Eben Venter

Eben Venter (1954- ) is ’n Afrikaanse skrywer.

Lewe en werk

Ebenhaezer Venter is op 29 September 1954 in die distrik Burgersdorp in die Noordoos-Kaap gebore as een van drie kinders (twee seuns en ’n dogter) en hy word groot op die skaapplaas Die Vlei in die distrik. Hy word na sy oupa genoem en sy naam beteken in Hebreeus “klip van hulp”. Sy ouers is die boere Willem Frederik Venter en Maureen van den Heever (oorlede op 19 Maart 2020; ’n kleindogter van Daantjie van den Heever), lidmate van die Gereformeerde Kerk. Hy matrikuleer aan Grey Kollege in Bloemfontein, waar die letterkundige en skrywer Charles Malan een van sy onderwysers is. In hierdie tyd word hy ook geboei deur Etienne Leroux wat sy kinders by die koshuis aflaai, maar nie na voorkoms of optrede soos ander ouers was nie. Na sy verpligte jaar militêre diensplig in die Lugmag (waar hy ook in Angola diens doen) studeer hy verder aan die Potchefstroomse Universiteit vir Christelike Hoër Onderwys. Hy studeer eers in die Teologie, maar verander gou sy studierigting en behaal ’n B.A.-graad in Filosofie. Later behaal hy sy B.A. Honneurs-graad by die Randse Afrikaanse Universiteit en sy M.A.-graad in Filosofie aan die Universiteit van Port Elizabeth met ’n verhandeling oor die latere, melancholiese filosofie van Max Horkheimer. Hy skryf in vir ’n doktorsgraad in die Filosofie, wat hy nie voltooi nie. Na ’n jaar oorsee skryf hy vir ’n ruk kopie vir ’n reklame-agentskap, doseer as junior lektor Filosofie aan die Randse Afrikaanse Universiteit, werk vir ’n kort ruk as joernalis by die Sunday Times en boer dan vir ’n ruk op die familieplaas.

Wanneer hy tydens die noodtoestand in die tagtigerjare opgeroep word vir ’n weermagkamp om diens te gaan doen in die townships, emigreer hy eerder in Augustus 1986 na Australië. Hier werk hy eers in Sydney in sy ouer broer, wat op daardie stadium met die sangeres Clarabelle van Niekerk getroud was, se restaurant. Daarna word hy mede-eienaar van die vegetariese restaurant Wild Rice Wholefood Café in St. Kilda in Melbourne. In Australië ontmoet hy die Ier Gerard Dunlop, ’n landskap-argitek, wat sy lewensmaat word. Hy neem in hierdie tyd Australiese burgerskap aan en verdiep hom later ook in die studie van die Boeddhisme, ’n invloed wat in sy werk weerklank vind. Hierdie studie sluit egter nie Christenskap vir hom uit nie. Vir die skryf van sy boek “Foxtrot van die vleiseters” huur hy vir vier maande ’n huisie in die noordweste van Ierland in die Donegal-graafskap en voltooi die boek daarna in België. In 1995 keer hy tydelik terug na Suid-Afrika, huur ’n huis in Prins Albert in die Karoo waar hy hom weer afsonder, en begin skryf aan “Ek stamel ek sterwe”. Met sy terugkeer na Australië werk hy in ’n internetkafee. In 2002–2003 bedryf hy en Gerard die restaurant The Long Table op die Mornington-Skiereiland in Melbourne, maar hulle verkoop die restaurant in Augustus 2003

In November 2003 keer Eben terug na Suid-Afrika om sy pa by te staan in sy laaste maande en vestig hom op Prins Albert in die Karoo. Van hierdie tyd af bly hy om die beurt hier en in Lismore in Nieu-Suid-Wallis in Australië saam met Gerard. Gedurende April en Mei 2005 bied hy klasse in Kreatiewe Skryfwerk aan by die Adam Mickiewicz Universiteit in Poznań in Pole, asook by die Skool van Neerlandistiek aan die Palacky Universiteit in Olomouc in die Tsjeggiese Republiek. In 2007 spandeer hy etlike maande as inwonende skrywer in Wassenaar in Nederland by die Netherlands Institute for Advanced Studies in Literature. Hy behartig vir ’n ruk die rubriek “Brouhaha” vir By, bylaag tot Die Burger en Beeld. In 2015 is hy betrokke by skryfopleiding van voornemende skrywers by die skryfskool van die Breytenbach-sentrum op Wellington.

