Jan C. A. Boeyens

'n Suid-Afrikaanse chemikus en onderwyser.

Jan C.A. Boeyens FRSSAf[1] (1934-2015) was 'n Suid-Afrikaanse chemikus en onderwyser. Boeyens het aan die Universiteit van Pretoria studeer. Hy het by die WNNR en by Stanford-universiteit gewerk. Hy was 'n "Professor in Chemie" aan WITS en buitengewone-professor aan UNISA.

Jan Christoffel Antonie Boeyens
Gebore (1934-10-02)2 Oktober 1934
Wesselsbron, Vrystaat
Oorlede 26 Augustus 2015 (op 80)
Broederstroom, Noordwes
Instelling(s) UNISA
WNNR
WITS
RAU
MINTEK
Stanford-universiteit
Alma mater Universiteit van die Vrystaat
Universiteit van Pretoria

Hy het meer as 600 wetenskaplike bydraes geskryf of saamgeskryf. Sommige van sy boeke word nog as handboeke van teoretiesechemie oor die hele wêreld gebruik.[2][3]

Loopbaan wysig

Boeyens is op 2 Oktober 1934 gebore in Wesselsbron, Vrystaat. Hy het aan die Universiteit van die Vrystaat 'n BSc(Chemie, Fisika, Wiskunde) in 1955 behaal en 'n BSc(Hon)(Chemie) in 1956 en 'n MSc(Chemie)(cum laude) in 1957. Hy is vanaf 1958 tot 1960 as lektor in Chemie aan die Universiteit van die Vrystaat aangestel.[4]

Hy was as dosent in fisiese-chemie aan die Universiteit van Suid-Afrika (UNISA) aangestel en het by die Nasionale Fisieselaboratorium van die Wetenskaplike en Nywerheidnavorsingsraad (WNNR) gewerk, waar hy hoofnavorsingsbeampte en hoof van die Kristallografie-afdeling: Fisiese-chemiegroep vanaf 1961 tot 1963 was.[4]

Hy het van 1963 tot 1964 aan die Universiteit van Pretoria studeer en 'n DSc(Fisiese- en Teoretiese-chemie)(met lof) verwerf. Sy na-doktorale studies was aan Stanford Universiteit van 1965 tot 1966, waar hy 'n navorsingsassistent: fisiese-chemie was. Van 1971 tot 1973 het hy by die Nasionale Instituut vir Metallurgie, Mintek gewerk as Hoofwetenskaplike en Direkteur van Mintek se Toegepaste Strukturele-chemie Navorsingsgroep, verbonde aan Randse Afrikaanse Universiteit. Hy was 'n ere-dosent aan die Randse Afrikaanse Universiteit van 1973 tot 1975. In 1976 was hy 'n besoekende navorser aan die Universiteit van Sussex, Engeland.[4]

Hy het in 1976 na die Nasionale Fisiese Laboratorium van die WNNR teruggekeer, waar hy tot 1980 as Hoof: Fisiese-chemie (Struktuurchemie en X-straal-kristallografie) gewerk het. Hy was 'n professor in teoretiese-fisika aan die Universiteit van die Witwatersrand van 1981 tot 1999. Hy was ook 'n besoekende professor aan die Texas A & M-universiteit in 1984. Boeyens is vanaf 1984 tot 1990 as Hoof: Departement Chemie by WITS aangestel. Van 1986 tot 1999 was hy die Direkteur: Sentrum vir Molekulêre Ontwerp by WITS en van 1991 tot 1993 was hy die Dekaan: Natuurwetenskappefakulteit. Hy was besoekende professor aan die Universiteit van Berlyn in 1994, en aan die Universiteit van Heidelberg, Duitsland in 1998, 2005, 2006, 2007 en 2010.[4]

