Alban Berg

Alban Maria Johannes Berg (9 Februarie 1885–24 Desember 1935) was 'n Oostenrykse komponis van die Tweede Weense Skool. Sy komposisionele tegniek het romantiese musiek met die twaalftoontegniek gekombineer.

Alban Berg
Berg, omstreeks 1930
Gebore	(1885-02-09)9 Februarie 1885 Wene, Oostenryk
Sterf	24 Desember 1935 (op 50)
Nasionaliteit	Oostenryks
Beroep	Komponis
Eggenoot	Helene Berg (neé Nahowski) (trou 1911)

Skets van Alban Berg deur Emil Stumpp

Biografie

Vroeë Lewe

Berg is in Wene gebore as die derde van vier kinders van Johanna en Konrad Berg. Sy gesin het gemaklik gelewe tot die dood van sy vader in 1900. As kind was Berg meer geïnteresseerd in literatuur as musiek. Hy het eers begin komponeer nadat hy vyftien geword het, toe hy musiek begin leer het. Hy het later by Marie Scheuchl, 'n bediende van die Berggesin wat vyftien jaar sy senior was, 'n dogter gehad genaamd Albine, wat gebore is op 4 Desember 1902.

Berg het min formele musikale opleiding gehad voordat hy in Oktober 1904 'n student van Arnold Schoenberg geword het. Onder Schoenberg het hy kontrapunt, musiekteorie en harmonie geleer. Teen 1906 was hy voltyds besig om musiek te studeer en teen 1907 het hy begin met komposisielesse.

Van sy komposisies as student sluit in sy vyf sketse vir klaviersonate. Hy het ook liedere geskryf, insluitende sy Sieben Frühe Lieder; drie hiervan het Berg se eerste werk geword wat in die openbaar opgevoer is tydens 'n konsert wat ook die musiek van Schoenberg se ander leerlinge ingesluit het.

Die vroeë sonatesketse het uiteindelik gekulmineer in Berg se klaviersonate, Opus 1.(1907–1908). Dit is een van die mees formidabele "eerste" werke wat ooit geskryf is. Berg het tot 1911 vir ses jaar onder Schoenberg gestudeer. Een van Schoenberg se leerstellings was dat die eenheid van 'n musikale komposisie afhang daarvan of al sy aspekte van 'n enkele basiese idee afgelei is; die idee het later bekend geword as ontwikkelende variasie. Berg het die beginsel oorgedra aan sy studente; een van hulle, Theodor W. Adorno, het gekonstateer dat: "Die hoofbeginsel wat hy oorgedra het was dié van variasie: alles was veronderstel om te ontwikkel uit iets anders, en tog moes dit op 'n intrinsieke vlak heeltemal anders wees". Die klaviersonate dien as voorbeeld hiervan — die hele komposisie is verkry vanaf die werk se openingsgebaar van kwartale- en kwintale harmonieë, asook sy openingsfrase.

Innovasie

Berg het deel gevorm van Wene se kulturele elite tydens die ietwat roekelose fin de siècle periode. Sy kring van kennisse het die musikante Alexander von Zemlinski en Franz Schreker, die skilder Gustav Klimt, die skrywer en satiris Karl Kraus, die argitek Adolf Loos, en die digter Peter Altenberg ingesluit.

In 1906 het Berg die sanger Helene Nahowski ontmoet deur sy skakeling met Anna Nahowski. Sy was die dogter van 'n vermoëende familie (daar word deur sommige bespiegel dat sy die buite-egtelike kind van keiser Frans Josef I van Oostenryk was). Ten spyte van die sigbare tekens van vyandelikheid van haar familie is die twee getroud op 3 Mei 1911.

Watschenkonzert, karikatuur in Die Zeit, 6 April 1913

In 1913 is twee van Berg se werke, die Altenberg Lieder (1912) die eerste keer in Wene opgevoer deur Schoenberg tydens die berugte "Skandalkonzert". Die liedere is toonsettings van aforistiese digterlike uitsprake, en word begelei deur 'n baie groot orkes. Die opvoering het 'n oproer veroorsaak en moes gestop word. Berg het die werk onttrek, en dit is eers in sy totaliteit opgevoer in 1952. Die volle partituur het tot 1966 ongepubliseerd gebly.

Vanaf 1915–18 het Berg diens gedoen in die Oostenryks-Hongaarse Leër, en tydens 'n verlofperiode in 1917 het hy die werk bespoedig aan sy eerste Opera, Wozzeck. Na die einde van die Eerste Wêreldoorlog het hy weer in Wene gaan woon en 'n lewe gemaak deur die gee van privaatlesse. Hy het ook vir Schoenberg gehelp om sy Genootskap vir Privaat Musikale Opvoerings; wat daarna gestreef het om 'n ideale omgewing te skep vir die eksplorasie en waardering van onbekende nuwe musiek by wyse van openbare repetisies, opvoerings, en die uitsluiting van professionele kritici; op die been te bring.

