Catharina van Aragon: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
England -> Engeland
Paar tikfoue
Lyn 50:
|20 =
}}
'''Catharina van Aragon''' ([[Spaans]]: Catalina de Aragón, [[Engels]]: Catherine of Aragon; 16 Desember 1485 – 7 Januarie 1536), ook bekend as '''Katherine''' of '''Katharine''', was die eerste vrou van [[Hendrik VIII van Engeland]] en voor dit die vrou van sy oudste broer, [[Arthur, Prins van Wallis]]. In 1507 was sy die ambassdeurambassadeur vir die [[Spanje|Spaanse hof]] in [[Engeland]] toe haar pa niemand anders gehad het nie – sy was dus die eerste vroulike ambassadeur in die geskiedenis van [[Europa]].<ref>''The Six Wives of Henry&nbsp;VIII'' deur Alison Weir. Bl. 59</ref> Sy was ook ses maande lank die regent van Engeland terwyl Hendrik in [[Frankryk]] was. Sy het opdrag gegee vir die skryf van die omstrede boek ''The Education of Christian Women'' deur Juan Luis Vives, wat beweer het vroue het die reg op ’n opvoeding, en dit is aan haar opgedra. Sy het so ’n indruk op mense gemaak dat selfs haar vyand [[Thomas Cromwell]] gesê het as dit nie vir haar geslag was nie, sou sy alle helde van die geskiedenis opdraand gegee het.<ref>Eustace Chapuys, Keiserlike ambassadeur, 1533-staatsdokumente, Spaans, IV, ii, 737</ref>
 
Op driejarige ouderdom is Catharina as vrou belowe aan prins Arthur, die erfgenaam van die Engelse troon. Hulle is in 1501 getroud, maar Arthur het vyf maande later gesterf. Catharina is toe in 1509 getroud met Arthur se jonger broer, wat koning Hendrik VIII geword het. Teen 1525 was Hendrik smoorverlief op sy minnares [[Anna Boleyn]] en ontevrede met sy huwelik omdat Catharina nie vir hom ’n seun gegee het nie. Hendrik se opvolger was dus in dié stadium sy dogter, [[Maria I van Engeland|Maria]], in ’n tyd toe dit ongehoord was dat ’n vrou die troon bestyg. Hy wou sy huwelik nietig laat verklaar en dit het eindelik gelei tot die breuk tussen Engeland en die [[Rooms-Katolieke Kerk]]. Toe [[pous Clemens VII]] weier om die huwelik nietig te verklaar, het Hendrik self beheer oor kerksake in Engeland geneem. In 1533 is sy huwelik nietig verklaar deur [[Thomas Cranmer]], die biskop van Kantelberg (Canterbury), sonder om die pous te raadplaag.
 
Catharina het geweier om Hendrik te aanvaar as die hoof van die Anglikaanse Kerk en het haarself as Hendrik se wettige vrou beskou tot met haar dood. Sy het die res van haar lewe in [[Kimbolton-kasteel]] in [[Cambridgeshire]] gewoon en is op 7 Januarie 1536 daar oorlede.
Lyn 62:
Catharina is opgevoed in godsdiens, klassieke letterkunde, Latynse geskiedenis, die reg, wapenkunde en familiegeskiedenis. Sy het [[Spaans]], [[Latyn]], [[Frans]] en [[Grieks]] gepraat. Sy is ook opgelei in huishouding, naaldwerk, borduurwerk, musiek en dans.<ref>Weir, p.20</ref>
 
Op ’n jong ouderdom is Catharina beskou as ’n geskikte vrou vir [[Arthur, Prins van Wallis]], die oudste seun van [[Hendrik VII van Engeland]], vanweë die Engelse afkoms van haar ma. Catharina het eintlik ’n groter aanspraak op die Engelse troon gehad as Hendrik VII self, omdat sy van Jan van Gent se eerste twee vroue afgestam het, terwyl Hendrik ’n afstammeling was van Gent se derde vrou, wie se kinders buite-egtelik gebore is en eers wettig verklaar is nadat hulle getrou het. Hulle het egter steeds geen aanspraak op die troon gehad nie, hoewel dié verbod in latere generasies geïgnoreer is. Om dié rede is die [[Huis van Tudor|Tudor-monargie]] nie deur alle Europese koninkryke aanvaar nie.
 
Die huwelik tussen Arthur en Catharina is dus beskou as ’n wettiging van die Huis van Tudor in die oë van die Europese koninklikes asook die versterking van die Tudors se aanspraak op die Engelse troon deur Catharina se afstammelinge. Die twee is op 19 Mei 1499 met die handskoen getroud en het in Latyn gekorrespondeer tot Arthur 15 geword het en daar besluit is hy is oud genoeg om te trou.
Lyn 80:
Teen die tyd dat Hendrik van Frankryk af teruggekom het, het Catharina nog ’n seun verloor. Hy is óf doodgebore óf kort ná sy geboorte dood. In Desember 1514 het sy nog ’n seun, Hendrik, gehad wat kort ná sy geboorte dood is. Op 18 Februarie 1516 is ’n gesonde dogter gebore. Sy is [[Maria I van Engeland|Maria]] gedoop. In 1518 het Catharina die laaste keer verwag. Sy het op 10 November die lewe aan ’n dogter geskenk, maar die baba is kort daarna oorlede. Catharina was altesaam ses keer swanger.
 