Skryfwerk

Kortkuns

Sy belangstelling in stories en skryf word vroeg aangewakker deurdat sy pa en ander voorgeslagte goeie storievertellers was. Sy debuut is met die kortverhaalbundel “Witblitz”, waarin die geweld van die grensoorlog en die politieke geweld van die tagtigerjare in Suid-Afrika en die effek daarvan op mense van alle kleure met rou realisme en in kru taal uitgebeeld word. Hierdie bundel kry, vermoedelik weens die anti-estetiese aard daarvan, nie groot aandag tydens publikasie nie en is nog nie aanduidend van die statuur wat hy later met sy skryfwerk bereik nie. “Die donner in Boetiefanie se kop” word later in “Forces’ Favourites” opgeneem en word só ’n baie bekende verhaal in ons grensliteratuur.

Later publiseer hy ook die kortverhaalbundel “Twaalf”, waarin hy die komplekse aard van die mens ondersoek, veral die mens wat hom by veranderende omstandighede moet aanpas. Die temas van afskeid, vertrek en aanpassing word ondersoek, met die tragiek van die menslike kondisie telkens net onder die oppervlak. Die titels van die verhale is telkens die naam van ’n karakter, wat die mensgerigtheid aandui en die leser daarop voorberei dat die reaksie op gebeure hier sentraal staan, eerder as die gebeure self. “Leo” is ’n hoogtepunt, waar die titelkarakter se dood nader en hy op ’n winternag vir oulaas deur die strate van Burgersdorp gaan stap. Op hierdie staptog kom hy, soos sy naamgenoot in “Ulysses” van James Joyce, talle mense teë, veral swart mense. Bowenal word hy gedwing om homself te konfronteer. Hy herbeleef verskeie herinnerings, wat hy nou op geestelike wyse kan ervaar en interpreteer. Hierdie bundel is ’n groot vooruitgang op sy debuutbundel, veral deur die karakteruitbeelding en die hegte bou van die verhale. Die titel dui reeds op die uiteenlopende aard van die karakters, waarin man en vrou, wit en swart, oud en jonk, Australiër en Suid-Afrikaner almal aan die bod kom. Deurlopend in al die karakters is die insig in die tragiek van die menslike kondisie.

“Brouhaha” (wat “kommosie”, “oproer” of “drukte” beteken) is ’n keur uit die rubrieke wat in “By” verskyn het. Die aard van die rubrieke is uiteenlopend, aangesien sommiges as kortverhale kan deurgaan en die boek ook ’n aantal resepte bevat. In die stukke behandel hy baie onderwerpe, met mense en die menslike toestand as die deurlopende draad. Die bundel word in drie afdelings verdeel, met die eerste die persoonlike perspektiewe, die tweede die avonture van die fiktiewe held Stoney (’n sukkelende sjef in Bellville) en die derde ’n aantal resepte. Talle van sy kortverhale word in versamelbundels opgeneem, onder meer in “The New Century of South African Short Stories”, “Forces’ Favourites”, “Borde borde boordevol”, “Soort soek soort” en “Liefde loop ver”.