Berg het 'n besondere belangstelling gehad in die nommer 23, en dit gebruik in die struktuur van verskeie van sy werke. Verskeie voorstelle is gemaak oor die rede(s) daarvoor naamlik; dat hy dit geneem het van die bioritme-teorie van Wilhelm Fliess, waarin 'n 23-daesiklus as beduidend beskou word, of omdat hy die eerste keer 'n asmaaanval op die 23ste dag van die tersaaklike maand gehad het.

Sukses van Wozzeck en die ontstaan van Lulu (1924–29)

In 1924 is drie uittreksels van Wozzeck opgevoer. Dit was Berg se eerste sukses. Die opera, wat Berg in 1922 voltooi het, is die eerste keer op 14 Desember 1925 volledig opgevoer toe Erich Kleiber die werk in Berlyn gedirigeer het.

Vandag word Wozzeck as een van die 20ste eeu se belangrikste werke beskou. Berg het ook in 1928 begin werk aan sy tweede opera getiteld Lulu, wat uit drie dele sou bestaan. Hy het egter sy werk daaraan in 1929 onderbreek ten einde hom toe te spits op die konsertaria Der Wein, wat hy daardie somer voltooi het. Der Wein het Lulu op vele maniere voorafgegaan, insluitende wat betref die werke se vokale styl, orkestrasie, ontwerp en teks.

Ander bekende Berg-komposisies is die Liriese Suite (1926), ten opsigte waarvan daar later getoon is dat die werk uitgebreide kodes gebruik het om 'n geheime liefdesverhouding te dokumenteer; die post-Mahleriaanse Drie Stukke vir Orkes (voltooi in 1915 maar nie opgevoer tot na Wozzeck nie); en die "Kammerkonzert" vir viool, klavier en 13 blaasinstrumente. (Die laasgenoemde werk is so pligsgetrou geskryf dat Pierre Boulez dit "Berg se strengste komposisie" genoem het.) Dit is ook deurdring met kodes en versteekte na-doodsonthulde programme.

Laaste jare

Die voortbestaan en volhoubaarheid van die musikale wêreld het in die 1930's in beide Wene en Duitsland al hoe moeiliker geword as gevolg van die opkoms van antisemitisme en die NSDAP-kulturele ideologie wat Modernisme verwerp het. Om selfs 'n assosiasie te gehad het met iemand wat Joods was, kon gelei het tot verwerping, en Berg se "misdaad" was dat hy saam met die Joodse komponis Arnold Schoenberg gestudeer het. Berg het gevind dat geleenthede vir sy werke om in Duitsland opgevoer te word, al hoe minder geword het, en uiteindelik is sy musiek belet en ook op die lys van degeneratiewe musiek geplaas.

In 1932 het Berg en sy eggenote 'n geïsoleerde woning met die naam "Waldhaus", wat geleë was op die oewer van die Wörthersee, naby Schiefling am See in Karintië, aangeskaf waar hy in afsondering kon werk, hoofsaaklik op Lulu en sy vioolkonsert. Teen die einde van 1934 het Berg betrokke geraak in politiekery rondom die vind van 'n vervanger vir Clemens Krauss as direkteur van die Weense Staatsopera.

Soos meer en meer opvoerings van sy werke deur die NSDAP, wat vroeg in 1933 aan bewind gekom het, gekanselleer is, het dit noodsaaklik geword om te verseker dat die nuwe direkteur 'n ondersteuner van modernistiese musiek sou wees. Die premiére van Lulu was oorspronklik bedoel om opgevoer te word deur die Berlynse Staatsopera, waar Erich Kleiber steeds 'n voorstander van Berg se musiek was; hy het die eerste opvoering van Wozzeck in 1925 gegee. Dit het egter nou al hoe meer onwaarskynlik begin lyk, en Lulu is in die lente van 1934 verwerp deur die Berlynse owerhede. Kleiber se opvoering van die Lulu simfoniese suite op 30 November 1934 in Berlyn, was ook die geleentheid van sy bedanking uit protes teen die vermenging en verwarring van kultuur met politiek. Selfs in Wene was die geleenthede vir musikante van die Weense Skool van Musiek aan't opdroog.

