Inspringing (argitektuur)
| Hierdie artikel is 'n weesbladsy. Dit is nie geskakel of in ander bladsye ingesluit nie. Help Wikipedia deur na moontlike teks te soek en 'n skakel hierheen te plaas. |
'n Inspringing is 'n stapsgewyse terugwyking in 'n muur. Inspringings is oorspronklik om strukturele redes gebruik, maar word vandag dikwels deur grondgebruikswette voorgeskryf, of om estetiese redes aangebring. In dig beboude gebiede word inspringings gebruik om meer daglig en vars lug tot op straatvlak deur te laat.
Geskiedenis wysig
Inspringings is deur antieke bouers gebruik om hoër klipstrukture te bou deur die gewig van boumateriale soos klei, klip of bakstene te versprei. Dit is gedoen deur die voetspoor van elke daaropvolgende vlak te verklein. Verder het terugspringings natuurlike erosie laat plaasvind sonder dat die strukturele integriteit van die gebou in die slag gebly het. Die mees grafiese voorbeeld van 'n inspringingstegniek is die trappiramides van Mesopotamië en Antieke Egipte, soos die Teppe Sialk ziggurat of die Piramide van Djoser.
Vir baie eeue was inspringings 'n strukturele noodsaaklikheid vir feitlik alle veelvlakkige vragdraende klipgeboue en strukture. Sedert argitekte geleer het om inspringings in 'n argitektoniese kenmerk te verander, is die meeste inspringings egter minder opvallend as by trappiramides en word hulle dikwels kundig deur ryk versierings verberg.
Die bekendstelling van staalraamstrukture in die laat 19e eeu het 'n einde aan die behoefte aan strukturele inspringings gemaak. Die gebruik van raamboutegnologie gekombineer met geriewe soos hysbakke en gemotoriseerde waterpompe het die fisiese groei en digtheid van geboue in groot stede beïnvloed. Voortgedryf deur die begeerte om die bruikbare vloerarea te maksimeer het sommige ontwikkelaars die gebruik van inspringings vermy en sodoende in baie gevalle 'n verskeidenheid brand- en gesondheidsgevare geskep. Die 38-verdieping hoë Equitable Building[1] wat in 1915 in New York gebou is, het na bewering 'n reuse "middagskaduwee van vier blokke lank gegooi"[1] en naburige eiendomme sodoende van sonlig ontneem.
Inspringings en stadsbeplanning wysig
Baie jurisdiksies maak vandag staat op stadsbeplanningsregulasies wat inspringings gebruik om te verseker dat daar genoeg oop ruimtes en voldoende lig en lug vir strate en erwe is. In hoë digtheidsgebiede soos Manhattan in New York word die voorste mure van geboue teen die straatgrens tot 'n spesifieke hoogte of aantal verdiepings beperk. Wanneer daardie hoogte oorskry word, moet geboue terugspringend agter 'n teoretiese skuinsvlak, naamlik 'n lugblootstellingsvlak, gebou word wat nie deur die gebou se buitemuur binnegedring kan word nie. Om dieselfde rede kan inspringings in laer digtheidsdistrikte gebruik word om die hoogte van buitemure te beperk, waarbó 'n gebou 'n spitsdak of inspringing moet hê voordat dit tot op die toegelate hoogte gebou word.
In baie stede voeg inspringings waarde by tot die binnenshuise eiendom langs die inspringing deur bruikbare buiteruimtes te skep: Hierdie terugspringende terrasse word aangeskryf vir die vars lug, uitsigte en ontspanningsgebruike soos tuinmaak en buitelugete's wat hulle bied. Daarbenewens is inspringings bevorderlik vir brandveiligheid deur spasie tussen geboue vir die deurgang van brandweerapparate te skep.
In die Verenigde State wissel inspringingsvereistes tussen munisipaliteite. Die afwesigheid van lugblootstellingsvlak-vereistes in Chicago se Soneringskode maak dat die Chicago-horison baie anders as dié van New York daar uitsien waar die bou van hoë geboue sedert 1916 aan die soneringsordonnansie onderhewig is. New York het 'n verdere inspringingsriglyn ingestel, een wat daarop gemik was om die hoeveelheid publieke ruimtes in die stad te vermeerder. Dit word verkry deur die minimum inspringing op straatvlak te vergroot om sodoende 'n oop ruimte, dikwels 'n plaza genoem, voor 'n gebou te skep.
Verwysings wysig
Aantekeninge wysig
Bibliografie wysig
- Alexander, Christopher. A Pattern Language. Oxford University Press, 1977.
- Koolhaas, Rem. Delirious New York. Monacceli Press, reprint 1997.