Wikipedia

Filippo Lippi

Fra oftewel "Frater" (Italiaans vir "broeder") Filippo Lippi (omstreeks 1406 – 8 Oktober 1469), ook bekend as Lippo Lippi, was 'n Italiaanse skilder van die Quattrocento (15de eeu).

Filippo Lippi

Selfportret van Filippo Lippi
Geboortenaam Filippo Lippi
Gebore omstreeks 1406
Florence, Republiek van Florence
Sterf 8 Oktober 1469
Veld Skilderkuns, Fresko's
Werke Bekroning van die Madonna en Kind, Aankondiging (München)

Biografie wysig

Lippi is in 1406 gebore in Florence as die seun van Tommaso, 'n slagter, en sy vrou. Toe hy nog 'n klein kindjie was het albei sy ouers gesterf. Hy het gevolglik by sy tante Mona Lapaccia gaan woon; omdat sy te arm was om hom groot te maak, het sy hom in die naburige Karmeliete-klooster geplaas. Hy was maar agt jaar oud toe hy na die klooster vertrek het en daar met sy opleiding begin het. In 1420 is hy opgeneem in die gemeenskap van Karmeliete-broeders van die klooster van Santa Maria del Carmine, Florence. Hy het die volgende jaar op 16-jarige ouderdom sy godsdienstige gelofte in die orde afgeneem. Hy is omstreeks 1425 verorden as priester in die Katolieke kerk, en het tot 1432 in die klooster gebly.[1]Giorgio Vasari, die eerste kunshistorikus van die Renaissance, skryf dat Lippi geïnspireer was om 'n skilder te word toe hy Masaccio se werke in die Karmeliete Kerk besigtig het. Lippi se vroeë werk, veral die Tarquinia Madonna (Galleria Nazionale, Rome), toon Masaccio se invloed.[2] In sy Lewens van die uitmuntendste Italiaanse argitekte, skilders en beeldhouers het Vasari die volgende oor Lippi gesê: "In plaas van studeer, het hy al sy tyd spandeer deur prente in sy eie boeke en die van andere te teken."[3] Die klooster het as gevolg van Lippi se belangstelling aan hom die geleentheid gegee in die skilderkuns te bestudeer.

 
Gewyde beeld van die Madonna en Kind voor 'n goue gordyn deur Filippo Lippi se werkswinkel.[4] Die Walters Kunsmuseum.
 
Aanbidding in die Woud
 
Madonna en Kind (1440–1445), tempera op paneel. Nasionale Kunsgalery, Washington, D.C.

In 1432 het Filippo Lippi die klooster verlaat, hoewel hy nie van sy gelofte vrygestel is nie. In 'n brief uit 1439 beskryf hy homself as die armste broeder van Florence, wat verantwoordelik is vir die onderhoud van ses hubare niggies.

Volgens Vasari het Lippi daarna Ancona en Napels besoek, waar hy deur seerowers gevange geneem is en as slaaf aangehou is. Sy bekwaamheid in portretsketse het daartoe bygedra dat hy uiteindelik vrygelaat is.[5] Louis Gillet, in die Katolieke ensiklopedie, beskou hierdie verhaal as "sekerlik niks anders as verbeelding" nie.[1]

Met die terugkeer van Lippi na Florence in 1432 het sy skilderye gewild begin word, wat hom die steun van die Medici-familie besorg het. Die familie het opdra gegee vir die Die aankondiging en die sewe heiliges. Cosimo de' Medici moes hom toesluit om hom te dwing om te werk, en selfs toe het die skilder daarin geslaag om by wyse van 'n tou wat van sylakens gemaak is te ontsnap. Sy lewe bevat talle voorbeelde van regsgedinge, gebroke beloftes en skandale.[2]

In 1441 het Lippi 'n altaarstuk geskilder vir die nonne van Sant'Ambrogio in Florence, wat nou 'n prominente aantrekkingskrag is in die Akademie van Florence, en gevier is in Browning se bekende gedig "Fra Lippo Lippi". Dit beeld die kroning van die Maagd onder engele en heiliges uit, met verskeie monnike. Een hiervan, regs geplaas, is 'n halwe-lengte figuur wat oorspronklik beskou is as 'n selfportret van Lippo, en opmerklik is as gevolg van die inskripsie "is perfecit opus", daar is later gemeen dat dit egter 'n portret van die weldoener was wat opdrag gegee het vir die skildery.[6]

In 1452 is Lippi aangestel as kapelaan vir die nonne by die klooster van San Giovannino dei Cavalieri in Florence.

 
Portret van 'n man en vrou (ca. 1440). Metropolitan Museum of Art, New York.