Berg het die orkestrasie van Lulu onderbreek as gevolg van 'n onverwagse (en finansieel baie nodige) opdrag van die Russies-Amerikaanse violis Louis Krasner vir 'n Vioolconcerto (1935). Hierdie besonders elegiese werk, wat gekomponeer is teen ongewone spoed, en wat postuum sy eerste opvoering gehad het, het Berg se bekendste en geliefdste werk geword. Soos baie van sy volwasse werke, maak die werk gebruik van 'n idiosinkratiese aanpassing van Schoenberg se dodekafoniese- of twaalftoontegniek, wat die komponis in staat gestel het om dele te skryf wat tonaal is, insluitende aanhalings uit geskiedkundig tonale musiek, soos Bach se koorwerke, en 'n volksliedjie van Karintië. Die vioolconcerto is opgedra "aan die herinnering van 'n Engel", Manon Gropius, die gestorwe dogter van die argitek Walter Gropius en ook aan Alma Mahler.

Sterfte

Berg sterf in Wene op die ouderdom van 50 op oukersaand 1935 aan bloedvergiftiging wat blykbaar veroorsaak is deur follikulitis op sy rug. Voor sy dood het Berg slegs die orkestrasie van die eerste twee dele van die drie dele van Lulu voltooi. Die voltooide dele is die eerste keer opgevoer in Zürich in 1937. Berg se vrou Helene Berg het daarna om persoonlike redes 'n "verbod" geplaas op enige poging om die laaste en derde deel daarvan te voltooi, welke Berg eintlik reeds voltooi het in "kortblad" vorm. 'n Orkestrasie daarvan is derhalwe in die geheim aangevra deur Friedrich Cerha. Die voltooide werk het kort na Helene Berg se eie dood, sy première in 1979 in Parys ontvang onder Pierre Boulez. Die voltooide opera het spoedig deel van die repertorium geword as 'n mylpaal van kontemporêre musiek, en soos Wozzeck is dit steeds gewild onder gehore.

Nalatenskap

Borsbeeld van Alban Berg by Schiefling-op-die-meer, Klagenfurt-Land-distrik, Karintië, Oostenryk

Berg word onthou as een van die belangrikste komponiste van die 20ste eeu, en as die komponis van die Tweede Weense Skool wie se operas die meeste opgevoer word. Daar word gesê dat hy meer "menslike waardes" na die twaalftoon-musiekstelsel gebring het, aangesien sy werke inhoudelik meer "emosioneel" is as Schoenberg se werke. Dit is van kritiese belang dat hy gesien word as iemand wat die Weense tradisie in sy musiek bewaar het.

Die Berg-kenner Douglas Jarman skryf in The New Grove Dictionary of Music and Musicians: "[soos] die 20ste eeu sy einde genader het, het die 'terugwaarts-kykende' Berg skielik begin lyk soos wat George Perle hom beskryf het; 'soos die 20ste eeu se mees vooruitskouende komponis.'"

Die asteroïde 4528 Berg is na hom vernoem (1983).

Enkele van sy werke

Klavier

• Klaviersonate, Op. 1

Kamermusiek

• Strykkwartet, Op. 3
• Vier stukke vir klarinet en klavier, Op. 5
• Liriese Suite
• Kammerkonzert vir klavier, viool en 13 blaasinstrumente

Orkestraal

• Drie Stukke vir Orkes, Op. 6
• Vioolconcerto

Vokaal

• Sewe Vroeë Liedere
• Vier Lieder, Op. 2
• Altenberg Lieder, Op. 4
• Der Wein
• Schliesse mir die Augen beide

Operas

• Wozzeck, Op. 7 (1925)
• Lulu (1937)

Analitiese skrywes

Douglas Jarman

• Jarman, Douglas. Dr. Schon's Five-Strophe Aria: Some Notes on Tonality and Pitch Association in Berg's Lulu. Perspectives of New Music 8/2 (Lente/Somer 1970).
• Jarman, Douglas. Some Rhythmic and Metric Techniques in Alban Berg's Lulu. Musical Quarterly 56/3 (Julie 1970).
• Jarman, Douglas. Lulu: The Sketches. International Alban Berg Society Newsletter, 6 (Junie 1978).
• Jarman, Douglas (1985) [1979]. The Music of Alban Berg (Hersiene uitg.). Berkeley: University of California Press. ISBN 9780520049543.
• Jarman, Douglas. Countess Geschwitz's Series: A Controversy Resolved?. Proceedings of the Royal Musical Association 107 (1980/81).
• Jarman, Douglas. Some Observations on Rhythm, Meter and Tempo in Lulu. In Alban Berg Studien. Red. Rudolf Klein. Wene: Universale Uitgawe, 1981.
• Jarman, Douglas. Lulu: The Musical and Dramatic Structure. Royal Opera House Covent Garden program notes, 1981.
• Jarman, Douglas. The 'Lost' Score of the 'Symphonic Pieces from Lulu'. International Alban Berg Society Newsletter 12 (Herfs/Winter 1982).
• Jarman, Douglas (1989). Alban Berg, Wozzeck. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 9780521284813.
• Jarman, Douglas (1991). Alban Berg: Lulu. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 9780521284806.

