Roek: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
k r2.7.2) (robot Bygevoeg: ku:Qirika reş, sq:Korbi sqepbardhë
JMK (besprekings | bydraes)
taalsorg, skakel
Lyn 21:
 
== Uiterlik ==
Die roek is byna net so groot soos 'n kraai, omtrent 46 &nbsp;cm lank. Sy veredos is swart met 'n blouerige metaalglans. Sy snawel is ook swart, ietwat na onder gebuig en is slanker as dié van die kraai. SoosNamate die voël ouer wordverouder, word sy snawelbasis kaal en word die onderliggende grys vel sigbaarblootgestel. Die bo-bene is, anders as by kraaie, met swart vere bedek. Hierdie 'broek' maak ook jong roeke (jonger as agt maande), wat nog geen ligte snawelbasis het nie, in die veld herkenbaar. Beide geslagte is eenders geveerd en ewe groot. Die vlug van die roek kan van die kraai s’n onderskei word deur 'n ietwat langer eniewat dieper ingesnede vlerkslag<!--onseker van vertaling--> die vlug maak, 'n (ietwateffens gerieflikergemakliker indruk)<!--onsekervlugpatroon vanen vertaling-->,merkbaar dievinniger vlerkslag is ietwat vinnigervlerkslae. Die roek kan luidrugtig wees en beskik oor 'n groot aantal geluide, waarvan sommige 'n sterk ooreenkoms hettoon met dié van die kraai.
 
== Lewenswyse ==
Lyn 30:
 
== Habitat ==
Die leefgebied van die roek is oop akker- en weivelde, afgewissel met bome, bossies, boomlanings en heinings . Die voëls aard goed in beboude- en bewerkte gebiede, mits hulle nie verjaag word nie. Veral die aanwesigheid van akkers is gunstig. Hulle word nie afgeskrik deur die nabyheid van mense nie. 'n Groot en luidrugtige roekkolonie in die buurt kan baie lastig wees, met die voëls se mis op die strate en voertuie. In sommige groot stede is daar groot oorwinteringsplekke, (byvoorbeelbyvoorbeeld in Wene, sirkamet sowat &nbsp;25,&nbsp;000 eksemplare)indiwidue. Sulke verstedelikte populasies pas hulle gedrag aan, en wei dikwels op straat, waar hulle baie minder sku raak, en net 'n paar meter wegvlieg as hulle versteur word. Roeke is baie gebiedsgebonde.
 
== Voedsel ==
[[Lêer:Wikiroek.jpg|250px|thumb|left|Roek, let op die kale snawelbasis]]''
Roeke is net soos ander kraaisoorte omnifore[[Omnivoor|omnivore]]. Hulle verkies vleiskos soos reënwurms, slakke, insekte, veral (ritnaalde<!--papies?-->die larwes van [[kniptor]]re)<!--onseker van vertaling--> maar plantaardige kos maak ongeveer 60% van hulle dieëtdieet uit. Ook 'n muisie word nie versmaai nie. Die plantaardige voedsel bestaan veral uit allerlei sade. Ook word wel (note)<!--onseker van vertaling-->neute en akkers gevreet, naas vrugte soos kersies en pruime. Die jonges word hoofsaaklik met vleiskos gevoer.
 
== Vreetgewoontes ==
Roeke loop met huppelspronge en lang treë op die grond op soek na kos, waartydens die snawel gebruik word om mee te voel, te pik, te grawe en te gryp. Die voedsel word veral opdeur sig<!--onseker van vertaling--> gevangopgespoor. Soms word sonneblomsaad vanaf die blomkop of mieliepitte vanaf die stronkstronke gepik. Daar is 'n daaglikse variasie in die vreetgedrag, waarby soggens dikwels dieopenlike (virprooi die grype liggende buitgesoek word gepak),<!--onseker van vertaling--> watterwyl smiddags dieper gegrawe word en later stukke terrein min of meer stelselmatig deursoekgefynkam word.<!--onseker van vertaling-->
 