Romans

Dit is egter met sy romans wat hy sy grootste bydrae tot die Afrikaanse letterkunde maak. “Foxtrot van die vleiseters” beeld die ou Suid-Afrika in die noodtoestand aan die einde van die apartheidsera uit, met snel opeenvolgende episodes wat reeds deur die dans van die titel gesuggereer word. Hierin word die reaksie en interaksie van ’n ou en ’n jonger generasie op die snelle veranderinge in die land ondersoek. Die middelpunt is ’n “gemiddelde” boerefamilie in die Middel-Karoo / Oos-Kaap op die plaas Wildeperdehoek, wat self geraamtes in die kas het in die vorm van ’n buite-egtelike maar verswygde kind van ’n voorsaat. Petrus Steenekamp, seun van Hendrik Douw en Iris, tree op as die vernaamste verteller en dokumenteer opmerkings en afleidings aangaande die gebeure rondom hom. Dit blyk gou dat hy die enigste een op die plaas is wat die swart mense se menswees respekteer, terwyl ander wit mense hulle hoofsaaklik as nuttigheidsartikels hanteer waarvan ontslae geraak word wanneer dit nie meer benodig word nie. Hierdie miskenning is tiperend van ’n hele geslag en stook die opstandsvuur. Die aksie en beelding verskuif van die plaas na die stad met ’n groot aantal karakters en insidente, telkens teen die agtergrond van oproer en ervarings van geweld. Tussendeur is daar eindelose gesprekke, partytjies en seksuele speletjies waardeur ’n samelewing op die rand van groot verandering gekenmerk word. Die leegheid van die karakters se lewens en die lewenswyse of niks ooit sal verander nie, word goed uitgebeeld. Die W.A. Hofmeyr-prys word in 1994 toegeken aan “Foxtrot van die vleiseters” en die boek is in dieselfde jaar ’n naaswenner van die ATKV-prys. Dit word ook in Duits en Nederlands vertaal.

“Ek stamel ek sterwe” beeld die langdurige stryd teen vigs en uiteindelike dood uit, gebaseer op die lewe van die skrywer se broer, en word in Engels vertaal as “My beautiful death” en in Nederlands as “Ik stamel ik sterf”. Die hoofkarakter, Konstant Wasserman, maak as ek-verteller gebruik van ’n bewussynstroom tegniek om sy ervarings en veral die aangrypende meedoënlose aftakeling van sy liggaam te beskryf. Sy verkrampte plattelandse oorsprong beklem hom en hy besluit om na Australië te emigreer, maar spandeer eers tyd in Johannesburg, waar sy vriendin Deloris hom aan die naglewe van seks, drank en dagga voorstel. Hier ontmoet hy die uitgewekene Jude, wat ook in die proses van emigrasie is en hulle begin reeds hier saambly. Hy neem afskeid van sy onskuldige skoolvriendin Martie, sy pa (wat hy voel hom nooit erken het nie) en die dominee, wat ’n poging tot afskeid van sy vroeëre lewenswyse en waardes en van die patriargale stelsel verteenwoordig. Ten spyte van die uiterlike afskeid, is sy agtergrond egter onlosmaaklik deel van hom en neem hy nooit afskeid daarvan nie. In Australië maak hy nuwe vriende, maar word ook feitlik die ondergeskikte kneg van die ontroue Jude. Konstant begin werk as skottelgoedwasser in die vegetariese restaurant wat aan Shane behoort en word later sjef en neem selfs waar as bestuurder. Sy nuwe lewenstyl veroorsaak dat die simptome van vigs begin kop uitsteek. Ten spyte van die onafwendbaarheid van die einde, slaag die ek-verteller daarin om tot die einde die leser intens betrokke te maak by die persoonlike tragedie wat hom afspeel. Met die aantasting van een na die ander liggaamsfunksie, is sy grootste vrees dat sy breinfunksie ook aangetas sal word, wat dan ook teen die einde gebeur, wanneer hy begin stamel om die titel van die roman in werking te stel. Net voor die einde kom daar geestelike bevryding met die vereniging met die familie en die versoening met die Oos-Kaapse verlede. Ten spyte van die tema slaag Venter daarin om met humor, verrassende taalgebruik en ’n bestekopname van verlore onskuld die swaarmoedigheid op te lig. In ’n meningsopname onder kenners word dit beskou as een van die beste romans in Afrikaans, met groot lof veral vir die uitbeelding sonder sentimentaliteit van die sloping wat met die siektegeskiedenis gepaardgaan. In 1997 word die W.A. Hofmeyr-prys aan “Ek stamel ek sterwe” toegeken.

