Être-en-soi
Synde-in-dit-self (Frans: Être-en-soi, Engels: Being in itself) is die selfstandige en ten volle besefde wesensaard van voorwerpe. Dit is 'n konsep wat gebruik word in die vroeë 20ste eeuse kontinentale filosofie, veral in die werke van Martin Heidegger, Jean-Paul Sartre, Simone de Beauvoir en die eksistensialiste.
Synde-in-dit-self vir Heidegger wysig
.jpg)
In die filosofie van Martin Heidegger, word "Synde-in-dit-self" gekontrasteer met die Synde (wese) van persone wat hy Dasein noem. (Heidegger 1962, bl. H.27). "Dasein beteken: omgee vir die Synde van wesens as sodanig wat eufories in die sorg geopenbaar word, nie net van die menslike wese nie ... Dasein is opsigself op grond van sy noodsaaklike verhouding tot Synde in die algemeen."(Heidegger 2000, bl. H.31) Heidegger erken die gevare verbonde aan die praat oor Synde in die algemeen en bepaalde wesens, en het dus ruimte in Being and Time en Introduction to Metaphysics gewy aan 'n verduideliking van die verskille. Dit word gereeld opgemerk deur vertalers wat Synde (Sein) en Syndenes onderskei. Sy aandag aan die komplikasie is nuttig vir diegene wat 'n gedetailleerde verduideliking soek, maar terselde tyd ruim dit nie die verwarring rondom hierdie konsepte op nie.
Dasein is Synde wat bewus is van en belangstel in sy eie Wese. Dasein het van nature 'n balang in sosiale interaksie en die samelewing. Dit is omdat in Heidegger se metafisiese stelsel, een van die mees fundamentele maniere om Wese te verstaan, is deur verhoudings. Alle dinge bestaan in verhouding tot alle ander dinge - en op grond van spanning met Dasein se ontologiese onderskeid, kan dinge ook in verhouding tot Dasein staan. (Heidegger 1962, bl. H.78) Die argument vir hierdie bewering steun op Hegel se groot werk, The Phenomenology of Spirit. Synde op sigself is een van Heidegger se grootste bekommernisse gedurende sy outeurskap gewees. Ondanks die belangstelling van Heidegger daarin, keer hy - meer gereeld as nie indirek terug na die onderwerp, deur ander konsepte te ondersoek wat Synde bloot oproep sonder om dit eksplisiet te erken.
Met ander woorde, hoewel Heidegger die Wese van persone 'Dasein' noem, bepaal hy dat 'Synde-in-dit-self ' terselfdertyd die vaagste en algemene konsep is wat moontlik is om oor na te dink, maar ook die onderwerp wat die grootste belangstelling vir hom as filosoof inhou.
Synde-in-dit-self vir Sartre wysig
In die Sartrese eksistensialisme word die 'Synde-in-dit-self ' (être-en-soi) ook gekontrasteer met die Wese van persone, wat hy beskryf as 'n kombinasie van, of onthulling of spanning tussen Synde-in-dit-self (être-pour-soi) en Synde-in-dit-vir ander (I'être-pour-autrui).
Synde-in-dit-self verwys na voorwerpe in die eksterne wêreld - 'n bestaanswyse wat eenvoudig is. Dit is nie bewus nie, so dit is nie aktief of passief nie en bevat geen potensiaal vir transendensie nie. Hierdie manier van wees is van toepassing op lewelose voorwerpe, maar nie vir mense nie, wat volgens Sartre altyd 'n keuse moet maak.[1]
Een van die probleme van die menslike bestaan vir Sartre is die begeerte om 'Synde-in-dit-self' te verwerf, wat hy beskryf as die begeerte om God te wees, deur beheer oor die lot van alle bestaan be bekom. Die begeerte om God te wees, is een van die maniere waarop mense in slegte trou val. Sartre se beroemde uitbeelding van 'n man in 'n kafee wat op homself 'n uitbeelding van sy rol as kelner toegepas het, illustreer dit. Die kelner dink aan homself as 'n kelner (soos 'Synde-in-dit-self'), wat volgens Sartre onmoontlik is, aangesien hy nie 'n kelner kan wees in die sin dat 'n inkpot 'n inkpot is nie. Hy is primêr 'n mens ('Synde-vir-homself' ), net iemand wat toevallig as 'n kelner funksioneer - sonder 'n vaste aard of wese, wat homself voortdurend herskep. Hy is skuldig daaraan dat hy op homself fokus as hy-in-homself en nie hy-vir-homself nie. Sartre sou sê dat die kelner as mens, van nature 'n wese wat nie is wat dit is nie en dit is wat dit nie is nie. Daarom is die kelner wat optree asof hy in sy kern is 'n kelner "is nie wat [hy] is nie" - dit wil sê, hy is nie net 'n kelner nie - en "is wat [hy] nie is nie" - wat beteken dat hy baie ander dinge is as 'n kelner. Deur bloot die rol van 'n kelner te speel, verminder die man in hierdie voorbeeld homself tot 'n 'wese-in-homself' en is hy daarom in slegte trou.
Bronne wysig
- Heidegger, Martin (1962), Being and Time, The Camelot Press.
- Heidegger, Martin (2000), Introduction to Metaphysics, Yale University Press, ISBN 0-300-08328-9
Verwysings wysig
Verdere leeswerk wysig
- Essays in Existentialism deur Jean-Paul Sartre
- Existentialism is a Humanism deur Jean-Paul Sartre
- The Ethics of Ambiguity deur Simone de Beauvoir
| Hierdie artikel is in sy geheel of gedeeltelik vanuit die Engelse Wikipedia vertaal. |