== Algemene gedrag ==
Ongeveer ‘n uur voor sonop raak die voëls aktief en bly tot baie laat besig,. inIn die winter is hulle selfs tot 8 uur die aand op soek na kos. Roeke leef die gehelehele jaar in groepe, broei in soms baie groot kolonies en slaap saam in boomslaapplekke. Daar is 'n verskeidenheid groepsgedragtevan groepsgedrag. Op die grond stap die roek met statige treë of met sprongetjies, in die lug vlieg hulle met kragtige vlerkslae en taamlike lang sweeftogte. In die voorjaar sien ‘n mens dikwels akrobatiese lugtoertjies. Speletjies met maats word gereeld gesien, soos om goedobjekte te laat val en dit weer te vang, of saam op 'n tak te sit teen wieg. Pare begroet mekaar met 'n soort paradederingparadering, waartydens die vlerke opgelig word. Tydens die ([[balts]]) <!--onseker van bedoeling-->hofmakery vind daar ‘n wedersydse vere-tooiingveretooiing plaas, kos-uitruiling, en lang (baltsroepduette)<!--onseker van bedoeling-->hofmaakduette waarby die pare wat apart van die ander met breedgespreide sterte langsnewens mekaar sit. Dit kom dikwels voor dat (kauwe)<!--onsekerkerkkraaie van bedoeling--> sighulle by die kolonies en oorwinteringsswerms van roeke aansluit; ook kraaie doen dit soms. Roeke is net soos ander kraaiagtiges baie nuuskierig en kan gou kunsies aanleer.
 
== Trekgedrag ==
Lyn 46:
 
== Voortplanting en broedsorg ==
[[Lêer:wikiroekenkolonie.jpg|250px|thumb|Deel van roekekolonie langs die A50 ten noordebenoorde van Apeldoorn (Nederland)]]''
Roeke is geslagsryp aan die einde van hulle tweede jaar. Hulle vorm lewenslange pare. Nesbou begin vroeg in Maart, meestal in die top van 'n hoë, blaarryke [[loofboom|boom]]. Die neste is dig op mekaar gebou, maar meestal nie nader as 'n meter aan mekaar nie. Soms word neste wel op die grond, op geboue of op bruê gemaak, maar dit is seldsaam. Die nes word deur beide geslagte gemaak, is stewig aanmekaar gesitaanmekaargesit van dun buigbare takkies en word van binne met verskillende materiale uitgevoer. Dikwels word daar materiaal van buurneste of uit naburige kolonies geroof. Die legsel bestaan uit 3 tot 6, soms 9 grysgroen, onduidelik gevlekte eiers, en word deur die wyfie binne 16 tot 19 dae uitgebroei. Sy word in daardie tyd deur die mannetjie gevoer. Die kuikens bly ongeveer 'n maand in die nes, in die eerste tien dae gevoer deur die mannetjie, daarna deur beide ouers. Na die nesverlating word die kuikens nog 'n rukkie deur die ouers versorg waarna hulle aansluit by 'n groep tydgenote en in die nabye omgewing op verkenningstogte gaan. In hierdie jeuggroepe vind dan ook na ongeveer 'n jaar paarvorming plaas. Meestal word daar in 'n jaar maar 'n enkele broeisel uitgebroei tensy daar vroër ‘n broeiselverlies was.
== Die roekgetalle ==
Die getalle van die roekbevolking staan in noue verband met die handelinghandelinge van die mens. Die bewerking van landbougrond het ‘n positiewe invloed, en jagmaking deur die mens het ‘n negatiewe invloed op die roekgetalle. Vir akkerbou, kan die roek eerder as 'n nuttige as 'n skadelike voël beskou word. In die stad is hulle egter soms ‘n baie groot oorlas met hulle soms massalemassiewe kolonies. Daar is vroër baie jag gemaakjaggemaak op die roeke. <!--In Nederland is die roek nogsteeds algemeen en is byvoorbeelbyvoorbeeld in die oostenooste van die land 'n daaglikse verskyningverskynsel.-->
 
== Literatuur ==