“My simpatie, Cerise” het ’n ligter aanslag. Robert Mackie, die Ierse tuinier van die ryk egpaar Roland en Cerise Fox, verkry toegang tot die sosiale aksie wat in die hoë kringe van Melbourne in Australië plaasvind. Die roman belig die verhouding tussen Cerise en haar man soos Robert dit mettertyd uitpluis, met teenstelling die invloed wat sy eie werkersklasgesin op sy lewe gehad het. Roland is ’n grensloos ambisieuse man, smagtend na groter rykdom en status en sonder herkenbare morele basis. Hy is vals, agterbaks, ’n leuenaar en fisies en emosioneel wreed, wat in alles ’n kompetisie sien wat hy tot elke prys moet wen. Cerise daarenteen leef in eensaamheid agter die gordyne van haar huis en is vasgevang in ’n vervelige bestaan. Tussen haar en Robert ontwikkel daar later seksuele spanning. Venter slaag daarin om die leë lewe van die rykes, hulle patetiese strewe om hulleself as ’n hoër klas as ander mense te vestig en die essensiële leegheid en doelloosheid van hulle bestaan in fyn prosa saam te vat. Hierdie lewe en die gevolge daarvan verwek die simpatie van die titel.

“Begeerte” se titel verwys na die mite van Psige en Eros, waar Psige deur ’n pyl uit Eros se boog getref word en onmiddellik gevul is met begeerte na hom. Die roman vertel die verhaal van die verhouding en huwelik van Madelein Baadnis en Bill Scheiffer, waar Madelein ondanks alles wat gebeur steeds gevul word met begeerte na Bill. Hy was ’n soldaat in Noord-Afrika tydens die Tweede Wêreldoorlog en na sy terugkeer word hy ’n leidende figuur in die Transkei van daardie jare. Die agtergrond van die verhaal is hierdie geskiedenis, asook die politieke ontwikkeling van Suid-Afrika in ’n apartheidstaat. Bill kan hom nie net tot ’n monogame verhouding verbind nie en het voor en na die huwelik verskeie verhoudings. In ’n verhouding met die Xhosa-vrou Girlie verwek hy ’n kind (Tommie), waarna hy gewelddadig tot sy einde kom en Girlie en haar medepligtiges van moord beskuldig word. Madelein se begeerte is om die kind aan te neem om sodoende iets van hom terug te kry, maar sy stuit haar teen die politieke en sosiale konvensies van die tyd. Die kind self moet veg om sy eie identiteit te vestig. Verlies is ’n belangrike subtema in die verhaal. Soos in sy vorige romans verteenwoordig etes of onthale dikwels belangrike keerpunte in die gebeure. “Begeerte” verower in 2004 die W.A. Hofmeyr-prys en is in dieselfde jaar ook op die kortlys vir die M-Net-prys en die RAU-prys.