In Junie 1456 is dit aangeteken dat Fra Filippo in Prato (naby Florence) woon waar hy fresko's vir die katedraal geskilder het. In 1458, terwyl hy besig was met hierdie werk, het hy begin met 'n prent vir die kloosterkapel van S. Margherita in die stad, waar hy Lucrezia Buti, die dogter van 'n Florentynse man genaamd Francesco Buti, ontmoet het. Lippi het gevra dat sy toegelaat sou word om te sit vir die Madonna-figuur (of miskien S. Margherita). Onder daardie voorwendsel het Lippi seksuele verhoudings met haar gehad, haar na sy eie huis ontvoer en haar daar gehou ondanks die pogings van die nonne om haar terug te kry.[7] Die verhouding het hul seun, Filippino Lippi, voorgebring wat in die voetspore van sy vader gevolg het en self 'n beroemde skilder sou word.

In 1457 is hy aangestel as "In commendam Rektor" ("Rettore commendatario") van die S. Quirico in Legania, van welke instellings hy by tye aansienlike winste verdien het. Ondanks hierdie winste het Lippi sy hele lewe lank gesukkel om uit die kloue van armoede te ontsnap.

Die einde van Lippi se lewe is in Spoleto deurgebring, waar hy opdrag gekry het om tonele uit die lewe van die Maagd te skilder vir die apsis van die Spoleto-katedraal. In die semi-koepel van die apsis is die Kroning van die maagd (Christus wat die Madonna kroon, met engele, sibille en profete. Hierdie reeks, wat nie heeltemal gelykstaande is aan die wat by dié Prato uitgestal word nie, is ná Lippi se dood voltooi deur een van sy assistente, sy mede-Karmeliet, Fra Diamante. Lippi is op 8 Oktober 1469 in Spoleto oorlede. Die wyse waarop hy dood is, is in geskil. Daar word gesê dat die pous aan Lippi toestemming gegee het vir die huwelik met Lucrezia, maar voordat die toestemming gearriveer het, is Lippi vergiftig deur die verontwaardigde familielede van of Lucrezia, of 'n ander vrou vir wie hy gevoelens gehad het.[7]

Werke wysig

Die fresko's in die koor van die die katedraal van Prato, wat die Verhale van die heilige Stefaans en Johannes die Doper uitbeeld op die twee hoofmure, word beskou as die belangrikste werke van Fra Filippo, veral die figuur van Salome wat dans, wat duidelike verwantskappe toon met latere werke van sy leerling, Botticelli, en sy seun, Filippino Lippi, sowel as die skare wat rou oor Stefaans se lyk. Daar word vermoed dat laasgenoemde 'n portret van die skilder bevat, maar daar is verskillende opinies oor die presiese figuur. Teen die muur is Sint Giovanni Gualberto en Sint Alberto.[7]

Hy het vir Germiniano Inghirami van Prato die dood van St. Bernard geskilder. Sy belangrikste altaarstuk in hierdie stad is 'n geboortetoneel in die tempel van S. Domenico – met die baba op die grond wat deur die Maagd en Josef, tussen die heiliges Georg en Dominic in 'n rotsagtige landskap aanbid word, met herders en ses engele in die lug. In die Uffizi-galery is 'n betowerende Maagd, wat ook "Lippina" genoem word, wat die baba Christus aanbid wat deur twee engele gehou word; en in die Nasionale Galery, Londen, 'n Visie van Sint Bernard. Die skildery getiteld Maagd en baba met 'n Engel in dieselfde galery word ook aan Lippi toegeskryf. Dit word egter betwis dat dit sy werk is.[8]

Filippo Lippi is in 1469 oorlede terwyl hy aan die fresko's van Tonele uit die Lewe van die Maagd Maria in die apsis van die Spoleto Katedraal gewerk het. Die fresko's toon die aankondiging, die begrafnis, die aanbidding van die kind en die kroning van die maagd.[8] 'n Groep omstanders wat by die begrafnis uitgebeeld word, bevat 'n selfportret van Lippi, tesame met sy seun Filippino en sy helpers, Fra Diamante en Pier Matteo d'Amelia. Lippi is aan die regterkant van die transept begrawe, met 'n monument wat deur Lorenzo de' Medici aangevra is.[3] Francesco di Pesello (Pesellino) en Sandro Botticelli was onder sy mees uitgelese leerlinge.

