Onze Jan Hofmeyr: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
Morne (besprekings | bydraes)
No edit summary
Morne (besprekings | bydraes)
No edit summary
Lyn 2:
[[Beeld:Onze Jan grafsteen.JPG|thumb|270px|regs|Die grafsteen van Onze Jan in [[Somerset-Wes]] se ou NG begraafplaas.]]
 
'''Jan Hendrik Hofmeyr''' ('''Onze Jan''') (4 Julie 1845 - [[Londen]], [[16 Oktober]] [[1909]]) is in [[Kaapstad]] gebore. Tydens sy loopbaan was hy 'n joernalis by ''de[[De Zuid-Afrikaan]]'', ''[[Ons Land]]'' en die ''Zuid Afrikaansche Tijdschrift''.
 
===Afrikanerleier===
Hofmeyr het homself bemoei met die Afrikanergemeenskap aan die Kaap en sou uitgroei tot een van die grootste Afrikanerleiers van sy tyd. Omdat hy die belange van die boere op die hart gedra het, het hy in [[1878]] die boerevereniging gestig: ''Zuidafrikaansche Boeren Beschermings Vereeniging''. Nie alleen die belange van die boere het hy op die hart gedra nie, maar ook die res van die Afrikanergemeenskap. Op 2 November [[1882]] neem hy die leiding oor van die [[Afrikanerbond (party)|Afrikanerbond]], wat deur [[S.J. du Toit]] gestig is. Op 22 Mei [[1883]] het die ''Afrikanerbond'' en die ''Zuidafrikaansche Boeren Beschermings Vereeniging'' saamgesmelt onder die naam: '''Afrikanerbond''', onder voorsitterskap van Hofmeyr.<ref>V.E. d'Assonville: S.J. du Toit van die Paarl (1847-1911), 1999 Marnix, bl. 119.</ref> In hierdie tyd was die [[Kleurling]]gemeenskap beskou as bondgenote van die Afrikaners en Hofmeyr het hulle beskou as behorende tot die Afrikaners.
 
===Taalleier===
Lyn 12:
Hofmeyr het ook 'n leidende rol gespeel die oprigting van die [[Eerste Taalmonument]] ter ere van die Nederlandse taal te [[Burgersdorp]] wat in [[1893]] onthul is.
 
As een van die hoofleiers van die Nederlandse Taalbeweging in Suid-Afrika, het Hofmeyr op 6 Maart [[1905]] in Stellenbosch 'n toespraak gehou onder die titel: "Is 't ons ernst?", waarin hy 'n sterk pleidooi gelewer het vir die belange van Nederlands in die private en openbare lewe, in die onderwys en in die staatsdiens. Sy toespraak is in ''[[Ons Land]]'' gepubliseer en ook in pamflette uitgegee. Dit het oral in die land groot belangstelling gaande gemaak.<ref> A. de Villiers: Die Hollandse Taalbeweging in Suid-Afrika. Kaapstad. Naspers, 1936, bl. 175.</ref>
 
As teenreaksie hierop het dr. [[Gustav Preller]] 'n pleidooi gelewer vir [[Afrikaans]]. Preller het in ''[[Die Volkstem|De Volksstem]]'' van 19 April tot 14 Junie [[1905]] 'n reeks artikels geskryf onder die opskrif: "Laat 't ons toch ernst wezen", en sy aksie teen Nederlands gerig met die leuse: "Afrikaans schrijven en spreken, Hollands leren, albei lezen".<ref> A. de Villiers: Die Hollandse Taalbeweging in Suid-Afrika. Kaapstad. Nas-pers, 1936, bl. 179. </ref> Die reaksie van Preller en die stigting van die Afrikaanse Taalgenootskap, kan beskou word as die begin van die Tweede Afrikaanse Taalbeweging in Suid-Afrika.