Kaap Canaveral (Engels: Cape Canaveral; Spaans: Cabo Cañaveral) is 'n kaap en kusstrook in Brevard County, 'n administratiewe distrik in die Amerikaanse deelstaat Florida. Die kaap is langs die Atlantiese seekus van oostelike Sentraal-Florida en oos van Merritt-eiland geleë. Die kaap word deur die Banana-rivier van die eiland geskei.

'n Nasa-lugfoto van Kaap Canaveral. Die vyf paaie oor die Indian- en Banana-rivier, wat aangelê is om die lanseerterrein met die vasteland te verbind, kan op die foto gesien word, net soos lanseergeriewe en die ruimtependeltuig-landingsbaan in die noordelike gedeelte

Die lang en smal sanderige versperringseilande van Florida se ooskus toon baie ooreenkomste met Noord-Carolina se Outer Banks verder noordwaarts. Sommige van hierdie eilande word slegs deur 'n smal strandmeer van die vasteland geskei wat deel uitmaak van die Intracoastal Waterway, 'n lang waterweg langs die Amerikaanse ooskus. So is ook Kaap Canaveral 'n versperringseiland wat deur seestrominge langs die kus gevorm is. Terwyl die strominge hier saamgevloei het, het hulle koraalriwwe uit die Pleistoseen met sandafsettings bedek.[1]

Toe die Amerikaanse ruimtevaartpionier dr. Robert Goddard (1882–1945), 'n boorling van Massachusetts en professor in fisika, in 1920 sy wetenskaplike verhandeling A Method of Reaching Extreme Altitudes gepubliseer het waarin hy sy wiskundige teorieë oor aandrywingsmetodes vir vuurpyle beskryf[2], was Brevard County nog 'n rustige streek waar bewoners 'n bestaan gemaak het uit hul vee, die verbouing van gewasse en visvangs. Dit was steeds 'n afgeleë en yl bevolkte gebied toe die nuutgestigte lug- en ruimtevaart-agentskap Nasa (National Aeronautics and Space Administration) Kaap Canaveral in 1958 as lanseerterrein vir sy ruimteprogram gekies het nadat die eerste vuurpyle reeds in 1950 hier afgevuur is. Alle bemande Amerikaanse ruimtetuie sou later hier gelanseer word en internasionale bekendheid aan die kaap besorg.

Kaap Canaveral, wat tussen 1963 en 1973 ter ere van president John F. Kennedy amptelik Kaap Kennedy (Cape Kennedy) genoem is, maak deel uit van 'n gevoelige ekostelsel. Die lae bevolkingsdigtheid en nabygeleë Atlantiese Oseaan was – om veiligheidsredes – een van die kriteria waarvolgens Kaap Canaveral as lanseerterrein ontwikkel is. 'n Ander kriterium was oorwegings in verband met aardrotasie. Die sentrifugale krag van hierdie rotasie is die sterkste langs die ewenaar. Om voordeel daaruit te kan trek, word vuurpyle in ooswaartse rigting gelanseer. Al is daar ander plekke in die Verenigde State wat nog nader aan die ewenaar geleë is en deur uitgestrekte oseane omring word, soos Hawaii en Puerto Rico (waar die vlootbasis Roosevelt Roads 'n tyd lank as moontlike alternatiewe lanseerterrein oorweeg is), is hulle te afgeleë in vergelyking met Florida se ooskus en die logistieke voordele wat hierdie kusstreek bied.

Vanuit die Kaap Canaveral- ruimtemagstasie, wat by die kaap geleë is, en die Kennedy-ruimtesentrum (Kennedy Space Center - die lanseerterrein vir bemande sendings) op nabygeleë Merritt-eiland, is talle Amerikaanse ruimtetuie (insluitende die Apollo 11-ruimtesending wat in 1969 die eerste ruimtevaarders na die maan sou neem) sowel as die Hubble-ruimteteleskoop en ruimtependeltuie gelanseer wat onderdele vir die Internasionale Ruimtestasie vervoer en tientalle satelliete geloods of herstel het. Die hele kusstrook, wat halfpad tussen Florida se twee groot metropolitaanse gebiede Jacksonville en Miami geleë is, word derhalwe treffend Space Coast ("Ruimtekus") genoem.

Vroegste verkenning en etimologie wysig

 
'n Vroeë kaart van Florida is in Abraham Ortelius se Theatrum Orbis Terrarum afgedruk wat in 1584 in Antwerpen gepubliseer is. Kaap Kanaveral verskyn daarop as Cabo de Cañareal

Reisskrywers en geskiedkundiges verwys in hul narratiewe en deskriptiewe benadering tot die kusstreek dikwels na die talle drome wat in sy sand geskryf is. Vier eeue voordat Amerikaners hul droom van ruimteverkenning verwesenlik het, het 'n klein vloot van drie Spaanse skepe - Santa Maria, Santiago en San Cristobal - onder bevel van die ontdekkingsreisiger Juan Ponce de León seile gespan om vanuit die veilige hawens van Puerto Rico na die onbekende kusstreek te vaar waar - soos die bemannings van sowat tweehonderd dromers geglo het - naas groot hoeveelhede goud ook die legendariese fontein van ewige jeug op hulle sou wag. Terwyl die soektog na goud as motief vir die verkenningsvaart in historiese dokumente bevestig word, kom die fontein-verhaal eers in latere bronne voor wat veertien jaar ná León se dood gepubliseer is.

Op 2 April 1513, kort voor die Spaanse Pascua Florida of Paasfees is die nuut ontdekte land in die noorde as La Florida (die "Blommeryke land") as besitting van die Spaanse Kroon geproklameer. Die naam was gepas insoverre die Spanjaarde nie die gewenste goudskatte in hul skatkiste kon laai nie, maar op 'n land van natuurrykdomme en warm kuswaters (León se navigator Antón de Alaminos was die eerste Europeër wat 'n sterk seestroming in die gebied waargeneem het - die Golfstroom) en riviere afgekom het. Halfpad langs Florida se ooskus het die Spanjaarde naby 'n kaap voet aan wal gesit - 'n gebeurtenis wat reisskrywers, met verwysing na moderne vakansietradisies van Amerikaanse studente, graag as Florida se eerste spring break beskryf.[3]

Ongelukkig was die inheemse bevolking blykbaar nog nie vertroud met moderne konsepte van toerisme nie en het sonder ophou pyle op die Europeërs laat reën. Die Spanjaarde was genoodsaak om vinnig na hul skepe terug te roei. Hulle het die naam Cabo Cañaveral aan die kaap gegee - na aanleiding van die suikerriet wat naby die strand gegroei het en waaruit die Indiane hul pyle vervaardig het.

Verwysings wysig

  1. Eugene H. Kaplan: The Peterson Field Guide Series - A Field Guide to Southeastern and Caribbean Seashores. Cape Hatteras to the Gulf Coast, Florida, and the Caribbean. Boston and New York: Houghton Mifflin Company 1988, bl. 15
  2. Nasa.gov: Goddard Space Flight Center - Dr. Robert H. Goddard, American Rocketry Pioneer. Besoek op 2 September 2020
  3. Dianne Marcum: Explorer's Guides - Cape Canaveral, Cocoa Beach & Florida's Space Coast. A Great Destination. Second edition. Woodstock, Vermont: The Countryman Press 2011, bl. 26

Eksterne skakels wysig

Algemene inligting

Toerisme

Lanseerrooster