Geselekteerde werke wysig

  • Bekroonde Madonna en Kind (Madonna van Tarquinia) (1437) -Tempera op paneel, 151 x 66 cm, Galleria Nazionale d'Arte Antica, Rome
  • Pietà (1437–1439) -Tempera op paneel, 86 x 107 cm, Museo Poldi Pezzoli, Milaan
  • Madonna en Kind met heiliges (1438) - Paneel, 208 x 244 cm, Louvre, Parys
  • Sint Jerome in boetedoening (c. 1439) - Tempera op paneel, 54 x 37 cm, Lindenau Museum, Altenburg
  • The Annunciation with two Kneeling Donors (c. 1440) - Olieverf op paneel, 155 x 144 cm, Galleria Nazionale d'Arte Antica, Rome
  • Martelli Aankondiging (c. 1440) - Tempera op paneel, 175 x 183 cm, San Lorenzo, Florence
  • Novitiate Altarpiece (c.1440-1445) - Tempera op paneel, 196 x 196 cm, Uffizi, Florence
  • Kroning van die Maagd (1441–1447) - Tempera op paneel, 200 x 287 cm, Uffizi, Florence
  • Aankondiging (c. 1443–1450) - Hout, 203 x 185.3cm, Alte Pinakothek, München
  • Marsuppini Kroning (na 1444) - Tempera op paneel, 172 x 251 cm, Pinacoteca Vaticana, Rome
  • Aankondiging (1445–50) - Olieverf op paneel, 117 x 173 cm, Galleria Doria Pamphilj, Rome
  • Aankondiging (c. 1449–1459) - Tempera op paneel, 68 x 151.5cm, Nasionale Galery, Londen
  • Sewe heiliges (c. 1449–1459) - Tempera op paneel, 68 x 151.5cm, Nasionale Galery, Londen
  • Madonna en Kind (c. 1452) - Paneel, deursnee 135 cm, Pitti Galery, Florence
  • Begrafnis van Sint Jerome (c. 1452–1460) - Tempera op paneel, 268 x 165 cm, Museo dell'Opera del Duomo, Prato Katedraal
  • Verhale van Sint Stefaans en Johannes die Doper (1452–1465) - Fresko siklus, Katedraal van Prato
  • Madonna del Ceppo (c. 1452–1453) - Paneel, 187 x 120 cm, Siviele Museum, Prato
  • Madonna en Kind (c. 1455) - Panel, Uffizi, Florence
  • Aanbidding in die Woud (laat 1450's) - Paneel, 127 x 116 cm, Staatliche Museen, Berlyn
  • Madonna van Palazzo Medici-Riccardi (1466–1469) - Tempera op paneel, 115 x 71 cm, Palazzo Medici-Riccardi, Florence
  • Tonele uit die Lewe van die Maagd Maria (1467–1469) - Fresko, apsis van die Spoleto Katedraal
  • Madonna en Kind (tussen omstreeks 1446 en 1447), The Walters Art Museum.
  • Triptiek van die Madonna van Nederigheid, met heiliges

Galery wysig

  •  
    Die geboortetoneel, waarskynlik uit 1445, Nasionale Kunsgalery
  •  
    Die Aanbidding deur die Wyses is a tondo van die Aanbidding deur die drie Wyses. Fra Angelico en Filippo Lippi word daarmee gekrediteer, en dit dateer uit 1440/1460.
  •  
    Bekroning van die Maagd (Italiaans: Incoronazione della Vergine) (1441–47)
  •  
    Madonna met die Kind en twee Engele (1465), tempera op hout, Uffizi.
  •  
    Die Madonna van Palazzo Medici-Riccardi
  •  
    Portret van 'n vrou
  •  
    Kroning van die Maagd (detail)
  •  
    Madonna met Kind
  •  
    Madonna en Kind deur 'n volgeling van Fra Filippo Lippi en Francesco Pesellino

Notas wysig

  1. ↑ 1,0 1,1 Gillet, Louis. "Filippo Lippi". The Catholic Encyclopedia. Vol. 9. New York: Robert Appleton Company, 1910. Opgespoor op 4 April 2015
  2. ↑ 2,0 2,1 "Fra Filippo Lippi", Die Nasionale Galery, Londen
  3. ↑ 3,0 3,1 "Filippo Lippi", Virtual Uffizi Gallery
  4. ↑ "Madonna and Child". The Walters Art Museum.
  5. ↑ Greene, Robert (2000). The 48 Laws of Power. Penguin Books. pp. 187. ISBN 0-14-028019-7.
  6. ↑ Browning, Robert (2004). Robert Browning: Selected Poems. Engeland: Penguin Books. p. 311. ISBN 978-0-14-043726-3.
  7. ↑ 7,0 7,1 7,2 "Fra Filippo Lippi Biography", Frafilippolippi.org
  8. ↑ 8,0 8,1 Rowlands, Eliot. "Lippi". Oxford Art Online. Besoek op 14 Februarie 2017.

Verwysings wysig

  • Canaday (1969). The Lives of the Painters Vol. 1. New York: Norton and Company.
  • Kleiner, Fred S.; Mamiya, Christian J. (2005). Art Through the Ages. Thomson & Wadsworth. ISBN 0-534-16705-5.
  • Hartt, Frederick (1980). The History of Italian Renaissance Art. London: Thames and Hudson.

Verdere leeswerk wysig

  • Ruda, Jeffrey (1993). Fra Filippo Lippi: Life and Work. Londen: Phaidon Press. ISBN 0714838896.

Historiese romans wysig

  • Proud, Linda (2012). A Gift for the Magus. Godstow Press. ISBN 9781907651038. ['n letterkundige roman oor Filippo Lippi en Cosimo de' Medici.]

Eksterne skakels wysig

Ontsluit van "https://af.wikipedia.org/w/index.php?title=Filippo_Lippi&oldid=2427311"