Dreineringstelsels
Dreinering is die natuurlike of kunsmatige verwydering van 'n oppervlak se water en die ondergrondse water vanuit 'n area met 'n oormaat water. Die interne dreinering van die meeste landbougrond is goed genoeg om grootskaalse versuiping (anaërobiese toestande wat wortelgroei benadeel) te voorkom, maar baie grond benodig kunsmatige dreinering om produksie te verbeter of om waterbronne te bestuur.
Geskiedenis wysig
Vroeë geskiedenis wysig
Die Indusvalleibeskawing het gevorderde riool- en dreineringstelsels gehad. Alle huise in die groot stede Harappa en Mohenjo-daro het toegang tot water- en dreineringsgeriewe gehad. Afvalwater is na bedekte gravitasie-rioolstelsels gelei, wat langs die belangrikste strate geloop het.
18de en 19de eeu wysig
Die uitvinding van pypdreinering word aan sir Hugh Dalrymple, wat in 1753 oorlede is, toegeskryf.[1]
Huidige praktyke wysig
Geotekstiele wysig
Nuwe dreineringstelsels bevat geotekstielfilters wat fyn korrels terughou en voorkom dat dit die drein verstop. Geotekstiele is sintetiese tekstielstowwe wat spesiaal vir toepassing in siviele en omgewingsingenieurswese vervaardig word. Geotekstiele is ontwerp om fyn gronddeeltjies terug te hou terwyl dit water deurlaat. In 'n tipiese dreineringstelsel word dit in 'n sloot gelê wat dan met growwe korrelmateriaal gevul sou word: gruis, seeskulpe, klip of rots. Die geotekstiel word oor die top van die klip gevou en die sloot word dan met grond bedek. Grondwater syg deur die geotekstiel en vloei verby die klip na 'n uitgang. In hoë grondwatertoestande word 'n geperforeerde plastiekpyp (PVC of PE) langs die basis van die drein gelê om die hoeveelheid water wat in die drein vervoer word, te verhoog.
Alternatiewelik kan 'n voorafvervaardigde plastiek dreineringstelsel, met materiale soos geotekstiel, klapperhaar of lapfilters daarin, oorweeg word. Die gebruik van hierdie materiale het al hoe meer algemeen geraak vanweë die gebruiksgemak wat die behoefte aan die vervoer en lê van klipdreineringsaggregate - wat gewoonlik duurder is as 'n sintetiese dreinering en betonvoerings - uitskakel.
Oor die afgelope 30 jaar het geotekstiel, polivinielchloried (PVC)-filters en hoë-digtheid poliëtileenfilters (HDPE) die algemeenste grondfiltermedia geword. Dit is goedkoop om te vervaardig en maklik om te lê, met fabrieksbeheerde eienskappe wat die langtermyn filtrasieprestasie verseker, selfs in fyn siltige grondtoestande.
Alternatiewe vir die 21ste eeu wysig
Dreinering het die afgelope tyd in die Verenigde Koninkryk 'n grootskaalse omgewingsbeoordeling ondergaan. Volhoubare stedelike dreineringstelsels (SUDS) is ontwerp om kontrakteurs aan te moedig om dreineringstelsels te installeer wat die natuurlike vloei van water in die natuur naboots. Volgens die wetgewing word plaaslike en buurtbeplanning in die Verenigde Koninkryk deur die wet verplig om SUDS in enige ontwikkelingsprojekte waarvoor hulle verantwoordelik is, te oorweeg.
Groefdreinering is die grootste deurbraak van die afgelope twintig jaar as 'n dreineringsopsie. As 'n kanaaldreineringstelsel is dit ontwerp om die behoefte aan verdere pypleidingstelsels wat parallel met die dreinering geïnstalleer word, te elimineer, wat die omgewingsimpak van die produksie verminder en die versameling van water verbeter. Vlekvrye staal, betonkanale, PVC en HDPE is alles beskikbaar vir groefdreinering, wat die bedryfstandaard van bouprojekte geword het.
Die siviele ingenieur is verantwoordelik vir dreinering in bouprojekte. Hulle moet al die paaie, slote, dreinering, waterpype en riolering wat by konstruksiebedrywighede betrokke is, uiteensit. Tydens die konstruksieproses sal hy/sy al die nodige vlakke vir elk van die bogenoemde faktore uiteensit.
Redes vir kunsmatige dreinering wysig
Die grootste projek van hierdie aard ter wêreld is al eeue in Nederland aan die gang. Die gebied tussen Amsterdam, Haarlem en Leiden was in prehistoriese tye moerasland en klein mere. Turfdeurgrawing, insinking en kuslynerosie het die vorming van 'n groot dam, die Haarlemmermeer, geleidelik veroorsaak. Die uitvinding van windaangedrewe pompenjins in die 15de eeu het dreinering van sommige van die grensgebiede toegelaat, maar die finale dreinering van die meer moes wag op die ontwerp van groot stoomaangedrewe pompe en ooreenkomste tussen streeksowerhede. Die verwydering van die meer het tussen 1849 en 1852 plaasgevind, wat duisende km² nuwe grondgebied geskep het.
Kusvlaktes en rivierdeltas kan seisoenale of permanent hoë watertafels hê en moet dreineringsverbeterings hê as dit vir die landbou gebruik moet word. Rysproduksie verg volledige beheer van water, aangesien lande in verskillende stadiums van die gewassiklus oorstroom of gedreineer moet word. Nederland het ook die weg gebaan vir hierdie soort dreinering, nie net om laaglande langs die oewer te dreineer nie, maar in werklikheid die see terug te druk.
Verwysings wysig
- ↑ "Broadside eulogy dedicated to Patrick, Earl of Marchmount, Sir Hugh Dalrymple, and others" (in Engels). National Library of Scotland. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 Februarie 2018. Besoek op 5 April 2015.
Eksterne skakels wysig
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Dreineringstelsels.
