Andries Stockenström
Sir Andries Stockenström (Kaapstad, 6 Julie 1792 – Londen, 16 Maart 1864) was luitenant-goewerneur van die Oostelike Provinsie van die Kaapkolonie. Hy was van Sweedse afkoms en seun van Andries Stockenstrom, landdros van Graaff-Reinet, wat in 1811 deur die Xhosas vermoor is. Sy tweede seun was regter Andries Stockenstrom.
| Andries Stockenström | |
 | |
Luitenant-goewerneur van Brits-Kaffrarië
| |
| Ampstermyn 13 September 1836 – 9 Augustus 1838 | |
| Monarg | Victoria |
|---|---|
| Opgevolg deur | Lord Normanby |
Persoonlike besonderhede
| |
| Gebore | 6 Julie 1792 Kaapstad, Kaapkolonie |
| Sterf | 16 Maart 1864 (op 71) Londen, Verenigde Koninkryk |
| Kiesafdeling | Brits-Kaffrarië |
Loopbaan wysig
Stockenström het sy skoolonderrig aan Tot Nut van 't Algemeen in Kaapstad ontvang. Hy het sy loopbaan as 'n soldaat begin, word 'n vaandrig in die Kaapse Regiment en onderskei homself in die oorloë met die grensstamme.
Van 1822 tot 1824 moes hy die grens van die Kolonie afbaken. As gevolg van sy prestasies daar word hy in 1828 Kommissaris-generaal van die Oostelike Provinsie en 'n lid van die Goewerneur se Adviesraad.
In 1829 is die taak aan hom opgedra om 'n groot aantal Hottentotte aan die Katrivier tot bedaring te bring, wat baie kritiek tot gevolg gehad het. Hulle is hier gevestig as bolwerk teen die Xhosas en het hulle kerk na hom genoem, NG gemeente Stockenström. Talle van dié opstandelinge is hulle grond ontneem omdat hulle hulle aan die Xhosas se kant geskaar het.
Tydens 'n besoek aan Europa in 1833 is druk op hom uitgeoefen om met pensioen af te tree. Hy het aanstoot gegee deur vyandige getuienis voor 'n komitee van die Britse Laerhuis te lewer oor die Koloniste se gedrag. Daar was selfs groter protes toe hy in 1836 as luitenant-goewerneur van die Oostelike Provinsie aangestel is, en dadelik die Provinsie van Koningin Adelaide aan die plaaslike stamme teruggegee het.
Hy is op 'n monstervergadering in Grahamstad gevra om sy vyandelike gedrag teenoor Engeland te verduidelik. Ongestoord het hy egter voortgegaan om die vrede met die plaaslike opperhoofde te bewaar.
As gevolg van die kwade gevoelens jeens Stockenström het hy betrokke geraak in 'n lastersaak wat hy uiteindelik verloor het. Hy het 'n sterk teenstander van die Voortrekkers geword, wat hy probeer dwing het om na die Kaapkolonie terug te keer. Verder was daar 'n onaangenaamheid in Engeland waar hy éérs afstand van sy pos gedoen het, toe sy bedanking teruggetrek het en eindelik 'n ridderskap en pensioen aanvaar het.
Hy het baie onrus in die vroeë Suid-Afrikaanse politiek veroorsaak en was 'n aanvegbare figuur tot en met sy dood in 1864.
Bronne wysig
Sien ook wysig
- Stockenström-familie
- Ds. Andries Stockenström, 'n kleinseun van sir Andries se broer Erik Ergidius (1805–1886)