Dwaalspoor
'n Dwaalspoor is iets wat 'n toepaslike of belangrike vraag mislei.[1] Dit kan óf 'n logiese dwaling wees óf 'n literêre instrument wat lesers of gehore na 'n valse gevolgtrekking lei. 'n Dwaalspoor kan met opset gebruik word, soos in raaiselfiksie of as deel van retoriese strategieë (byvoorbeeld in die politiek), of kan per ongeluk in argumente gebruik word.
Die Engelse term, red herring, is in 1807 gewild gemaak deur die Engelse polemikus William Cobbett, wat 'n verhaal vertel het van 'n sterk ruikende gerookte haring wat gebruik was om honde van 'n haas te verlei.
Logiese dwaling wysig
As 'n informele dwaling val die dwaalspoor in 'n breë klas van toepaslikheidsfoute. Anders as die strooiman, wat 'n verdraaiing van die posisie van die ander party behels,[2] is die dwaalspoor 'n skynbaar aanneemlike, hoewel uiteindelik irrelevante, afwykende taktiek.[3] Volgens die Oxford English-woordeboek kan 'n dwaalspoor opsetlik of onbedoeld wees; dit is nie noodwendig 'n bewuste bedoeling om te mislei nie.[1]
Die uitdrukking word hoofsaaklik gebruik om aan te voer dat 'n argument nie toepaslik is vir die saak wat bespreek word nie. Byvoorbeeld, "Ek dink ons moet die akademiese vereistes vir studente strenger maak. Ek raai julle aan om dit te ondersteun omdat ons in 'n begrotingskrisis verkeer, en ons wil nie hê dat ons salarisse beïnvloed word nie." Die tweede sin, hoewel dit gebruik word om die eerste sin te ondersteun, spreek nie die onderwerp aan nie.
In fiksie wysig
In fiksie (en nie-fiksie) kan 'n dwaalspoor doelbewus deur die skrywer gebruik word om 'n valse leidraad te plant wat lesers of gehore na 'n valse gevolgtrekking lei.[4][5][6] Byvoorbeeld, die karakter van Biskop Aringarosa in Dan Brown se The Da Vinci Code word vir die grootste deel van die storie aangebied asof hy die middelpunt van die kerk se sameswering is, maar dit word later aan die lig gebring dat hy onskuldig is en deur die ware antagonis van die verhaal geflous is. Die naam van die biskop is 'n los Italiaanse vertaling van "rooi haring" (aringa rosa; "rosa" beteken eintlik pienk, en is baie naby aan "rossa", rooi; vergelyk die Engelse term red herring, dit is "rooi haring", vir 'n dwaalspoor).[7]
'n Dwaalspoor word gereeld in regstudies en eksamenprobleme gebruik om studente te mislei en af te lei om tot 'n regte gevolgtrekking te kom oor 'n regskwessie, na bewering as 'n instrument wat die studente se begrip van die onderliggende reg en hul vermoë om wesenlike feitelike omstandighede te onderskei, toets.[8]
Kyk ook wysig
Verwysings wysig
- ↑ 1,0 1,1 "red-herring noun - Definition, pictures, pronunciation and usage notes". Oxford Advanced Learner's Dictionary at OxfordLearnersDictionaries.com (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Julie 2017. Besoek op 11 Mei 2020.
- ↑ Hurley, Patrick J. (2011). A Concise Introduction to Logic (in Engels). Cengage Learning. pp. 131–133. ISBN 978-0-8400-3417-5. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 Februarie 2017.
- ↑ Tindale, Christopher W. (2007). Fallacies and Argument Appraisal (in Engels). Cambridge University Press. pp. 28–33. ISBN 978-0-521-84208-2.
- ↑ Niazi, Nozar (2010). How To Study Literature: Stylistic And Pragmatic Approaches (in Engels). PHI Learning Pvt. Ltd. p. 142. ISBN 978-81-203-4061-9. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 19 Oktober 2013. Besoek op 11 Mei 2020.
- ↑ Dupriez, Bernard Marie (1991). Dictionary of Literary Devices: Gradus, A-Z (in Engels). University of Toronto Press. p. 322]. ISBN 978-0-8020-6803-3. Besoek op 11 Mei 2020.
- ↑ Turco, Lewis (1999). The Book of Literary Terms: The Genres of Fiction, Drama, Nonfiction, Literary Criticism and Scholarship (in Engels). UPNE. p. 143. ISBN 978-0-87451-955-6. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 9 Oktober 2013. Besoek op 11 Mei 2020.
- ↑ Lieb, Michael; Mason, Emma; Roberts, Jonathan (2011). The Oxford Handbook of the Reception History of the Bible (in Engels). Oxford University Press. p. 370. ISBN 978-0-19-967039-0. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 22 Februarie 2017.
- ↑ Sheppard, Steve (ed.) (2005). The history of legal education in the United States : commentaries and primary sources (in Engels) (2nd print. uitg.). Clark, N.J.: Lawbook Exchange. ISBN 978-1-58477-690-1.
{{cite book}}:|first=has generic name (hulp)