die aanvanklike periode oorleef, net om maande later dood neer te val weens [[hartversaking]] - sogenaamde kroniese Gifblaar-vergiftiging. By post-mortems mag blare in die [[rumen]] gevind word, [[cyanosesianose]] kan opgemerk word, asook tekens van hartversaking - kongestie, [[bloeding]] en [[myokardium|myokardiale]] nekrose (by [[histopatologie]]). Diagnose word hierop baseer, asook die teenwoordigheid van Gifblaar in die weikamp, veral indien tekens van inname gesien kan word. Toetse kan gedoen word vir monofluoroasetaat in die rumenvloeistof, niere en lewer.
 
==Behandeling==
Aanbevole behandeling is om die dier kalm en uitgerus te hou. Die diere word uit die geinfekteerde weikamp verwyder, sonder om hulle aan inspanning te onderwerp. Dis is al beweer {{By whom|date=January 2011}} dat onthouding van suipplekke vir 48 uur ook voordelig kan wees. Daar is egter nog geen bevestigde terapeutiese maatreëls vir die voorkoming van Gifblaar-vergiftiging ontwikkel nie.<ref>{{cite journal|coauthors=Egyed MN & Schultz RA.|title=The efficacy of acetamide for the treatment of experimental Dichapetalum cymosum (gifblaar) poisoning in sheep. | journal = Onderstepoort J Vet Res | year=1986 | month=December|volume=53|issue=4|pages=231-4|pmid=3796950|url=http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/3796950}}</ref>
 
==Patroon van toksisiteit==