Honderdjarige Oorlog: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
+ Commons
Uitleg
Lyn 8:
|gebied = Frankryk verkry beheer oor al die Engelse kontinentale besittings behalwe [[Calais]]
|resultaat = Franse oorwinning
|party1 = [[Lêer:France moderne.svg|15px]] [[Huis van Valois]]<br />Ondersteun deur:<br />[[Lêer:France moderne.svg|15px]] [[Frankryk]]<br/>[[Lêer:Blason Castille Léon.pngsvg|15px]] [[Kroon van Kastilië|Kastilië]]<br/>[[Lêer:Royal Arms of the Kingdom of Scotland.pngsvg|15px]] [[Koninkryk van Skotland|Skotland]]<br/>[[Lêer:CoA civ ITAArmoiries genovaGênes.pngsvg|15px]] [[Republiek van Genua|Genua]]<br/>[[Lêer:Armoiries Majorque.pngsvg|15px]] [[Koninkryk van Majorka|Majorka]]<br/>[[Lêer:ArmoiriesBlason Jean de Bohême.pngsvg|15px]] [[Bohemië]]<br/>[[Lêer:ArmasAragon de AragonArms.pngsvg|15px]] [[Kroon van Aragon]]<br/>[[Lêer:BlasonBRETAGNECOA fr BRE.jpgsvg|15px]] [[Hertogdom van Bretagne|Bretagne]]<br/> (Blois)
|party2 = [[Lêer:England Arms 1340.svg|15px]] [[Huis van Plantagenêt]]<br />Ondersteun deur:<br />[[Lêer:England Arms 1340.svg|15px]] [[Koninkryk van Engeland|Engeland]]<br/> [[Lêer:ArmoiriesBlason Bourgognefr ModerneBourgogne.pngsvg|15px]] [[Hertogdom van Boergondië|Boergondië]]<br/>[[Lêer:BlasonBRETAGNECOA fr BRE.jpgsvg|15px]] [[Bretagne]] (Montfort)<br/>[[Lêer:PortugueseFlag1385.svg|15px]] [[Koninkryk van Portugal|Portugal]]<br/>[[Lêer:Blason Royaume Navarre.pngsvg|15px]] [[Navarra]]<br/>[[Lêer:Flag of Flanders.svg|15px]] [[Vlaandere]]<br/>[[Lêer:WapenHenegouwenHéraldique Province BE Hainaut.jpgsvg|15px]] [[Graafskap van Hainaut|Hainaut]]<br/>[[Lêer:Gascogne flag.svg|15px]] [[Akwitanië]]<br/>[[Lêer:Coat of arms Grand DuchyArms of Luxembourg.pngsvg|15px]] [[Luxemburg]]<br/>[[Lêer:Holy Roman Empire Arms-single head.svg|15px]] [[Heilige Romeinse Ryk]]
|party3 =
|aanvoerder1 =
Lyn 22:
|notas =
}}
 
Die '''Honderdjarige Oorlog''' dek die periode van 116 jaar ([[1337]] tot [[1453]]) waartydens [[Frankryk]] en [[Koninkryk van Engeland|Engeland]] in talle konflikte betrokke was afgewissel met periodes van kort en langer van wapenstilstande. Die oorlog het begin toe [[EdwardEduard III van Engeland]] 'n ''défi'' (oorlogsverklaring) aan die koning van Frankryk [[Filips VI van Valois]] gestuur het. Die [[Verdrag van Picquigny]], wat op [[29 Augustus]] [[1475]] by [[Picquigny]] in [[Picardie]] geteken is dui die amptelike einde van die oorlog aan. Die jaar [[1453]], toe die Engelse uit die hele Frankryk behalwe [[Calais]] verjaag is word ook baie keer as die einde van die oorlog beskou.
 
== Historiese agtergrond ==
 
Die Honderdjarige Oorlog moet as die laaste fase van 'n politieke stryd beskou word wat reeds in [[1066]] met die troonbestyging van [[Willem die Veroweraar]], hertog van [[Normandië]], as heerser oor Engeland 'n aanvang geneem het. Die koning van Engeland het sedertdien oor uitgestrekte besittings in Frankryk beskik en is deur die Franse konings as 'n ongewenste mededinger beskou in hulle pogings om hul magsposisie in die land uit te brei.
 