Catharina se belangstelling in godsdiens en akademie het gegroei namate sy ouer geword het. Sy het haar kennis voortdurend uitgebrei en haar dogter opgelei. Opvoeding onder vroue het gewild geword, deeldeels danksy Catharina se invloed. Sy het ook groot bedrae aan verskeie kolleges geskenk. Hendrik het egter steeds gedink ’n manlike erfgenaam is noodsaaklik, veral omdat die Tudor-monargie nog jonk was en sy geldigheid soms bevraagteken is.
 
==Die koning se obsessie==
{{henvrou}}
In 1525 het Hendrik verlief geraak op [[Anna Boleyn]], ’n diensmeisie van die koningin, en hy het haar die hof begin maak.<ref>Scarisbrick, p.154.</ref> Teen dié tyd kon Catharina nie meer kinders hê nie. Hendrik het geglo sy huwelik is vervloek en het antwoorde in die [[Bybel]] gesoek. Hy het die vers in Levitikus geïnterpreteer dat wanneer ’n man met sy broer se weduwee trou, hulle kinderloos sal wees. Hy het dus geglo hul huwelik was verkeerd in God se oë. Hy het ook besluit pous Julius het nie destyds die reg gehad om die teksvers ongeldig te verklaar nie. Dit is heel moontlik dat sy begeerte om ’n seun te hê, die eintlike rede vir sy ommekeer was. Voor Hendrik se pa koning geword het, was Engeland betrokke in die [[Oorlog van die Rose]] weens die aanspraak van verskeie mense op die troon en hy wou ’n soortgelyke situasie ná sy dood voorkom.<ref>Lacey, p.70.</ref>
 
Dit het gou sy allesoorheersende begeerte geword om die huwelik nietig te laat verklaar.<ref>Brigden, p.114.</ref> Catharina het geweier om stilweg in ’n klooster te gaan bly en daarop aangedring dat sy die koning se "ware en wettige" vrou was.<ref>Farquhar, Michael (2001). ''A Treasure of Royal Scandals'', bl. 61. Penguin Books, New York. ISBN 0-7394-2025-9.</ref> Die koning se sekretaris is na [[pous Clemens VII]] gestuur in die hoop dat hy die uitspraak van pous Julius II sou veroordeel en die huwelik nietig sou verklaar. Die pous was egter in daardie stadium die gevangene van [[Karel V van die Heilige Romeinse Ryk]], die neef van Catharina.<ref>Morris, p. 166.</ref> Die pous het Hendrik verbied om weer te trou tot daar ’n besluit in Rome geneem is en nie in Engeland nie. ’n Jaar later, in 1531, is Catharina uit die paleis gestuur en haar kamers aan Anna gegee.
Lyn 98:
Catharina het daarna in [[Kimbolton-kasteel]] in [[Cambridgeshire]] gaan woon. Sy het net in een vertrek gebly, wat sy net vir kerkdienste verlaat het en het voortdurend gevas. Sy kon nou en dan besoekers ontvang, maar is verbied om haar dogter, Maria, te sien. Hendrik het Catharina en Maria beter blyplek aangebied asook die reg om mekaar te sien as hulle Anna as die nuwe koningin aanvaar, maar albei het geweier.
 
Catharina is op 7 Januarie 1536 daar oorlede. Hendrik en Anna het die volgende dag, nadat hulle die nuus gekry het, geel gedra. Dit is op verkillende manier geïnterpreteer. Geel was in Engeland die kleur van vreugde is dit is deur baie beskou as blydskap oor Catharina se dood.<ref>Warnicke, p. 188.</ref> Ander het gemeen dit was uit respek vir Catharina omdat geel in Spanje die kleur van rou is. Op die dag van haar begrafnis het Anna, wat ’n seun verwag het, ’n miskraam gehad. Dit was een van die faktore wat later gelei het tot haar teregstelling ’n paar maande later.
 
Nadat gevind is dat daar ’n swart groeisel aan Catharina se hart was, was daar gerugte dat Hendrik of Anna, of albei, Catharina laat vergiftig het.<ref>Lofts, p.139.</ref> Moderne mediese kenners meen egter dit was die gevolg van kanker, iets wat nie in daardie tyd verstaan is nie.
Lyn 115:
|Doodgebore seun||c. Oktober 1513 ||c. Oktober 1513
|-
|Hendrik|| DecemberDesember 1514||DecemberDesember 1514
|-
|[[Maria I van Engeland|Maria]]||18 Februarie 1516||17 November 1558