Hy het lesings gegee as Professor in Chemie en was hoof van die Chemiedepartement aan die Universiteit van Pretoria van 2000 tot 2004. In 2005 is hy aangestel as Buitengewone Professor aan die Sentrum vir Bevordering van Beurse, Universiteit van Pretoria.[4]

Gesinslewe wysig

Boeyens is in 1960 met Martha Hunter getroud. Hulle het saam drie kinders gehad, Jan, Aletta en Larisa.[5] Hy is op 28 Augustus 2015 in Broederstroom, Noordwes, dood kort na hy teruggekom het van 'n kristallografie-konferensie.[6]

Erkenning en toekenings wysig

Boeyens het aan die volgende organisasies behoort:[4]

  • Royal Society of South Africa (Genoot)[1]
  • Suid-Afrikaanse Chemiese-instituut (Lewenslid)
  • Suid-Afrikaanse Kristallografiek (Genootskapslid)
  • American Chemical Society (Voormalige lid)
  • Journal of Chemical Crystallography (Joernaal van Chemiese Kristallografie) (Redaksionele Raad tot 2012)
  • International Union of Crystallography (Internasionale Unie van Kristallografie) (IUCr) Nasionale Komiteevoorsitter 1990 tot 1994)
  • NY Academy of Sciences (NY Akademie van Wetenskappe) (Voormalige lid)
  • SA Akademie vir Wetenskap (stigterslid - bedank)
  • International Union of Crystallography Executive (Internasionale Unie van Kristallografie) (1996 tot 2002)
  • Universiteitsraad, WITS (1997 tot 1999)

Hy het die volgende toekennings ontvang:[4]

  • AECI-medalje 1973, 1981
  • SACI Goue Medalje 1983
  • Ernst Oppenheimer Genootskap 1984
  • SA Akademie Havenga-prys 1986
  • Alumnus van die Jaar, Univ. van die Vrystaat 1987
  • Claude Harris Leon Award 1992
  • Alexander von Humboldt Research Prize 1993
  • Distinguished Research Award, WITS 1995
  • Benaming: Jan Boeyens Laboratorium, WITS 2000
  • Merck Medalje 2004
  • Centennial Leading Mind, Univiversiteit van Pretoria 2008

Die eerste Jan Boeyens-medalje vir uitstaande jong wetenskaplikes (jonger as 40 jaar) in teoretiese Chemie of Fisika is in 2009 aan prof Gideon Steyl van die Universiteit van die Vrystaatse Chemie-afdeling toegeken.[7]

Eksterne skakels wysig

Verwysings wysig

  1. 1,0 1,1 "Fellows (FRSSAf)" (in Engels). Royal Society South Africa. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 5 September 2018. Besoek op 23 Januarie 2019.
  2. "JCA Boeyens - Published Books" (PDF). Centre for the Advancement of Scholarship (in Engels). Universiteit van Pretoria. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 25 Januarie 2019. Besoek op 23 Januarie 2019.
  3. "Jan Boeyens - List of Publications" (PDF). Centre for the Advancement of Scholarship (in Engels). Universiteit van Pretoria. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 25 Januarie 2019. Besoek op 22 Januarie 2019.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 "Prof JCA Boeyens - CV" (PDF). Universiteit van Pretoria (in Engels). 12 Oktober 2013. Geargiveer (PDF) vanaf die oorspronklike op 25 Januarie 2019. Besoek op 23 Januarie 2019.
  5. "Prof Jan Christoffel Boeyens" (in Engels). Geni.com. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 April 2019. Besoek op 23 Januarie 2019.
  6. "The passing of Prof Jan Boeyens". Universiteit van Pretoria - Nuus (in Engels). Universiteit van Pretoria. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 28 Maart 2019. Besoek op 23 Januarie 2019.
  7. "Honorary Awards". Fakulteit Natuur- en Landbouwetenskappe (in Engels). Universiteit van die Vrystaat. Geargiveer vanaf die oorspronklike op 20 April 2019. Besoek op 22 Januarie 2019.