'n Fluit is 'n versamelnaam vir 'n aantal musiekinstrumente wat klank produseer deur middel van 'n lugstroom wat op 'n skerp rand gerig word. 'n Persoon wat die fluit bespeel, word 'n fluitblaser of fluitspeler genoem.[1]

'n Dwarsfluit
Shinobue en ander fluite
'n Blokfluit

Dwarsfluit wysig

Die dwarsfluit val onder die houtblaserkategorie. Alhoewel die silwer weergawe die mees bekend is, was hy oorspronklik van hout gemaak. Hy kan 'n variasie van toonkleure skep bv. sag, rustig en hartseer (gewoonlik lae note); of lewendig, opgewek en opwindend (gewoonlik hoë note). Sy naam kom van die posisie waarin hy gespeel word: horisontaal na regs van die mond.

 
Fluitspeler

Geskiedenis wysig

Die fluit kan terugdateer word na die begin van die mensdom as die ontstaan van die eerste instrumentgroep waarvan ons weet. Dit het verskyn in verskillende variasies in verskillende dele van die wêreld. 'n Driegat fluit gekerf van 'n olifanttand, wat na bewering baie duisende jare oud is, is in die Geißenklösterle grot in Duitsland in 2004 ontdek. Twee ander fluite gemaak van swaan bene is nog voorbeelde van die oudste fluite bekend. Fluite is selfs in die Bybel te vinde. In Genesis 4:21 word Jubal die vader van almal wat die Ugab (fluit) en kinnor (harp) bespeel het, genoem. Hierdie Hebreeuse term (Ugab) verwys ook na 'n blaasinstrument in die algemeen. Jubal word tradisioneel beskou as die ontdekker van die fluit. Party van diè vroeë fluite was van skeenbeen gemaak. Die fluit is ook deel van sommige kulture se geloof en mitologie

Die oudste transverse fluit is 'n chi (篪) fluit wat in die graf van Marquis Yi of Zeng by Suizhou in die Hubei provinsie in China ontdek is. 'n Transverse fluit is 'n fluit wat van die kant af geblaas word (soos die westerse konsertfluit)

Klankproduksie wysig

'n Lugstroom word oor die gleuf van die mondstuk geblaas wat veroorsaak dat die lug in twee gesny word. Die deel van die lug wat in die pyp ingaan resoneer teen die kante en glip by die oop kleppies uit om so 'n sekere noot te vorm soos byvoorbeeld 440 vibrasies per sekonde om die A net bo middel C te skep. Die noot kom dan in sy volledige vorm by die oop kant van die fluit uit. Om daardie lugstroom met jou mond te vorm is dit nodig om jou lippe, soos die Engelsman sê, “between a kiss and a smile” te hou en te blaas asof jy 'n vuur stook. Die fluit word geblaas tot die 2de of 3de harmonie deur 'n kombinasie van verhoogde lugstroom snelheid en om die gaping tussen die speler se lippe en die kant te verklein.

Bou van die dwarsfluit wysig

Die moderne fluit is in die vorm van 'n oop silindriese lug kolom gemaak en is omtrent 66 sentimeters lank en het 'n deursnit van omtrent 2 cm. Die basisnoot is middel C en het 'n reeks van omtrent drie oktawe tot by C7. Die fluit kan van vele materiale of mengsels van materiale gemaak word bv. hout, silwer, nikkelsilwer of selfs goud. Die gewildste is egter die mengsel van nikkel en silwer. Die kleppe funksioneer deur 'n ingewikkelde verskeidenheid van vere en konneksies.

Die moderne fluit was ontwikkel deur Theobald Boehm wat daarmee geëksperimenteer het vanaf 1832 tot 1847 met die doel om dit 'n groter toonvariasie te gee. Hy het uiteindelik 'n paraboliese (bakvormige) kopstuk aan die lyf van die fluit met klep openinge wat voorheen vingeropeninge was, ontwikkel. Na dit was ander klein verbeteringe aangebring. Die moderne fluit het gewoonlik 'n reeks van middel C (C4) opwaarts vir omtrent 4 oktawe. Europese fluite is gewoonlik gemaak van hout; en van silwer in die Verenigde State van Amerika.

Variasies wysig

Die standaard westerse konsert fluit is in die C sleutel getoonset en het 'n reeks van drie oktawe wat begin met middel C (moontlik kan dit ook met een half toon laer begin wanneer a B-voet aan die instrument geheg is). Dit beteken dat die konsert fluit die hoogste algemene orkesinstrument is met die uitsondering van die piccolo wat 'n oktaaf hoër is. Ander groottes en variasies fluite en piccolo’s word ook gebruik van tyd tot tyd. 'n Skaarser instrument van die moderne toonsetting stelstel is byvoorbeeld die G-sleutel/diskand fluit.

Interessante speeltegnieke en feite wysig

  • Note kan los gespeel word deur die lugstroom met die tong te artikuleer, of net aaneen verbind word (legato).
  • 'n Vinnige trillende klank kan produseer word deurdat die speler 'n gggggggg-klank in die agterkant van sy/haar keel maak. Dit verg egter heelwat oefening en tegniek.
  • Sommige fluitspelers vervang hul nikkel-silwer mondstuk met 'n suiwer silwer of goue mondstukke omdat dit die suiwerheid van die klank drasties kan verbeter.
  • Houtfluite word algemeen van rooshout gemaak en word gekenmerk deur 'n heel ander timbre as die metaal fluit.
  • 'n Fluit word ingestem deur die pyp langer en korter te maak, 'n korter pyp produseer hoër note; en 'n langer een laer.

Blokfluit wysig

Lank voor die dwarsfluit op die toneel verskyn het, was die blokfluit die gewilde blaasinstrument in ensembles. Die blokfluit was reeds in die 16e eeu bekend en het in die 20e eeu weer van sy vroeëre populariteit herwin.

Tot die blokfluitfamilie behoort die sopraninoblokfluit (omvang F tot A-mol ' '''), die sopraanblokfluit (omvang C tot D-mol""), die altblokfluit (omvang F' tot A-mol"'), die tenoorblokfluit (omvang C' tot D-mol"'), die basblokfluit (omvang F tot F") en die grootbasblokfluit en die kontrabasblokfluit, wat elkeen 'n omvang van twee oktawe het, vanaf onderskeidelik B-mol en F.

Sien ook wysig

Noemenswaardige fluitblasers wysig

Verwysings wysig

  1. Handwoordeboek van die Afrikaanse Taal, 6de uitgawe. Pearson. 2015. ISBN 978-1-77025-700-9.

Bronne wysig

Eksterne skakels wysig