Reënwoud: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
No edit summary
JMK (besprekings | bydraes)
taaldetails
Lyn 1:
[[Beeld:Daintree Rainforest.JPG|280px|thumb|right|Die [[Daintree reënwoud]] in [[Queensland]], [[Australië]].]]
[[Beeld:800px-tropical wet forests.png|280px|thumb|right|Algemene verspreiding va tropiese reënwoude.]]
[[Beeld:Temperate rainforest map.svg|280px|thumb|right|Algemene verspreiding van gematigdie.gematigde reënwoude]]
'''Reënwoude''' is [[woud]]e wat gekenmerk word deur ‘n hoë reënval met gedefinieerde minimum normale jaarlikse reënval van tussen 17501 750-20002 000 mm.
[[Beeld:Rainforrest between Kuranda and Cairns, North East Queensland.jpg|280px|thumb|right|Die [[Daintree reënwoud]] naby Cairns, in [[Queensland]], [[Australië]].]]
'''Reënwoude''' is [[woud]]e wat gekenmerk word deur ‘n hoë reënval met gedefinieerde minimum normale jaarlikse reënval van tussen 1750-2000 mm.
 
Reënwoude is die tuiste van twee derdes van alle lewende [[dier]]- en [[plant]][[spesies]] op [[Aarde]]. Daar word geraam dat daar baie honderde spesies plante, insekte en [[mikro-organisme]]s isdaarin voorkom wat steeds nie ontdek is nie.
 
Die ruigtes onder die uitgebreide blaredak se groei word in baie delegrotendeels beperk deur die gebrekkige [[sonlig]] wat op die grond bereikval. Daar word onderskei tussen twee soorte reënwoude:
 
* [[Tropiese reënwoud]]e is woude wat in die [[trope]] voorkom, naby aan die [[Ekwator]] (tussen die [[Kreefskeerkring]] en die [[Steenbokskeerkring]].
Line 13 ⟶ 12:
 
==Grond==
Ten spyte van die digte plantegroei is die [[grondghalte]] dikwels baie swak. Vinnige verval deur [[bakteriebakterië]] voorkom die opeenhoping van [[humus]]. Die konsentrasie van [[yster]] en [[aluminium]][[oksied]] deur die [[lateriet|lateriseringsproses]] geeverskaf aan die [[oxisol]]e ‘n helder rooihelderrooi kleur en produseer ontginbare neerslae soos [[bauxiet]]. Op jonger substrate, veral van [[Vulkaan|vulkaniese]] oorsprong kan die grond betreklik vrugbaar wees.
 
==Invloed op die wêreldwye klimaat==
[[Beeld:Rainforrest between Kuranda and Cairns, North East Queensland.jpg|280px|thumb|right|Die [[Daintree reënwoud]] naby Cairns, in [[Queensland]], [[Australië]].]]
Groot hoeveelhede [[koolstofdioksied]] word deur ‘n natuurlike reënwoud afgeskei en geabsorbeer. Op ‘n wêreldwye skaal is die vloeie in balansgebalanseerd, wat beteken dat ‘n reënwoud ‘n klein impak op die vlakke van koolstofdioksied in die atmosfeer sal hê <ref>http://www.grida.no/CLIMATE/IPCC_TAR/wg1/pdf/TAR-03.PDF</ref> al mag dit dalk ander beduidende klimaatsinvloede hê soos die hersirkulasie van waterdamp en wolkvorming. Daar bestaan vandag nie ‘n enkele reënwoud wat as ongeskonde beskou kan word nie. <ref name = Lewis>Lewis, S.L. , Phillips, O.L., Baker, T.R., Lloyd, J. et al 2004 “Concerted changes in tropical forest structure and dynamics: evidence from 50 South American long-term plots” Phil. Trans. R. Soc. Lond. 359</ref> Mensgedrewe ontbossing speel ‘n beduidende rol in die vrystelling van koolstofdioksied vanafvanuit reënwoude na die atmosfeer,<ref name = Malhi> Malhi, Y and Grace, J. 2000 " Tropical forests and atmospheric carbon dioxide”, Tree 15</ref> maar ook natuurlike prosesse soos droogte wat boomsterftes totten gevoggevolg het.<ref>[http://www.theage.com.au/articles/2004/03/06/1078464675256.html?from=storyrhs Drought may turn forests into carbon producers - Science - www.theage.com.au]</ref> Daar word geglo dat hierdie droogtes opsigself ‘n groot bydrae gemaak het tot klimaatsverandering. Sommige klimaatmodelle neem interaksie met plantegroei in ag en voorspel ‘n groot verlies van Amasone -reënwoude as gevolg vanweens droogte rondom 2050 met die gevolglike versnelde verhoging in koolstofdioksiedvlakke.<ref>http://www.metoffice.gov.uk/research/hadleycentre/pubs/HCTN/HCTN_42.pdf</ref>
 
==Ontbossing==
[[Beeld:Amazonie deforestation.jpg|thumb|right|200px|Ontbossing van die Amasone reënwoud soos gesien vanuit ‘n satelliet]]
[[Tropiese reënwoud|Tropiese-]] en [[gematigde reënwoud]]e is blootgestel aan grootskaalse houtkappery en ontbossing vir landboudoeleindes deur die loop van die 20<sup>ste</sup> eeu blootgestel aan grootskaalse houtkappery en ontbossing vir landboudoeleindes. Hierdie praktyke veroorsaak dat die oppervlakte van die aarde wat met reënwoude bedek is, issteeds vinnig besig om af te neemafneem. Bioloë beraam dat ‘n groot aantal spesies elke jaar tot uitwissing gedryf word vanweë habitatsverwydering. Beskerming en hergenerasie van die reënwoude is ‘n sleuteldoelwit van baie omgewingsorganisasies.
 
‘n Ander faktor wat lei tot die verlies van reënwoude is die uitbreiding van menslike nedersettings. Kusstrook reënwoude van oostelike [[Australië]] is deesdae baie skaars vanweë ontwikkelinge langs die kusgebiede om aan die groot aanvraag te voldoen.
 
Omtrent die helfte van die wêreld se tropiese reënwoude, sowat 750 tot 800 miljoen hektaar van die oorspronklike 1,5 tot 1,6 miljard hektaar wat die aarde eens bedek het is reeds vernietig.
 
 
 
==Verwysings==
Line 32 ⟶ 30:
 
===Algemene verwysings===
* Richards, P. W. (1996). ''The tropical rain forest''. 2nd2de eduitgawe. Cambridge University Press ISBN 0-521-42194-2
* Whitmore, T. C. (1998) ''An introduction to tropical rain forests''. 2nd2de eduitgawe. Oxford University Press. ISBN 0-19-850147-1
* Butler, R. A. (2005) ''A Place Out of Time: Tropical Rainforests and the Perils They Face''. PublishedAanlyn onlinegepubliseer: [http://rainforests.mongabay.com rainforests.mongabay.com]
 
==Eksterne skakels==
* [http://www.rainforestportal.org/ Rainforest Portal]
* [http://www.ran.org Rainforest Action Network]
* [http://www.un.org/esa/forests UnitedVerenigde NationsNasies Forumse onforum Forestsvir woude]
* [http://www.rainforestcoalition.org/eng/ The Coalition for Rainforest Nations]