Higgsboson: Verskil tussen weergawes
Content deleted Content added
Bygewerk |
kNo edit summary |
||
Lyn 1:
[[Lêer:CMS Higgs-event.jpg|thumb|regs|
Die '''Higgs-boson''' of '''Higgs-deeltjie''' is in die [[Standaardmodel]] van [[Fisika|deeltjiesfisika]] ’n hipotetiese elementêre deeltjie wat saam met die [[Higgs-veld]] massa aan ander deeltjies verleen en waarsonder die [[heelal]] geen [[swaartekrag]] sou gehad het nie. Die Standaardmodel is ’n teorie wat die subatomiese deeltjies waaruit alle [[materie]] en [[straling]] bestaan, en dus die basiese boublokke van die heelal, beskryf.
Lyn 8:
==Die groot soektog==
Die boson is genoem na die [[Britse]] [[fisikus]] [[Peter Higgs]] wat die bestaan daarvan in 1964 voorgestel het. Volgens hom en ander wetenskaplikes was die heelal in die eerste biljoenste van ’n sekonde ná die [[Groot Knal]] gevul met deeltjies sonder enige massa wat teen die spoed van lig deur die lug geblits het. Vanweë hul interaksie met die Higgs-veld het die deeltjies massa verkry en eindelik die heelal gevorm. Die Higgs-veld is ’n teoretiese en onsigbare energieveld wat deur die hele heelal voorkom. Deeltjies kry massa deur ’n voortdurende wisselwerking met dié veld. Sommige deeltjies, soos die [[proton]]e wat lig vorm, word nie daardeur geraak nie en hulle het dus geen massa nie.
Eksperimente om die bestaan van die boson te bevestig en die aard daarvan vas te stel het eers in die 1980's in alle erns begin en in 2010 momentum gekry met die ingebruikneming van die Europese Organisasie vir Kernnavorsing ([[CERN]]) se [[Groot Hadronversneller]] (GHV).<ref>[http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/2012/07/04/SK/2/ebhiggs.html Die Burger], 5 Julie 2012</ref>
Omdat die deeltjie feitlik dadelik verval nadat dit ontstaan het (binne ’n septiljoenste van ’n sekonde), kan net baie hoë-energie-deeltjieversnellers dit waarneem en registreer. Die GHV is die wêreld se grootste en kragtigste versneller, ’n pyp van 27 km lank in ’n tonnel 100 m onder die grond op die grens
Die enorme hoeveelheid inligting word deur talle [[rekenaar]]s ontleed. Van al die triljoene botsings, is baie min net reg om die Higgs-deeltjie te vertoon. Dit maak die proses uiters langsaam.
Line 21 ⟶ 19:
Op 4 Julie 2012 is in twee afsonderlike eksperimente die bestaan van ’n voorheen onbekende deeltjie bevestig met ’n massa van sowat 125 GeV (125 giga-elektronvolt, sowat 133 protonmassas) en dit val binne die massa wat voorspel is die Higgs-boson sou wees.
Volgens wetenskaplikes is die kans dat die onbekende deeltjie nie die Higgs-boson is nie, een uit ’n miljoen.<ref>[http://dailymaverick.co.za/article/2012-07-05-the-higgs-boson-what-it-is-and-what-it-does The Higgs boson - what it is and what it does] URL besoek op 7 Julie 2012</ref> Baie verdere werk is egter nodig voordat onteenseglik
==Verwysings==
| |||