Omringklank: Verskil tussen weergawes

Content deleted Content added
No edit summary
Lyn 1:
[[Lêer:Bose Lifestyle 11.jpg|thumb|regs|300px|Luidsprekers wat omringklank lewer.]]
 
'''Omringklank''' (ook '''rondomklank''', '''kringklank''', '''sirkelklank''' genoem; [[Engels]]: '''multichannel surround sound''', '''surround sound''') beoog die opname en weergawe van musiek, radioteater, televisie- en rolprentklankbane in twee of meer kanale volgens die natuurlike gehoorvermoë van die mens.
 
==Vroeë "voorlopers"==
 
Musiek met 'n ruimtelike dimensie soos moderne digitale mediums soos DTS-kompakskyf, DVD-Video/Oudio of Blu-ray Disc dit moontlik maak, is geen uitvinding van die twintigste eeu nie. Die vroegste voorbeelde van "ruimtelike musiek" het in die 16de eeu in [[Venesië]] ontstaan waar komponiste musiek vir antifonale kore geskryf het. Die kore se sang is op 'n manier uitgevoer wat dit in die basiliek van St. Markus soos 'n wedersydse "eggo" dwarsoor die kerk laat klink het. In die 19de eeu was dit onder meer Gustav Mahler wat musikante vir sy uitvaartmusiek (''Requiem'') nie alleen op die verhoog geplaas het nie, maar ook elders in die saal om 'n meer indrukwekkende klank te verkry.
 
==Stereofonie==
 
Navorsing in verband met '''stereofonie''' het in die dertigerjare van die twintigste eeu begin; radioklank kon destyds wél stereofoon uitgesaai, maar nie sonder probleme met die destydse mono-toestelle opgevang word nie. Kort voor die begin van die [[Tweede Wêreldoorlog]] het die Duitse uitsaaikorporasie ''Reichsrundfunkgesellschaft'' met stereofone klank begin eksperimenteer, en in [[1943]] is die eerste stereo-opnames, wat met 'n magnetofoon van die Duitse maatskappy ''AEG'' gedoen is, bekendgestel. ''Walt Disney'' en ''RCA'' het reeds twee jaar vroeër vir die musiek van ''Fantasia'' 'n opnametegnologie ontwikkel wat die stereofone begeleiding van rolprente moontlik gemaak het. Die klankbaan van die rolprent ''House of Wax'' van [[1953]] is vir die eerste keer stereofoon opgeneem, en een jaar later kon verbruikers die eerste stereo-bandopnames vir tien VSA-dollar in winkels koop.
 
Lyn 20:
 
==Analoë omringklankformate==
 
Vir naastenby twee dekades het net die rolprentnywerheid belang gestel in vooruitgang by die omringklanktegnologie. Vanaf die sewentigerjare is dan ook 'n stygende aantal rolprente in omringklank aangebied. In [[1974]] het '''4.1 sensurround'''-klanktegnologie kykers van die rolprent ''Aardbewing'' (''Earthquake'', hierdie rolprent is nou ook met die destydse klankbaan op [[DVD-Video]] beskikbaar) geskud, en '''Dolby Surround'''-omringklank het 'n standaard in die rolprentbedryf geword.
 
Line 68 ⟶ 67:
 
* [[DVD-Oudio]] is in [[2000]] ingevoer en benut die stoorkapasiteit van 'n DVD byna uitsluitend vir musiek. Anders as by [[DVD-Video]] waar die klank deur middel van '''Dolby Digital''' en '''dts''' sterk gekomprimeer moet word (die beeld benodig immers die grootste deel van die datastroomkapasiteit), kan die ruimte- en stereoklank hier in 'n tot dusver ongekende hoë kwaliteit opgeneem, gestoor en weergegee word. Hierby benut klankateljees '''Linear Pulse Code Modulation (LPCM)''' en die verliesvrye pakmetode '''Meridian Lossless Packing (MLP)'''.
 
{{Commonskat|Surround sound}}
 
[[Kategorie:Klank]]