Afrikanerbond (party): Verskil tussen weergawes

Die '''Afrikanerbond''' was 'n belangrike [[Kaapkolonie|Kaapse]] politieke party in die laaste kwart van die 19de een en tot en met [[Uniewording]]. Hierdie politieke party moet nie verwar word met die latere [[Afrikanerbond (vereniging)|Afrikanerbond]] (kultuurorganisasie) nie. Laasgenoemde is die voortsetting van die eertydse geheime Afrikaner Broederbond.

Die Afrikanerbond (politieke party) is op 20 Junie [[1879]] deur [[Stephanus Jacobus du Toit|S.J. du Toit]], redakteur van ''Di Patriot'', in die [[Paarl]] gestig. Op hierdie datum verskyn die naam ''Afrikanerbond'' vir die eerste keer as 'n opskrif in ''Di Patriot'' se hoofartikel. Hierdie politieke party het aanvanklik weinig sukses geken. In 1880 is slegs 3 takke gestig in Hopetown, Calvinia en Petrusville. Tussen 1881 en 1882 het dit egter baie vinnig gegroei as gevolg van die [[Eerste Vryheidsoorlog]]. Teen die einde van 1883 was die Afrikanerbond die grootste politieke party in Suid-Afrika. Die doelwit van die Afrikanerbond was die "Verenigde State van Suid-Afrika".

 

In [[1878]] het [[Onze Jan Hofmeyr]] die ''Zuidafrikaansche Boeren Beschermings Vereeniging'' (ZABBV) gestig om op te kom vir die belange van die boere in die Kaap. Tussen 'Onze Jan' en S.J. du Toit het daar onenigheid ontstaan. Hofmeyr was ten gunste van Nederlands as taal vir die Afrikaners en Du Toit was ten gunste van Afrikaans as taal vir die Afrikaners. Hofmeyr was bang dat die steun vir Du Toit te groot sou word. Op 28 Oktober [[1882]] het 'Onze Jan' 'n vereniging gestig met die naam ''Afrikanerbond'' in Kaapstad met homself as voorsitter. Hierna het hy hom beywer vir die samesmelting tussen die twee Afrikanerbonde. Op 2 November [[1882]] is hy as voorsitter verkies van die nuwe '''Afrikanerbond'''. Hofmeyer het dit nie daar gelaat nie, maar hom ook beywer vir die samesmelting tussen die ZABBV en die Afrikanerbond. Op 24 Mei [[1883]] te Richmond, smelt die ''Zuidafrikaansche Boeren Beschermings Vereeniging'' se 16 takke saam met die 116 takke van die ''Afrikanerbond'' onder die voorsitterskap van [[Onze Jan Hofmeyr]] en die naam '''Afrikanerbond'''.

 

Weens die anti-Engelse gevoelens in die tyd, veroorsaak deur die anneksasie van die [[Transvaal]] en die daaropvolgende slag by [[Amajuba]], het die Afrikanerbond vinnig gegroei. Die erkenning van [[Nederlands]] as amptelike taal, naas [[Engels]] deur die [[Kaapse Parlement]], is as 'n belangrike mylpaal en doelwit van die Afrikanerbond beskou.

 

Die Bond het net twee jaar aan bewind gebly, want in 1900 is dit deur erge interne verdeelheid getref vanweë die [[Tweede Vryheidsoorlog]]. Die party het as opposisie aangebly tot 1908, toe sy leiers, [[Johannes Wilhelmus Sauer]] en sir [[Nicholas Frederick de Waal]] en andere in die kabinet van [[John X. Merriman]] ingesluit is.

 

Die Bond het 'n belangrike rol gespeel by die totstandkoming van die "Unie van Suid-Afrika". Op [[7 Desember]] [[1911]] het die party ontbind en het die oorblywende partylede opgegaan in die opposisiepartye, naamlik [[Het Volk]] in Transvaal, die [[Orangia Unie]] in die Vrystaat, die [[Volksvereniging]] in Natal en die [[Suid-Afrikaanse Party]] (SAP) in die Kaap. As sodanig was die Bond die voorloper van die [[Suid-Afrikaanse Party]] wat die [[Unie van Suid-Afrika|Unie]] tot 1924 geregeer het en, as samestellende deel van die [[Verenigde Party]], weer van 1933 tot 1948. Met dié trotse geskiedenis kan die Bond selfs beskou word as 'n voorloper van die [[Demokratiese Alliansie]] omdat dié party deels ontstaan het uit die [[Progressiewe Party]], wie se stigters in 1959 van die V.P. af weggebreek het.