Tot by die jaar [[1250]] was die meeste Engelse besittings in Frankryk weer onder die gesag van die Franse Kroon - met die uitsondering van die hertogdom [[Akwitanië]] (of [[Gascogne]]), 'n gebied wat destyds groot hoeveelhede wyn (''claret'') na Engeland uitgevoer het. In die 1290's het FilipsFilip die Skone byna daarin geslaag om die Engelse koning Edward[[Eduard I van Engeland]] ook uit hierdie gewes te verdryf en dit by die Franse Kroondomein in te lyf. Die beleid van Filips[[Filip VI van Frankryk]], 'n neef van die Engelse koning EdwardEduard III, het in die 1330's weer eens 'n bedreiging vir die Engelse heerskappy oor die gebied ingehou.
[[beeldLêer:Frankryk 1330.svg|thumb|left|300px|Frankryk in 1330
{{Sleutel|#EA8B9D|Engelse gebied in 1330}}{{Sleutel|#7F9AD7|Koninkryk van Frankryk}}
{{Sleutel|#D7C2D7|Besittings van die Plantagenête in 1180}}]]
]]
Die Honderdjarige Oorlog was dus aanvanklik veral 'n Franse burgeroorlog waarby die Franse koning geprobeer het om van sy belangrikste vasal ontslae te raak. Maar in die [[14de eeu]] het ook ander moondhede by die oorlogsgebeure betrokke geraak. Die Skotte het as gevolg van hulle vryheidsstryd teen Engeland bondgenote van Frankryk geword.
 
Filips VI het dit in [[1334]] duidelik gestel dat 'n skikking met Engeland oor Gascogne net bereik kon word indien dieselfde verdrag ook die regte van die Skotse monarg sou bevestig. EdwardEduard III het op sy beurt geprobeer om die steun van die [[Lae Lande]] vir sy saak te verseker - die Engelse wolembargo teen die Vlaamse stede met hul welvarende lakenbedryf was 'n doeltreffende drukmiddel om van [[Vlaandere]] 'n geallieerde nasie te maak.
 
Maar uiteindelik het in [[1336]] die Franse koning se planne om in Engeland in te val en militêre bystand aan [[Skotland]] te verleen die politieke spanninge verskerp. Die Engelse het die aansienlike Franse Vloot, wat in Franse seehawens langs die [[Engelse Kanaal]] geanker en volgens amptelike bewerings vir 'n [[kruistog]] bestem sou wees, as 'n ernstige bedreiging beskou.
 
EdwardEduard III was vasbeslote om hierdie bedreiging af te weer en het die Engelse parlement oorreed om 'n hoë oorlogsbelasting goed te keur. Met Frankryk se preventiewe inval in Gascogne het die Honderdjarige Oorlog 'n aanvang geneem.
 
In teenstelling met sy voorgangers het EdwardEduard III in sy stryd teen Frankryk oor 'n magtige wapen beskik - sy aanspraak op die Franse troon. Die Capet-dinastie wat die Franse troon sedert die jaar [[987]] in 'n ononderbroke suksessie aan die eersgebore koninklike seuns oorgeërf het, het in [[1328]] onverwags in sy manlike linie uitgesterf. Die drie seuns van Filips die Skone, wat almal as troonopvolgers geregeer het, het sonder kinders gesterf. Die Franse kroon is aan Filips VI van Valois, 'n neef van die laaste drie Capet-heersers (maar ook van EdwardEduard III), oorgedra.
 
Deur sy moeder [[Isabella van Frankryk]] was EdwardEduard III ook die grootseun van Filips die Skone. Maar alhoewel hy in [[1328]] nie in 'n posisie verkeer het om werklik aanspraak op die Franse troon te maak nie (die vroulike vorstelike linie se erfreg is deur die Paryse[[Parys]]e parlement verwerp), het hy in [[1337]], toe Filips Gascogne verbeur verklaar het, sy reg op die Franse troon bevestig. In [[1340]] het EdwardEduard III formeel aanspraak gemaak op die Franse koningstitel en die Franse koninklike simbool, die ''fleur-de-lis'', by sy mantel gevoeg.
 
== Bronne ==