Wysiging soos op 12:39, 12 April 2012 wysig 217.100.179.78 (besprekings) Vervang bladsyinhoud met 'wat is er nou !!! hier valt niks te zien' ← Ouer wysiging		Wysiging soos op 13:59, 12 April 2012 wysig maak ongedaan 41.240.210.88 (besprekings) Rol vandalisme terug Nuwer wysiging →
Lyn 1: '''Meteorologie''' of '''weerkunde''' is die [[wetenskap\|wetenskaplike ondersoek]] van die [[Aarde]] se [[atmosfeer]] wat fokus op [[weer]]prosesse en weervoorspelling. Meteorologiese verskynsels is waarneembare gebeure wat verlig en verduidelik word deur die wetenskap van meteorologie. Hierdie gebeure word beïnvloed deur die veranderlikes wat bestaan in die Aarde se atmosfeer; hierdie is [[temperatuur]], [[lugdruk]], [[waterdamp]], die gradiënte en interaksies van elke veranderlike, asook hoe hulle met verloop van tyd verander. Die groot meerderheid van die Aarde se waargenome weer is in die [[troposfeer]] te vinde. ~~wat is er nou !!! hier valt niks te zien~~ Meteorologie, [[klimatologie]], [[atmosferiese fisika]] en [[atmosferiese chemie]] is disiplines binne die [[atmosferiese wetenskappe]]. == Geskiedenis van meteorologie == <small>''Verwys ook na die [[Kronologie van meteorologie]]''</small> Die term ''meteorologie'' dateer terug na die boek ''Meteorologica'' (sowat [[340 v.C.]]) deur [[Aristoteles]], wat waarnemings met spekulasie gekombineer het as die oorsprong van hemelgebeurtenisse. Die [[Griekse taal\|Griekse]] woord ''meteoron'' verwys na dinge "hoog in die lug", oftewel tussen die Aarde en die sterreryk, terwyl ''logos'' "studie" beteken. 'n Soortgelyke werk, genaamd die "Boek van Tekens", is deur [[Theophrastus]], een van sy studente, gepubliseer, wat meer op weervoorspelling deur die interpretasie van hemelgebeurtenisse, soos 'n [[ligkrans]] rondom die maan, gefokus het, sonder om verduidelikings te soek. Verdere vooruitgang in die meteorologiese veld moes wag todat meer akkurate instrumente beskikbaar geraak het. [[Galileo Galilei]] het 'n [[termometer]] in die [[1500s]] gebou, gevolg deur [[Torricelli]] se uitvinding van die [[barometer]] in [[1643]]. Die afhanklikheid van [[atmosferiese druk]] op hoogte is eerste deur [[Blaise Pascal]] en [[René Descartes]] getoon. Die [[anemometer]] vir die meet van [[windspoed]] is in [[1667]] deur [[Robert Hooke]] gebou, terwyl [[Horace de Saussure]] hierdie lys van die mees belangrike meteorologiese instrumente voltooi deur in [[1780]] die haar-[[higrometer]], wat [[humiditeit]] meet, te bou. Ander belangrike gebeure wat gewoonlik as deel van die vooruitgang van [[fisika]] beskou word, was [[Robert Boyle]] se navorsing oor die verwantskap tussen 'n gas se [[volume]] en [[druk]], wat on sy beurt gelei het na [[termodinamika]], en [[Benjamin Franklin]] se vlieëreksperimente met [[weerlig]]. Die eerste feitelik korrekte verduideliking van atmosferiese sirkulasie was die [[1735]] bestudering van die [[Handelswind]]e deur [[George Hadley]]. <!-- ?? "which gave rise to calling the [[tropical]] cell of [[zonal mean]] atmospheric circulation the "[[Hadley cell]]"" --> In [[1835]] besef [[Gaspard-Gustave Coriolis]] dat die [[rotasie]] van die Aarde 'n [[snelheid]]safhanklike [[corioliseffek\|krag]] op liggame in die [[verwysingsraamwerk]] van 'n nie-roterende Aarde uitoefen. [[Sinopties]]e weerobservasies was steeds belemmer deur die probleme om sekere weereienskappe soos [[wolk]]e of [[wind]] te klassifiseer. Hierdie probleem is opgelos toe [[Luke Howard]] en [[Francis Beaufort]] hulle klassifikasiestelsels vir wolke ([[1803]]) en windspoed ([[1806]]) respektiewelik ontwikkel het. Die werklike draaipunt was die uitvindsel van die [[telegraaf]] in [[1843]], wat die uitruil van weerinligting met ongekende spoed moontlik gemaak het. Vroeg in die [[20ste eeu]] is teoretiese studie van atmosferiese gebeurtenisse gewoonlik analities gedoen; dit wil sê, deur die vloei-dinamiese vergelykings vir atmosferiese vloei te neem, hulle te vereenvoudig deur kleinere terme uit te laat, en vir oplossings vir hierdie vergelykings te soek. Byvoorbeeld, [[Vilhelm Bjerknes]] het die model ontwikkel wat die opwek, versterk en uiteindelike wegsterf (die [[lewensiklus]]) van <!