“Horrelpoot” (“Trencherman” in Engels) is ’n verhaal oor die boosheid in die mens, geskoei op die lees van Joseph Conrad se “Heart of darkness”. Die verhaal speel in ’n distopiese toekomstige Suid-Afrika af, wat grootliks verval het onder wanbestuur en is veral ’n ondersoek na die Afrikaner se kollektiewe vrees. Martin Louw (bekend as Marlouw) en sy suster Heleen het na die dood van hulle ouers die familieplaas Ouplaas aan die swart plaaswerkers, die Hlongwane- en Zuka-families, oorhandig. Hulle woon nou in Melbourne, maar Heleen se seun Koert keer terug na die familieplaas in Suid-Afrika, waar hy in samewerking met die swart plaaswerkers ’n vleismonopolie vestig gegrond op afdreiging en veediefstal. Na ’n laaste vreemde e-pos verdwyn Koert en Marlouw kom na Suid-Afrika om hom te soek en hierdie reis word ook ’n reis na binne. Die Suid-Afrika waarna hy kom, is verwoes. Koeberg het ontplof en die land is letterlik (en figuurlik) in duisternis gehul, almal wat kon het die land reeds verlaat en diegene wat oorbly, probeer in die grootste ellende oorleef. Hy vind die hart van die donker (die boosheid en die vrees) in die samelewing en die mens. Die titel is na aanleiding van Marlouw se gebrek, maar simboliseer ook die kollektiewe vrees van dertien geslagte wat hy soos ’n liggaamlike las saam met hom dra, ’n fisiese teken van sy Oidipale geding met sy ouers en voorgeslagte. Dit is die sielkundige uitwerking van hierdie vrees wat hy moet konfronteer en die roman stel die vraag of vrees ooit iets anders as bevooroordeeld kan wees. Twee pole van Afrikanerskap word hier belig, naamlik Marlouw se herinneringe en nostalgie en aan die ander kant Koert se selfsugtige magsbeheptheid en korrupsie. In 2007 is “Horrelpoot” op die kortlys vir die toekenning van die Universiteit van Johannesburg-prys.

“Santa Gamka” is die verhaal van die bruin plaaswerkerseun Lucky Marais, wat homself na die koms van demokrasie uit armoede probeer ophef deur as manlike prostituut vir beide mans en vroue op te tree en deur sy ervarings ’n mate van volwassenheid en selfsinsig bereik. ’n Sentrale motief in die roman is die stryd teen toenemende domheid, wat gepaardgaan met ’n doelgerigte strewe na sin en betekenis. Lucky is vasbeslote om weg te kom van ’n wêreld waarin alkohol seëvier (die wêreld van sy pa) en soek na ’n lewe met beter gehalte, waarin liefde ’n sterk rol sal speel. Die Karoo waarin die verhaal afspeel is ’n milieu waar rassisme, armoede, droogte en geweld hoogty vier. Deur sy aksies daag Lucky die wanbalanse tussen rasse, ouderdomsgroepe en ekonomiese welvarendheid uit en verteenwoordig sy seksmaats verskillende voorbeelde van hierdie verskillende samelewingsklasse. Hy vertel sy verhaal vanuit ’n pottebakkersoond, waarin hy gesit is om dood te brand en slegs enkele minute van sy lewe oor het. Die boek word veral gekenmerk deur die besondere gebruik van Afrikaans, waarin die manier van praat en gesegdes van die mense outentiek aandoen en terselfdertyd karakteropenbarend is. “Santa Gamka” verower in 2010 die M-Net-prys, die W.A. Hofmeyr-prys en die ATKV-Prosaprys en is in dieselfde jaar op die kortlys vir die toekenning van die Universiteit van Johannesburg-prys. Die roman word ook deur Jaco Bouwer vir die verhoog verwerk en onder andere by 2015 se KKNK opgevoer.

