Ambrose Lomax: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Morne (besprekings | bydraes)
No edit summary
Morne (besprekings | bydraes)
No edit summary
Lyn 2:
'''Ambrose Lomax''' (Lichfield, [[Engeland]], [[15 Augustus]] [[1867]] - [[Adelaide]], [[20 Januarie]] [[1943]]) was 'n Suid-Afrikaanse fotograaf en apteker van Britse herkoms.
 
==Agtergrond==
Hy was die seun van Arthur Lomax, die landelike deken van [[Cradock]] en Anglikaanse predikant van [[Steynsburg]]. Hy het saam met sy ouers na Suid-Afrika gekom toe hy nog 'n klein seuntjie was. Hy gaan in [[Kaapland]] skool en begin daarna sy vakleerlingskap by die aptekersfirma Mager en March op [[Queenstown]]. Hy kwalifiseer op 21-jarige leeftyd en doen eers 'n bietjie afloswerk op [[Aliwal-Noord]] en vestig hom op [[Molteno]], waar hy sy eie sakeonderneming en fotografiese ateljee begin. Sy fotografiese afdeling het bekend gestaan as "The Rembrandt Studio". Die geboutjie wat hy opgerig het, staan nog en was later jare weer 'n apteek, wat intussen ook gesluit het. Lomax was van 1894 tot 1909 op Molteno.
 
==Apteker==
Lomax stel belang in boererate en gebruik dié resepte vir medisyne. Met die oprigting van Molteno se kloktoring in 1903 laat hy dit as sy handelsmerk registreer. Sy Kloktoringsalf en Zinkpyn Specific word landswyd bekend. Die toekoms van Molteno begin egter so onseker lyk toe die laegraadse steenkool wat in die Stormberge ontdek is, nie meer winsgewend ontgin kon word nie en beter steenskool uit [[Transvaal]] na [[Kaapland]] gebring is, dat Lomax in 1909 na [[Adelaide]] verhuis, waar hy 'n nuwe sakeonderneming begin. Daar het veral fotografiese werk hom weer welvarend gemaak. Ná sy dood word die firma deur sy oudste seun oorgeneem en met die hulp van een van sy susters uitgebou sodat A. Lomax (Edms.) Bpk. later jare 'n groot en bekende firma word wat slegs boererate by die vervaardiging van medisyne gebruik.
 
==Fotograaf==
Lomax was ook bekend vir die hoë gehalte van sy foto's en het 'n waardevolle fotografiese beeld van Molteno en sy mense geskep. Hy was wetenskaplik maar ook kunssinnig; slegs die beste lense is gebruik en hy het 'n fyn aanvoeling gehad vir komposisie, tekstuur en lig-effekte. Tydens die [[Anglo-Boereoorlog]] neem hy honderde foto's van Britse soldate en militêre onderwerpe. Sy versameling negatiewe is in 1960 ontdek toe sy ou fotografiese ateljee op [[Molteno]] deur 'n nuwe aptekersfirma oorgeneem is. Sowat 1 400 studies is ontdek. Dit bied 'n aangrypende beeld van Suid-Afrikaners aan die einde van die 19de eeu en die begin van die 20ste eeu.
 
Hy was 'n aantreklike man met blink oë en 'n groot snor, gewoonlik geklee in 'n tweedpak met 'n paisleydas. Kenmerkend van hom was sy swygsaamheid, want tensy dit nodig was, het hy nooit gepraat nie. Sy enigste tydverdryf was gholf.
Line 12 ⟶ 15:
Hy trou op [[5 Mei]] [[1904]] met Ellen Augusta Dodd, dogter van eerw. Douglas Dodd van [[Molteno]]. Van hul agt kinders het drie seuns as geneesheer en 'n vierde as apteker gekwalifiseer. Lomax ase broer [[John Lomax]].
 
==Molteno se uitvoerprodukte==
==Bekende uitvoerprodukte==
''[[Die Burger]]'' berig op [[21 Julie]] [[2001]] as volg oor twee van Molteno se bekende uitvoerprodukte: "Twee handelsname wat Molteno op die internasionale landkaart geplaas het, is die Kloktoring Medisyne-reeks en die bekende Ouma Beskuit waarvan daar na raming 1 000 miljoen per jaar geëet word. Die eerste baksel Ouma Beskuit is in die winter van 1939 op die plaas Friedenheim net buite die dorp gebak. Daar word vertel dat die destydse AGS-pastoor op 'n dag - op die hoogtepunt van die depressie - na die Bybelstorie oor 'talente' verwys het en toe aan elk van sy vrouelidmate 'n halfkroon (25c) gegee het om mee te gaan woeker. Mev. Nannie (Ouma) Greyvensteyn het toe bestanddele vir beskuit gekoop en die eerste baksel uit die oond van die houtstoof op Friedenheim was die voorloper van 'n produk wat vandag na verskeie lande toe uitgevoer word. Met 140 werknemers is die beskuitfabriek net buite Molteno die grootste werkverskaffer in die omgewing.
 
"Die eerste medisyne in die bekende Kloktoringreeks was 'n hoesmiddel, Borstol, wat die plaaslike apteker, mnr. [[Ambrose Lomax]], in die winter van 1894 vir die mense van Molteno gemaak het. Gedurende die Groot Griep (1918) het Borstol 'n huismiddel geword. Salf en 'n senupynmiddel is later by die reeks gevoeg. Lomax het die kloktoring op Molteno gekies as kenteken vir sy medisyne. Dié toring - vandag 'n nasionale gedenkwaardigheid - is in 1903 ter ere van Koningin Victoria opgerig. Besoekers aan Molteno besoek ook graag die Johannes Meintjies-kunsgallery by die plaaslike hoërskool terwyl damfeeste by die dorpsdam ook baie gewild is. Winterbesoekers moet onthou, die Buffelsfontein-weerstasie, waar die koudste temperature in die land elke winter aangeteken word, is in dié omgewing geleë!"
 
==Fotogalery==
<gallery>
 
Line 20 ⟶ 30:
==Bronne==
*De Kock, W.J. 1968. ''Suid-Afrikaanse Biografiese Woordeboek''. Pretoria: Nasionale Raad vir Sosiale Navorsing, Departement van Hoër Onderwys.
* Meintjes, Johannes. 1964. ''Portret van 'n Suid-Afrikaanse Dorp deur A. Lomax''. Molteno: Bamboesberg-Uitgewers.
*[http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2001/07/21/3/17.html ''Die Burger'', 21 Julie 2001, berig oor Molteno se aantreklikhede.
 
{{DEFAULTSORT:Lomax, Ambrose}}
[[Kategorie:Suid-Afrikaanse fotograwe]]