-- ?? "[[midlatitude]]" --> [[siklone]] verduidelik, en die idee ontwikkel van [[front (meteorologie)\|fronte]], wat skerp-gedefinieerde skeidings tussen lugmassas is. Beginnende in die [[1950]]s het [[numeries]]e eksperimente met rekenaars moontlik geword. Die eerste weervoorspellings wat só afgelei is het [[barotropies]]e (wat 'n enkele vertikale vlak beteken) modelle gebruik, en kon suksesvol die grootskaalse beweging van <!-- ?? midlatitude --> [[Rossbygolf\|Rossbygolwe]], wat die patroon van [[atmosferiese lae]] en [[atmosferiese hoë]] is, voorspel. In die [[1960s]] word die [[chaoties]]e natuur van die atmosfeer vir die eerste keer deur [[Edward Lorenz]] verstaan, wat die veld van [[chaosteorie]] begin het. Die wiskundige vooruitgang wat hier gemaak is het later teruggefilter na meteorologie, en het dit moontlik gemaak om die beperkings van [[voorspelbaarheid]] inherent aan atmosferiese modellering te kan beskryf. Dit is bekend as die [[skoenlappereffek]], omdat die groei van versteurings oor tyd beteken dat selfs iets so klein as die vlerkklap van 'n skoenlapper later groot versteurings elders kan teweegbring. In [[1960]], met die lansering van [[TIROS-1]], die eerste suksesvolle [[weersatelliet]], is 'n nuwe era begin waar weerinligting wêreldwyd beskikbaar raak. Weersatelliete, tesame met meer algemene Aarde-waarnemende satelliete, wat op verskeie hoogtes om die aarde wentel is deesdae 'n onontbeerlike instrument waarmee vele verskynsels, van veldbrande tot [[El Niño]], mee bestudeer kan word. In onlangse jare is [[klimaatmodel]]le ontwikkel wat 'n resolusie soortgelyk aan ouer weervoorspellingsmodelle lewer. Hierdie modelle word gebruik om langtermyn [[klimaat]]verskuiwings te ondersoek, soos die effek wat [[kweekhuisgas]]se mag hê. == Weer-verwante skakels == ''[http://www.weather.org/ Weather.org] het baie gratis hulpmiddels.'' ''[http://australiasevereweather.com/photography/ Australia Severe Weather] het 'n verreikende fotoversameling oor weerverskynsels.'' ''[http://amsglossary.allenpress.com/glossary Glossary of Meteorology from the American Meterological Society], 'n uitstekende verwysing van terme, vergelykings en konsepte vir die amateurleser.'' ''[http://www.storm2k.org/ Storm2k.org] 'n Uitstekende interaktiewe bron van huidige weer en weeronderwerpe.'' [[Kategorie:Meteorologie]] [[Kategorie:Onderwerplyste]] [[als:Meteorologie]] [[an:Meteorolochía]] [[ar:علم الطقس]] [[ast:Meteoroloxía]] [[az:Meteorologiya]] [[bar:Meteorologie]] [[bat-smg:Meteuoruoluogėjė]] [[be:Метэаралогія]] [[be-x-old:Мэтэаралёгія]] [[bg:Метеорология]] [[bn:আবহাওয়াবিদ]] [[bo:གནམ་གཤིས་རིག་པ།]] [[bs:Meteorologija]] [[ca:Meteorologia]] [[cs:Meteorologie]] [[cy:Meteoroleg]] [[da:Meteorologi]] [[de:Meteorologie]] [[el:Μετεωρολογία]] [[en:Meteorology]] [[eo:Meteologio]] [[es:Meteorología]] [[et:Meteoroloogia]] [[eu:Meteorologia]] [[ext:Meteorologia]] [[fa:هواشناسی]] [[fi:Meteorologia]] [[fiu-vro:Meteoroloogia]] [[fr:Météorologie]] [[frr:Wääderkunde]] [[fy:Waarkunde]] [[gd:Sgoil-aimsir]] [[gl:Meteoroloxía]] [[he:מטאורולוגיה]] [[hi:मौसम विज्ञान]] [[hr:Meteorologija]] [[ht:Meteyoloji]] [[hu:Meteorológia]] [[ia:Meteorologia]] [[id:Meteorologi]] [[ie:Meteorologie]] [[io:Meteorologio]] [[is:Veðurfræði]] [[it:Meteorologia]] [[ja:気象学]] [[jbo:timske]] [[ka:მეტეოროლოგია]] [[kk:Метеорология]] [[ko:기상학]] [[la:Meteorologia]] [[lad:Meteorolojiya]] [[lb:Meteorologie]] [[li:Meteorologie]] [[lmo:Meteurulugía]] [[ln:Meteyó]] [[lt:Meteorologija]] [[lv:Meteoroloģija]] [[ml:അന്തരീക്ഷവിജ്ഞാനം]] [[mr:हवामानशास्त्र]] [[ms:Meteorologi]] [[mwl:Meteorologie]] [[nl:Meteorologie]] [[nn:Meteorologi]] [[no:Meteorologi]] [[nrm:Scienche du temps]] [[pl:Meteorologia]] [[pt:Meteorologia]] [[qu:Mit'a yachay]] [[ro:Meteorologie]] [[ru:Метеорология]] [[scn:Mitiuruluggìa]] [[sh:Meteorologija]] [[simple:Meteorology]] [[sk:Meteorológia]] [[sl:Meteorologija]] [[sq:Meteorologjia]] [[sr:Метеорологија]] [[sv:Meteorologi]] [[sw:Metorolojia]] [[tg:Ҳавошиносӣ]] [[th:อุตุนิยมวิทยา]] [[tl:Meteorolohiya]] [[tr:Meteoroloji]] [[uk:Метеорологія]] [[vec:Meteorołogia]] [[vi:Khí tượng học]] [[wa:Meteyorolodjeye]] [[yi:מעטעאראלאגיע]] [[zh:气象学]]

Meteorologie: Verskil tussen weergawes