Die manuskrip van “Wolf, wolf” is in 2012 op die kortlys vir die toekenning van die pryse vir NB-Uitgewers se Groot Romanwedstryd. Die titel het assosiasies met die seun wat eenkeer te veel “wolf, wolf” geroep het; die simbool van die wolf as die dood en die kinderspeletjie waarin die deelnemers hulle aan die grille en giere van ’n “wolf” moet onderwerp. Hierin fokus Venter op die traumatiese en komplekse verhouding tussen ’n gay seun en sy pa. Die verhaal word vertel uit die wisselende perspektief van die vader, Benjamin (wat in Hebreeus “seun van reg” beteken), die seun Mattheüs (wat in Hebreeus “geskenk van God” beteken) en Mattheüs se vriend Jack (of Jakob wat in Hebreeus “volhou met God” beteken). In die lewens van die drie hoofkarakters kan die liefde vir God en mens egter nie verwesenlik word nie. Die outokratiese blinde pa, Benjamin Duiker, is sterwend aan kanker en aangewese op die hulp van Mattheüs, sy 32-jarige seun wat na vier jaar se afwesigheid na sy ouerhuis terugkeer om sy vader te versorg. Benjamin het met die jare sagter geraak en Mattheüs het besef dat die kwaad wat sy pa hom in die verlede aangedoen het dalk meer te doen het met sy pa se eie gemoedstoestand as met hom, maar hulle is steeds nie intiem nie en kan nie goed met mekaar kommunikeer nie. Mattheüs onttrek hom gedurig van sy pa se geselskap om hom eerder te verdiep in pornografie op die Internet. Benjamin begin dan sy gedagtes op band opneem om die stiltes baas te raak. Mattheüs se minnaar, Jack van Ryswyk, verloor sy werk as koshuisvader by ’n private skool en daag dan met ’n wolfmasker by Benjamin se Kaapse herehuis op en Mattheüs neem hom in teen die uitdruklike bevel van sy vader. Mattheüs het ’n ernstige voorneme om ’n sukses van sy wegneemeetplek in Observatory te maak, maar sy indiensneming van die Kongolese vlugteling Emile Youlou blyk later rampspoedig te wees. In aansluiting by die titel van die roman en die kinderspeletjie wat dit oproep (“Wolf, wolf, hoe laat is dit?”), is die slinkse manipulasie en onderduimsheid van karakters in hulle verhouding tot ander deurgaans ’n motief. Teen hierdie agtergrond is daar ’n aantal verrassende verhaalwendings. Die roman bied perspektief op die rol van gay kinders wat as primêre versorgers na hul ouers moet omsien, ten spyte van die ouers se afkeur in die kinders se leefstyl. So word dit ook ’n intense ondersoek na die verhouding tussen pa en seun en die magteloosheid van ’n man wat bitter min uit die verlede kan neem om hom toe te rus vir ’n lewe in ’n snel veranderende bestel. Die nadelige gevolge van die patriargale heteroseksuele perspektief en samelewing op die psige van gay kinders word treffend uitgebeeld, asook die sosiale knelpunte waarmee Suid-Afrika toenemend te doen het, soos brose rasseverhoudings, korrupsie en misdaad. Die Engelse weergawe van “Wolf, wolf” (vertaal deur Michiel Heyns) verskyn gelyktydig met die Afrikaanse weergawe, terwyl die Brits-Australiese uitgewer Scribe die boek ook in hierdie lande uitreik. “Wolf, wolf” is in 2014 die wenner van die KykNet-Rapport-prys en is in dieselfde jaar op die kortlys vir die toekenning van die W.A. Hofmeyr-prys en die Universiteit van Johannesburg-prys. Die Engelse weergawe is in 2014 op die kortlys vir die toekenning van die Sunday Times-fiksieprys en die Engelse Universiteit van Johannesburg-prys.

Eerbewyse

Eben word gekies om vanaf die begin van 2008 in Wassenaar in Nederland op te tree as inwonende skrywer by die Netherlands Institute for Advanced Studies in Literature. Benewens Engels word sy boeke ook in Duits en Nederlands vertaal. By die Woordfees van 2010 verower hy die tweede prys as woordkunstenaar.

Publikasies

Jaar	Publikasie
1986	Witblitz
1993	Foxtrot van die vleiseters
1996	Ek stamel ek sterwe
1999	My simpatie, Cerise
2000	Twaalf
2003	Begeerte
2006	Horrelpoot
2009	Santa Gamka
2010	Brouhaha
2013	Wolf, wolf
2017	Groen soos die hemel daarbo
2023	Decima

Bronne

Boeke

• Kannemeyer, J.C. “Die Afrikaanse literatuur 1652-2004” Human & Rousseau Kaapstad en Pretoria Eerste uitgawe 2005
• Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel I” J.L. van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 1998
• Van Coller, H.P. (red.) “Perspektief en Profiel Deel 3” Van Schaik-Uitgewers Pretoria Eerste uitgawe 2006

