Altai
Altai (Russies: Республика Алтай; Altais: Алтайдынг Республиказы) is ’n outonome republiek (’n deelgebied van Rusland) en is genoem na die gelyknamige gebergte.
| Republiek van Altai Алтайдынг Республиказы | ||||
.svg)
| ||||
| Die ligging van Altai in Rusland. | ||||
| Politieke status | ||||
| Land |  Russiese Federasie
| |||
| Federale distrik | Siberië | |||
| Ekonomiese streek | Wes-Siberië | |||
| Stigting | 1 Julie 1922 | |||
| Regering | ||||
| Hoofstad | Gorno-Altaisk | |||
| Leier | Aleksander Berdnikof | |||
| Amp | President | |||
| Wetgewer | Staatsvergadering (El Koeroeltai) | |||
| Bevolking | ||||
| Sensus | 2010 | |||
| Totaal | 206 168 | |||
| Volgorde | 79ste | |||
| Digtheid | 2,23 /km2 | |||
| Stedelik | 27,6% | |||
| Plattelands | 72,4% | |||
| Statistiek | ||||
| Oppervlakte | 92 600 km2 | |||
| Volgorde | 35ste | |||
| Tydsone | UTC+07:00 | |||
| Registrasienommer | 04 | |||
| Amptelike tale | Russies, Altais | |||
| Webtuiste | http://www.altai-republic.ru | |||
| Wapen en vlag | ||||
  | ||||
| ||||
Geografie wysig
Die republiek grens in die noorde aan die oblast Kemerowo en die outonome republiek Chakassië, in die ooste aan die outonome republiek Tiwa en in die weste aan die Altaikrai. Die suidelike bure lê almal buite Rusland. Die grenslyn met die buiteland is 880,4 km lank, waarvan 288,7 km met Mongolië (die ooste en suidooste) is, 54,1 km met die Volksrepubliek China (suide) en 517,6 km met Kasakstan (weste).[1]
Altai bestaan uit hoogland. Dit is ’n soort "Russiese Tibet" in die middel van Asië op die kruispunt van verskillende state en kulturele wêrelde. Die Siberiese taiga, die steppe van Kasakstan en die halfwoestyne van Mongolië ontmoet mekaar hier. Boombosse bedek ongeveer 25% van die republiek.
Riviere, mere en gletsers wysig
Die grootste riviere is die Katoenrivier en die Bieja, wat saamvloei en een van die grootste riviere in Siberië vorm: die Ob
Die republiek het ongeveer 7 000 mere met ’n totale oppervlakte van meer as 700 km². Die grootste meer is die Teletskoje, wat 80 km lank en 5 km breed is, met ’n oppervlakte van 230,8 km². Sy diepste deel is 325 m. Nog ’n bekende bergmeer (in die ooste) is die Dzjoeloekoel, wat die Altai as heilig beskou.
Waterbronne is een van die belangrikste natuurlike bronne van die republiek. Van die minerale bronne in die berge van Altai word as heilsaam beskou. Die grootste gletsers is Bolsjoi Taldoerinski (35 km²), Mensoe (21 km²), Sofiski (17 km²) en Bolsjoi Maasjei (16 km²).
Klimaat wysig
Die republiek het ’n gematigde landklimaat met relatief kort en warm somers (Junie – Augustus) en lang, koue (en soms ysige) winters (November – Maart).
- Gemiddelde jaartemperatuur: +1 °C tot -6.7 °C
- Temperatuur Januarie: -9.2 °C tot -31 °C
- Temperatuur Julie: +11 °C tot +19 °C
- Gemiddelde jaarlikse neerslag: 100-1000 mm
Geskiedenis wysig
Op 1 Junie 1922 word die gebied die Ojrotse outonome oblast. Op 7 Januarie 1948 word dit hernoem tot die Gorno-Altaise outonome oblast. In 1990 verander die gebied deur ’n herorganisasie agtereenvolgens in ’n OSSR, SSR (1991) en outonome republiek (1992) onder die naam Gorno-Altai. In 1993 kry dit sy huidige naam Altai.
Ekonomie wysig
Altai is eerder ’n landbou- as ’n nywerheidstreek. Die mees ontwikkelde sektore is voedsel-, metaal- en houtverwerking. Aanwesige grondstowwe is goud, silwer, yster en litium.
Bestuursindeling wysig
Die republiek bestaan uit 1 stadsdistrik, (Gorno-Altaisk), en 10 munisipale distrikte (Altais: aimatsi):
- Kosj-Agatsjski (Кош-Агачский, suidoos)
- Maiminski (Майминский, noordwes)
- Oelaganski (Улаганский, oos)
- Oest-Kanski (Усть-Канский, wes)
- Oest-Koksinski (Усть-Коксинский, suidwes)
- Ongoedaiski (Онгудайский, sentraal)
- Sjebalinski (Шебалинский, wes)
- Toerotsjakski (Турочакский, noord)
- Tsjemalski (Чемальский, noordwes)
- Tsjoiski (Чойский, noord).
Groot stede en dorpe wysig
- Gorno-Altaisk (Горно-Алтайск) – 53 538 inwoners
- Maima (Майма) – 15 344
- Kosj-Agatsj (Кош-Агач) – 5 701
- Toerotsjak (Турочак) – 5 484
- Ongoedai (Онгудай) – 5 376
2002-volkstelling
Demografie wysig
Volgens die 2002-sensus het Russe 57,4% van die bevolking uitgemaak, Altais 33,4%, Kazachs 6% en ander volke 3,2%.
Godsdiens wysig
Die tradisionele godsdiens van die inheemse Altais is sjamanisme. Etniese Russe behoort tot die Oosters-Ortodokse Kerk. Tibettaanse Boeddhisme raak ook gewilder nadat dit die gebied binnegekom het deur die naburige Mongolië en Tiwa.
Van 1904 tot 1930 het ’n nuwe godsdiensbeweging, Boerchanisme (of Ak Jang, die "wit geloof") gewild geword onder inheemse Altais. Dit het hier ontstaan en lê klem op die "wit" aspek van sjamanisme. Boerchanisme is steeds ’n belangrike deel van die Altaise nasionale bewustheid, en beleef tans ’n herlewing in verskeie vorme saam met die inheemse Altaise kultuur in die algemeen.
Russiese Nuwe Era-aanhangers van Agni Joga gaan dikwels op pelgrimstogte na Berg Beloecha. Tekens van sjamanisme kan dikwels in die gebied gesien word; op sekere punte van die Katoen-rivier bind plaaslike volgelinge van sjamanisme wit strikke aan bome en los offerandes van muntstukke of kos vir die geeste.[2] Hoewel sjamanisme vandag nie meer so algemeen beoefen word nie, word dit nou weer gewilder vanweë die nuwe godsdiensvryheid wat ontstaan het ná die val van die Sowjetunie.
Eksterne skakels wysig
- Inzoembare toeristekaart (in Russies)
- Kaarte Geargiveer 30 Desember 2007 op Wayback Machine (in Russies)
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Altai.
