Homosigoot
Homosigoot ("zugon" is die Griekse woord vir paar) is 'n organisme wat ontstaan uit twee geslagsselle wat albei draers van 'n bepaalde erflike kenmerk is.
Daar word gesê dat 'n sel homosigoties is vir 'n spesifieke geen wanneer identiese allele van die geen op beide homoloë chromosome voorkom.[1] 'n Paar homoloë chromosome is 'n versameling van een moeder- en een vaderlike chromosoom wat tydens bevrugting met mekaar in 'n sel pas. Homoloë chromosome het dieselfde gene op dieselfde lokus waar hulle punte langs elke chromosoom bied wat 'n paar chromosome in staat stel om korrek met mekaar in lyn te kom voordat hulle tydens meiose geskei word.[2] Dit is die basis vir Mendeliaanse oorerwing, wat die erfenispatrone van genetiese materiaal van 'n organisme tot die ontwikkelingssel van die nageslag van die ouer op die gegewe tydstip en gebied kenmerk.[3]
Homoloë chromosome is chromosome wat dieselfde gene in dieselfde volgorde bevat in 'n gedeelte van hul chromosomale arms. Aangesien homoloë chromosome nie identies is nie en nie van dieselfde organisme afkomstig is nie (maar van moeder en vader), verskil hulle van susterchromatiede. Susterchromatiede kom voor nadat DNS-replikasie plaasgevind het, en is dus identiese duplikate van mekaar.[4]
Sigositeit wysig
Sigositeit is die mate waarin beide kopieë van 'n chromosoom of geen dieselfde genetiese volgorde het. Met ander woorde, dit is die mate van ooreenkoms tussen die allele in 'n organisme.
Die meeste eukariote het twee ooreenstemmende stelle chromosome; dit wil sê, hulle is diploïed. Diploïede organismes het dieselfde lokusse op elk van hul twee stelle homoloë chromosome, behalwe dat die rye op hierdie lokusse tussen die twee chromosome in 'n ooreenstemmende paar kan verskil en dat enkele chromosome nie ooreenstem as deel van 'n chromosomale geslagsbepalingstelsel nie. As beide allele van 'n diploïede organisme dieselfde is, is die organisme homosigoties op daardie lokus. As hulle anders is, is die organisme heterosigoties op daardie lokus. As een alleel ontbreek, is dit hemisigoties, en as beide allele ontbreek, is dit nullsigoties.
Die DNS-volgorde van 'n geen wissel van persoon tot persoon. Hierdie variasies word allele genoem. Terwyl sommige gene net een alleel het omdat daar min variasie is, het ander net een alleel omdat afwyking van daardie alleel skadelik of dodelik kan wees. Maar die meeste gene het twee of meer allele. Die frekwensie van verskillende allele wissel deur die bevolking. Sommige gene kan allele hê met gelyke verspreidings. Die verskillende variasies in die allele beïnvloed dikwels nie die normale funksionering van die organisme nie. Vir sommige gene kan een alleel algemeen voorkom, en 'n ander alleel skaars. Soms is een allel 'n siekteveroorsakende variasie terwyl 'n ander allel gesond is.
In diploïede organismes word een alleel van die manlike ouer geërf en een van die vroulike ouer. Sigositeit is 'n beskrywing van die vraag of daardie twee allele identiese of verskillende DNS-reekse het. In sommige gevalle word die term "sigositeit" in die konteks van 'n enkele chromosoom gebruik.[5]
Dominant wysig
'n Persoon wat homosigoties-dominant is vir 'n bepaalde eienskap, dra twee eksemplare van die alleel wat vir die dominante eienskap kodeer. Hierdie alleel, wat dikwels die "dominante alleel" genoem word, word normaalweg voorgestel deur die hoofletters van die letter wat gebruik word vir die ooreenstemmende resessiewe eienskap (soos "P" vir die dominante alleel wat pers blomme in ertjieplante produseer). Wanneer 'n organisme homosigoties oorheersend (dominant) is vir 'n spesifieke eienskap, word die genotipe daarvan voorgestel deur 'n verdubbeling van die simbool vir daardie eienskap, soos "PP".
Resessief wysig
'n Persoon wat homosigoties-resessief is vir 'n spesifieke eienskap, dra twee eksemplare van die alleel wat vir die resessiewe eienskap kodeer. Hierdie alleel, wat dikwels die "resessiewe alleel" genoem word, word gewoonlik voorgestel deur die kleinlettervorm van die letter wat gebruik word vir die ooreenstemmende dominante eienskap (soos, met verwysing na die voorbeeld hierbo, "p" vir die resessiewe alleel wat wit blomme in ertjieplante produseer). Die genotipe van 'n organisme wat homosigoties-resessief is vir 'n bepaalde eienskap, word voorgestel deur 'n verdubbeling van die toepaslike letter, soos "pp".
Verwysings wysig
- ↑ Lawrence, Eleanor (2008). Henderson's Dictionary of Biology (in Engels) (14de uitg.).
- ↑ "Homologous chromosomes". ghr.nlm.nih.gov (in Engels). Philadelphia: Saunders/Elsevier. 2008. pp. 815, 821–822. ISBN 1-4160-2255-4. Besoek op 7 Januarie 2021.
- ↑ Griffiths JF, Gelbart WM, Lewontin RC, Wessler SR, Suzuki DT, Miller JH (2005). Introduction to Genetic Analysis (in Engels). W.H. Freeman and Co. pp. 34–40, 473–476, 626–629. ISBN 0-7167-4939-4.
- ↑ Pollard TD, Earnshaw WC, Lippincott-Schwartz J (2008). Cell Biology (in Engels) (2 uitg.). Philadelphia: Saunders/Elsevier. pp. 815, 821–822. ISBN 1-4160-2255-4.
- ↑ Carr, Martin; Cotton, Samuel; Rogers, David W; Pomiankowski, Andrew; Smith, Hazel; Fowler, Kevin (2006). "Assigning sex to pre-adult stalk-eyed flies using genital disc morphology and X chromosome zygosity". BMC Developmental Biology (in Engels). Springer Nature. 6 (1): 29. doi:10.1186/1471-213x-6-29. ISSN 1471-213X. PMC 1524940. PMID 16780578.