Dardanelle: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
RedBot (besprekings | bydraes)
k r2.5.2) (robot Verander: vi:Dardanéllia
Foto
Lyn 25:
In 1915 tydens die [[Eerste Wêreldoorlog]] het die Westerse [[Geallieerdes]] ’n groot mag van Britse, Australiese, en Nieu-Seelandse troepe na die seestraat gestuur in ’n poging om beheer daaroor te kry. Met die Slag van [[Gallipoli]] het Turkse soldate die Geallieerdes op die strande van die Gallipoli-skiereiland vasgekeer. Myne is in die seestraat geplaas om te keer dat Geallieerde skepe deurvaar. Hoewel twee skepe dit tog reggekry het, het die poging om Gallipoli te verower misluk en dit is eindelik in Januarie 1916 laat vaar, ná 10 maande van gevegte en meer as 200 000 gesneuwelde soldate.
 
[[File:ChanakkaleFerryDardanelles1_wza.jpg|thumb|right|220px|’n Veerboot vaar oor die Dardanelle na Çanakkale.]]
Ná die oorlog het die Verdrag van Sèvres die seestraat in 1920 gedemilitariseer en dit ’n internasionale gebied gemaak onder beheer van die destydse [[Volkebond]]. In 1923 is beheer aan Turkye teruggegee, maar alle buitelandse oorlogskepe het die reg gehad om vrylik daardeur te vaar. Turkye het egter beswaar aangeteken en sedert Julie 1936 is dit ’n internasionale vaargebied, maar Turkye behou hom die reg voor om vlootskepe van nie-Swartsee-lande (soos [[Griekeland]], ’n tradisionele vyand, en [[Algerië]]) toegang te weier.
 
[[File:ChanakkaleFerry.jpg|thumb|right|220px|’n Veerboot vaar oor die Dardanelle.]]
Tydens die [[Tweede Wêreldoorlog]], tot in Februarie 1945 toe Turkye neutraal was, is die Dardanelle gesluit vir skepe van die oorlogvoerende lande. Die [[Rusland|Russiese]] leier [[Josef Stalin]] het tydens die oorlog openlik die vergunning gevra dat [[Sowjetunie|Sowjet]]-basisse aan die seestraat opgerig mag word, hoewel Turkye nie by die oorlog betrokke was nie. Dit, asook Stalin se eise dat die Turkse provinsies Kars, Artvin en Ardahan teruggegee word aan die Sowjetunie (die provinsies is tydens die Russies-Turkse oorlog verower, maar aan Turkye teruggee kragtens die Verdrag van Kars van 1921), was van die hoofredes dat Turkye sy neutraliteit in buitelandse sake beëindig het. In Februarie 1945 het die land oorlog teen Duitsland verklaar, maar nie enige offensiewe geloods nie.<ref>[http://www.fpri.org/enotes/20030110.balkansturkey.torbakov.turkeypostsovietspace.html Foreign Policy Research Institute: The Turkish Factor in the Geopolitics of the Post-Soviet Space (Igor Torbakov)]</ref><ref>[http://www.robertcutler.org/ch91dc.htm Robert Cutler: Turkish-Soviet Relations]</ref><ref>[http://www.answers.com/topic/relations-with-turkey Answers.com: Russia's relations with Turkey]</ref><ref>[http://www.todayszaman.com/tz-web/yazarDetay.do;jsessionid=DC0C8B5C41104733FE75243EF5E99B20.node1?haberno=36433 Today's Zaman: Against who and where are we going to stand? (Ali Bulaç)]</ref>