Tydskrifte en Koerante

• Anoniem “Hofmeyr-prys aan Eben Venter” “Die Burger” 17 Februarie 1994
• Anoniem “Vrees verwoord” “Insig” November 2006
• Anoniem “Voorste skrywers help opkomendes publiseer” “Rapport” 23 Augustus 2015
• Burger, Kobus “Skryf van doodsroman was terapeuties” “Beeld” 13 Desember 1996
• De Jager, Frederik “Soos koekstruif en hoekspykers” “Boekewêreld” 16 November 1993
• Dido, E.K.M. “Venter se ‘Santa Gamka’ is ’n juweel” “Beeld” 13 Desember 2010
• Greeff, Rachelle; Malan, Lucas en De Lange, Johann “Venter se sterwensroman gunsteling” “Rapport” 29 Desember 1996
• Grütter, Wilhelm “Eben Venter se ‘lojale verset’” “Die Burger” 13 Augustus 1993
• Hough, Barrie “Nuwe Venter-werk ‘karaktergedrewe satire’” “Rapport” 8 Augustus 1999
• La Vita, Murray “Beklangs: Die verhaal van Lucky en Eben” “By” 24 Oktober 2009
• Liebenberg, Ian “‘Foxtrot van die vleiseters’ van Eben Venter en ‘X-Ray Visagie en die Vingers van God’ deur Harry Kalmer” “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 32 no. 4, November 1994
• Marais, Loftus “Venter en Winterbach: Twee reaksies op die Suid-Afrikaanse situasie” “By” 9 Desember 2005
• Myburg, Johan “Woorde vir die onsegbare” “Beeld” 22 November 2006
• Myburg, Johan “Toeganklike inkruip onder vel van vry boorling” “Plus” 5 November 2009
• Myburg, Johan “Wolfagtige hoogtepunt” “Beeld” 11 Mei 2013
• Myburg, Johan “Nuwe deurbraak vir Venter” “Beeld” 16 April 2014
• Nieuwoudt, Stephanie “Ek wil nie weer so intens skryf – Venter” “Plus” 5 Augustus 1999
• Nieuwoudt, Stephanie “Terug uit die vreemde” “Naweek-Beeld” 12 Julie 2003
• Painter, Desmond “Mens kan mos skryf waaroor jy wil!” “Rapport” 22 Oktober 2006
• Rautenbach, Elmari “’n Tweede asem” “Rapport” 30 November 2014
• Smuts, J.P. “Commendatio vir die W.A. Hofmeyr-prys 1994” “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 32 no. 3, Augustus 1994
• Steinmair, Deborah “Venter pak pa’s, gay seuns” “Beeld” 6 Februarie 2013
• Van der Merwe, Kirby “’n Mooi blom, ’n mooi nek” “By” 11 September 2010
• Van der Spuy, Bobbi “Venter, Aucamp, ander wen pryse van Naspers” “Beeld” 25 April 1997
• Van Zyl, Johan “Eben Venter se rent boy van die Karoo” “Rapport” 1 November 2009
• Venter, Eben “Oorblyfsels van ’n skrywerstoer” “Insig” Maart 2000
• Venter, Eben “Geen globale skepsel” “Rapport” 13 Julie 2003
• Venter, Eben “My taal, my spoeg” “Insig” Januarie / Februarie 2004
• Venter, Eben “Ten minste het ek dit gesê” “Rapport” 15 Junie 2008
• Viljoen, Louise “Motivering by die toekenning van die W.A. Hofmeyr-prys: Eben Venter se ‘Ek stamel ek sterwe’” “Tydskrif vir Letterkunde” Jaargang 35 no. 4, Augustus 1997

Ongepubliseerde Dokumente

• Venter, Eben Lewenskets Nasionale Afrikaanse Letterkundige Museum en Navorsingsentrum (NALN) Bloemfontein

Resensies

Begeerte

• Burger, Willie “Beeld” 11 Augustus 2003
• Cilliers, Cecile “Beeld” 7 Julie 2003
• De Lange, Johann “Insig” Augustus 2004

