|
'''[[Franse taal|Frans]]''' is een van [[Kanada]] se twee amptelike tale; die ander is Engels (sien [[Kanadese Engels]]). Volgens die sensus van [[2001]] het die aantal Franstaliges buite [[Kanada]] se enige Frankofone provinsie [[Québec (provinsie)|Québec]] toegeneem; tans praat 4,4 persent van die bevolking in die Anglofone provinsies [[Franse taal|Frans]] as hulle huistaal.
==Geskiedenis==
Alhoewel Frans vanaf die [[17de eeu]] die verkeerstaal van [[Nieu-Frankryk]] word, praat die Franse setlaars in die kolonie - met uitsondering van die koloniste wat uit die gebied van [[Île-de-France]] afkomstig is - die dialekte van hulle provinsies ([[Normandië]], [[Bretagne]], [[Poitou]], [[Guyenne]], [[Saintonge]] en [[Aunis]]).
Met die inlywing van Nieu-Frankryk in die Britse Ryk begin die afsonderlike ontwikkeling van die Kanadese Frans, wat ten opsigte van uitspraak en woordeskat talle besonderhede van die 17de eeuse Frans bewaar het, maar ook invloede van sy anglofone omgewing toon.
Die Kanadese omgangstaal verskil soms sterk van dié wat in [[Frankryk]] gepraat word, tog is daar net een Franse standaardtaal. Franstalige televisieprogramme uit Frankryk, Kanada, [[België]] en [[Switserland]] word deur die gemeenskaplike internasionale kanaal TV5 wêreldwyd uitgesaai.
==Québec==
[[Québec (provinsie)|Québec]] is die enige provinsie waar alleenlik Frans die ampstaal is. Sowat 81.,4 persent van die bevolking is Franstalig. Die [[Franse taal|Frans]] van [[Québec (provinsie)|Québec]] toon sommige afwykings aangaande uitspraak en woordeskat, vergeleke met die standaardtaal van die [[Académie française]]. Die Québecois se [[Franse taal|Frans]] is meer of minder 'n weergawe van die taal soos dit in die tydperk van die [[Ancien régime]], voor die [[Franse Rewolusie]] met sy taalstandaardisering op basis van die [[Parys]]e streektaal, in [[Frankryk]] gepraat word. In die algemeen het Europese Franstaliges egter hoegenaamd geen probleem om die [[Franse taal|Frans]] van die provinsie te verstaan nie.
==Atlantiese provinsies==
[[Franse taal|Frans]] is een van die twee ampstale van die provinsie van [[Nouveau-Brunswick]] (Engels: New Brunswick). Die Akadiese dialek van [[Franse taal|Frans]], waaruit die Cajun-Frans van [[Louisiana]] ontwikkel, word in die maritieme provinsies nog steeds gepraat. [[Nouveau-Brunswick]] het die grootste aantal Akadiese Franstaliges en is die enige provinsie wat amptelik tweetalig is. Sowat een derde van sy bevolking praat Frans, en [[Moncton]], [[Nouveau-Brunswick]] is die eerste Kanadese stad wat tweetalig verklaar is. Die [[Franse taal]] in Terre-Neuve ([[Newfoundland]]) is deur uitwissing bedreig.
==Ontario==
[[Franse taal|Frans]] is die moedertaal van sowat 'n half miljoen mense in [[Ontario]], veral in die noordooste en ooste van diie provinsie. Sowat 'n derde van hulle praat [[Franse taal|Frans]] nie meer as hulle huistaal nie.
Alhoewel die provinsie geen amptelike taal het nie, is dit oorwegend Engelstalig. Die owerhede gebruik die [[Franse taal]] sodra daar 'n groot minderheid Franstaliges is, byvoorbeeld in die federale regering.
==Prairie-provinsies==
[[Michif]], 'n unieke taal met elemente van [[Franse taal|Frans]] en die inheemse Cree-taal word deur 'n klein aantal Métis in die provinsie van [[Manitoba]] gepraat. [[Manitoba]] het ook 'n beduidende minderheid Franstaliges in die gebied van [[Saint-Boniface]] naby [[Winnipeg]]. Ook die provinsie van [[Saskatchewan]] het 'n groot Frankofone gemeenskap, die sogenaamde Fransaskois.
==Noordelike gebiede==
| 