Ander

• Bruhn, Siglind, ed. Encrypted Messages in Alban Berg’s Music. New York: Garland Publishing, 1998.
• dos Santos, Silvio J. Narratives of Identity in Alban Berg's 'Lulu'. Rochester, NY: University of Rochester Press, 2014.
• Elliott, Antokoletz (2014). A History of Twentieth-Century Music in a Theoretic-Analytical Context. Hoboken: Taylor and Francis. ISBN 9781135037307.
• Headlam, Dave. The Music of Alban Berg. New Haven: Yale University Press, 1996.
• Lauder, Robert Neil. Two Early Piano Works of Alban Berg: A Stylistic and Structural Analysis. Thesis. Chapel Hill: University of North Carolina, 1986.
• Perle, George (1977). Twelve-tone tonality. Berkeley: University of California Press. ISBN 9780520033870.
• Perle, George (1995). The right notes: twenty-three selected essays on twentieth-century music. Stuyvesant, NY: Pendragon Press. ISBN 9780945193371.
• Perle, George. The Operas of Alban Berg. Berkeley: University of California Press, 1980.
• Schmalfeldt, Janet. "Berg’s Path to Atonality: The Piano Sonata, Op. 1". Alban Berg: Historical and Analytical Perspectives. Reds. David Gable en Robert P. Morgan, pp. 79–110. New York: Oxford University Press, 1991.
• Schweizer, Klaus. Die Sonatensatzform im Schaffen Alban Bergs. Stuttgart: Satz und Druck, 1970.
• Wilkey, Jay Weldon. Certain Aspects of Form in the Vocal Music of Alban Berg. Ph.D. tesis. Ann Arbor: Indiana University, 1965.
• Whittall, Arnold (2008). The Cambridge introduction to serialism. New York: Cambridge University Press. ISBN 9780521863414.

Biografiese skrywes

• Adorno, Theodor W.; Berg, Alban (2005) [1997]. Lonitz, Henri (red.). Briefwechsel 1925–1935 [Correspondence 1925–1935]. Hoban, Wieland - vertaler, oorspronklik gepubliseer deur Suhrkamp Verlag, Frankfurt. Cambridge: Polity. ISBN 9780745694962.
• Adorno, Theodor W. Alban Berg: Master of the Smallest Link. Vertaal deur Juliane Brand en Christopher Hailey. New York: Cambridge University Press, 1991.
• Brand, Juliane, Christopher Hailey en Donald Harris, reds. The Berg-Schoenberg Correspondence: Selected Letters. New York: Norton, 1987.
• Carner, Mosco. Alban Berg: the man and the work. Londen: Duckworth, 1975.
• Floros, Contantin. rVertaal deur Ernest Bernhardt-Kabisch. Alban Berg and Hanna Fuchs. Bloomington: Indiana University Press, 2007.
• Grun, Bernard, red. Alban Berg: Letters to his Wife. Londen: Faber & Faber, 1971.
• Jarman, Douglas. "Alban Berg", Grove Music Online, uitgawe L. Macy (Besoek op 9 April 2007) [1] Geargiveer 21 Julie 2007 op Wayback Machine
• Lee, Douglas (2002). Masterworks of 20th-Century Music: The Modern Repertory of the Symphony Orchestra. NY: Routledge. ISBN 9781136066900.
• Leibowitz, René. Schoenberg and his school; the contemporary stage of the language of music. Vertaal deur Dika Newlin. New York: Philosophical Library, 1949.
• MacDonald, Malcolm (2008). Schoenberg. Oxford: Oxford University Press. ISBN 9780198038405.
• Monson, Karen. Alban Berg: a biography. Londen: Macdonald and Jane's, 1979.
• Redlich, Hans Ferdinand. Alban Berg, the man and his music. Londen: John Calder, 1957.
• Reich, Willi. The life and work of Alban Berg. Vertaal deur Cornelius Cardew. New York : Da Capo Press, 1982.
• Simms, Bryan R. (2013) [1996]. Alban Berg (2de uitg.). Hoboken: Taylor and Francis. ISBN 9781135846749.
• Walton, Chris (2014). Lies and epiphanies: composers and their inspiration from Wagner to Berg. Rochester, NY: University of Rochester Press. ISBN 9781580464772.
• Hailey, Christopher (2010a). Berg's Worlds. pp. 3–32., in
• Notley, Margaret (2010). 1934, Alban Berg, and the shadow of politics: documents of a troubled year. pp. 223–268., in
• Hailey, Christopher, red. (2010). Alban Berg and his world. Princeton, N.J.: Princeton University Press. ISBN 9781400836475.