Brouhaha

• Ferreira, Jeanette “Beeld” 1 November 2010
• Steenkamp, Elzette “Rapport” 5 Desember 2010

Ek stamel ek sterwe

• Burger, Willem “Beeld” 17 Februarie 1997
• Burger, Willie “Beeld” 29 Augustus 2005
• Kannemeyer, J.C. “Op weg na 2000” Tafelberg-Uitgewers Beperk Eerste uitgawe 1998
• Loots, Francois “AA Reisiger” Lente 2005
• Malan, Lucas “Rapport” 26 Januarie 1997
• Pheiffer, Roy “Insig” Februarie 1997

Foxtrot van die vleiseters

• Kannemeyer, J.C. “Rapport” 8 September 1993
• Kannemeyer, J.C. “Op weg na 2000” Tafelberg-Uitgewers Beperk Eerste uitgawe 1998

Horrelpoot

• Burger, Willie “Beeld” 13 November 2006
• Marais, Danie “Insig” Desember 2006
• Visagie, Andries “Rapport” 10 Desember 2006

My beautiful death

• Pakendorf, Margot “Beeld” 22 Oktober 2007

My simpatie, Cerise

• Burger, Willie “Beeld” 30 Augustus 1999
• Van Biljon, Madeleine “Insig” Augustus 1999

Santa Gamka

• Cochrane, Neil “Beeld” 8 Februarie 2010
• Human, Thys “Rapport” 22 November 2009

Twaalf

• Aucamp, Hennie “Beeld” 14 Augustus 2000

Witblitz

• Britz, E.C. “Die Burger” 19 Februarie 1987

Wolf, wolf

• Amid, Jonathan LitNet: http://www.litnet.co.za/2014-wolf-wolf-by-eben-venter/
• Cochrane, Neil “Tydskrif vir Letterkunde” Vierde reeks 50 (2) Lente 2012
• Hope, Christopher The Guardian: https://www.theguardian.com/books/2015/mar/21/wolf-wolf-eben-venter-review-christopher-hope
• Human, Thys “Beeld” 8 April 2013
• Rossouw, Johann “Rapport” 19 Mei 2013

Internet

• Britz, Elretha Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/1999/07/26/8/3.html
• Burger, Kobus Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1996/12/13/4/6.html^{[dooie skakel]}
• Bürger, Vicus Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2013/05/11/VB/8/vbebenboek.html
• De Jager, Frederik Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1993/11/16/10/16.html^{[dooie skakel]}
• Grütter, Wilhelm Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1993/08/19/5/4.html^{[dooie skakel]}
• La Vita, Murray Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2009/10/25/BJ/8/venterkie.html^{[dooie skakel]}
• LitNet ATKV-Skrywersalbum 28 Augustus 2013: www.litnet.co.za
• Loots, Sonja Rapport: http://152.111.1.87/argief/berigte/rapport/2003/07/13/R1/17~1/01.html
• Myburg, Johan Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2009/11/05/KA/3/eben.html^{[dooie skakel]}
• Myburg, Johan Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2006/11/29/VB/25/venter.html
• Nieuwoudt, Stephanie Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/1999/08/05/6/2.html^{[dooie skakel]}
• Nieuwoudt, Stephanie Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2003/07/12/B5/11/01.html
• Norval, Roline Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1999/07/21/8/10.html
• Preller, Cindy Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2012/02/11/VB/7/BOkcpeben_1641.html
• Smith, Charles Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2003/07/10/vb/2k/16.html^{[dooie skakel]}
• Steinmair, Deborah Beeld: http://152.111.1.88/argief/berigte/beeld/2013/02/06/B1/12/jmeben.html
• Steyn, Suzaan Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1993/06/01/6/27.html^{[dooie skakel]}
• Van Zyl, Irna Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1997/11/19/8/6.html^{[dooie skakel]}
• Viljoen, Louise Volksblad: http://152.111.11.6/argief/berigte/volksblad/2001/03/26/8/3.html
• Wasserman, Herman Die Burger: http://152.111.1.87/argief/berigte/dieburger/1996/11/30/4/2.html