Akkad of Agade (Akkadies 𒀀𒂵𒉈𒆠, A-ga-deki3; Sumeries: 𒌵𒆠 URIKI) was tydens die Ur III-tydperk[1] die naam van ’n Mesopotamiese stad en die omringende omgewing. Dit was die hoofstad van die Akkadiese Ryk, wat die oorheersende politieke mag in Mesopotamië was in ’n tydperk van sowat 150 jaar in die laaste derde van die 3de millennium v.C.

’n Kaart van die Nabye Ooste wat die omvang van die Akkadiese Ryk en die algemene ligging van Akkad wys.

Die stad se ligging is onbekend, hoewel daar ’n paar voorgestelde moontlikhede is, hoofsaaklik oos van die Tigrisrivier, rofweg tussen die moderne stede Samarra en Bagdad.[2]

Teksbronne wysig

 
Agade-ki ("Land van Akkad"), op ’n silinderseël van Shar-Kali-Sharri.

Voor die ontsyfering van wigskrif in die 19de eeu was die stad net bekend uit een enkele verwysing in Genesis 10:10, waar dit in Hebreeus אַכַּד ('Akkad) gespel is. Die naam verskyn in ’n lys stede van Nimrod in Sumer (Sinar).

Sallaberger en Westenholz (1999) noem 160 bekende meldings van die stad in die bestaande wigskrifkorpus, in bronne wat volgens datum wissel van die Ou Akkadiese tydperk self tot die Nieu-Babiloniese tydperk.

Die oorsprong van die naam is onbekend, maar dit is nie Akkadies (Semities) nie. In verskillende bronne word ’n Sumeriese, Horitiese of Lullubi-etimologie voorgestel.

Die nie-Akkadiese oorsprong van die naam dui daarop dat dit reeds voor Sargon van Akkad se tyd bestaan het; dit word dan ook genoem in ’n jaarnaam voor Sargon.[3]

 
Die Bassetki-standbeeld, wat in Koerdistan, Irak, ontdek is, dateer van die tyd van Naram-Sin (omstreeks 2254-2218 v.C.) en bevat ’n inskripsie wat die bou van ’n tempel in Akkad noem.

Die inskripsie op die Bassetki-standbeeld noem dat die inwoners van Akkad ’n tempel vir Naram-Sin gebou het nadat hy ’n opstand teen sy bewind onderdruk het.[4]

Die hoofgodin van Akkad was Isjtar-Astarte (Inanna), wat ‘Aštar-annunîtum, of "Oorlogsugtige Isjtar", genoem is.[5] Haar man, Ilaba, is ook in Akkad aanbid. Isjtar en Ilaba is later in die Ou Babiloniese tydperk by Sippar aanbid, moontlik omdat Akkad self al teen daardie tyd vernietig was.[6] Die stad was beslis ’n ruïne teen die middel van die 1ste millennium v.C.[7]

Verwysings wysig

  1. Miller, Douglas B.; Shipp, R. Mark (1996). An Akkadian Handbook: Paradigms, Helps, Glossary, Logograms, and Sign List (in Engels). Eisenbrauns. p. 43. ISBN 978-0-931464-86-7.
  2. "Akkade may thus be one of the many large tells on the confluence of the Adheim River with the Tigris" (Sallaberger, and Westenholz 1999, p. 32.
  3. Wall-Romana 1990, pp. 205–206
  4. Van de Mieroop 2007, pp. 68–69
  5. Meador 2001, p. 8
  6. Sallaberger & Westenholz 1999
  7. Foster 2013, p. 266

Bronne wysig

  • Foster, Benjamin R. (2013), "Akkad (Agade)", in Bagnall, Roger S., The Encyclopedia of Ancient History, Chicago: Blackwell, pp. 266–267, doi:10.1002/9781444338386.wbeah01005 
  • Meador, Betty De Shong (2001), Inanna, Lady of the Largest Heart. Poems by the Sumerian High Priestess Enheduanna, Austin: University of Texas Press, ISBN 978-0-292-75242-9 
  • Sallaberger, Walther; Westenholz, Aage (1999), Mesopotamien: Akkade-Zeit und Ur III-Zeit, Orbis Biblicus et Orientalis, 160/3, Göttingen: Vandenhoeck & Ruprecht, ISBN 352553325X 
  • Van de Mieroop, Marc (2007), A History of the Ancient Near East, ca. 3000–323 BC. 2de uitg., Blackwell History of the Ancient World, Malden: Blackwell, ISBN 9781405149112 
  • Wall-Romana, Christophe (1990), "An Areal Location of Agade", Journal of Near Eastern Studies 49 (3): 205–245, doi:10.1086/373442 

Skakels wysig